Пастухоў: Імкненне захаваць Расію — не тое ж самае, што імкненне захаваць рэжым Пуціна
Як ставіцца да ідэі «ліквідацыі Расіі» як дзяржаўнага праекта? Пра гэта разважае гісторык і палітолаг Уладзімір Пастухоў у сваім тэлеграм-канале.
Ці з'яўляецца ў цяперашніх абставінах (расійская агрэсія) легітымнай пастаноўка пытання аб «ліквідацыі Расіі» як дзяржаўнага праекта? На мой погляд, так. Таму я мяркую, што ставіцца да такога кшталту прапаноў трэба без істэрыкі. Але сіметрычна без істэрыкі трэба ставіцца да тых, хто лічыць гэта і непажаданым, і немэтазгодным.
Імкненне захаваць Расію не тоеснае імкненню захаваць пуцінскі рэжым. А той пункт гледжання, які палягае ў тым, нібыта Расія можа быць рознай, мае такое ж права на існаванне, як і пункт гледжання, што ніякай іншай, акрамя такой, як ёсць, Расія быць не можа.
Дыскусія паміж прыхільнікамі гэтых двух поглядаў на адну Расію можа і павінна, на маю думку, адбывацца ў цывілізаваных формах.
Па меры руху да кульмінацыйнага пункту вайны абвастрылася барацьба дзвюх вялікіх партый: «расчляняльнікаў» і «збіральнікаў» зямель рускіх. Па ўсіх прыкметах іх дыскусія дасягнула пункту кіпення і пагражае выклікаць шырокі апёк галаўнога мозгу палітычнага класа Расіі.
Каб панізіць градус гэтай дыскусіі, я б прапанаваў вылучыць з яе эмацыйны складнік і часова адкласці яго ў бок. Урэшце, права на нелюбоў з'яўляецца такім жа неад'емным і натуральным, як і права на каханне.
Русафобія (даслоўна – боязь Расіі) сёння выглядае абгрунтаванай для дзясяткаў мільёнаў людзей, якія жывуць уздоўж расійскіх межаў (і не толькі іх).
Мне цікава было б выслухаць аргументацыю, з дапамогай якой, напрыклад, можна абгрунтаваць, чаму ўкраінцы цяпер не павінны жадаць раздзялення Расіі.
Але ў саміх рускіх (прынамсі, часткі рускіх) ёсць такое ж неад'емнае і натуральнае права не хацець свайго раздзялення, — і нічога ненатуральнага і, тым больш, няёмкага ў тым, што іх меркаванне сёння не супадае з меркаваннем пераважнай большасці ўкраінцаў, я таксама не бачу.
Так што, калі прыбраць эмоцыі і засяродзіцца на разумовых довадах, то спецыфічная аргументацыя на карысць раздзялення звядзецца да даволі невялікай па памеры піраміды тэзісаў, у аснове якой ляжыць думка пра тое, што такая вялікая паводле памеру тэрыторыя не можа кіравацца інакш, як з дапамогай гіперцэнтралізаванай гіганцкай машыны гвалту, якая рана ці позна развяжа вайну з суседзямі ў інтарэсах самазахавання.
Ёсць, вядома, яшчэ і выключна дэкаланізатарскія матывацыі, але яны не носяць спецыфічнага характару, і логіка прыхільнікаў незалежнасці Краіны Баскаў наўрад ці адрозніваецца ад логікі прыхільнікаў незалежнасці Якуціі.
Часам, праўда, на гэтую «ёлку» навешваюць дадатковыя «цацкі» ў выглядзе абвінавачванняў рускіх у прыроджанай агрэсіўнасці. Але, шчыра кажучы, я б і тут не стаў засяроджвацца на адных рускіх, бо ў падобных сітуацыях тое ж пісалі пра іншыя народы, якія перажылі дэфолт культуры (напрыклад, пра немцаў у мінулым стагоддзі).
З часам гэта праходзіць. Гэта значыць, прынцыповы характар мае менавіта спрэчка пра ўплыў тэрыторыі на культуру, дзяржаўны лад і знешнюю палітыку.
Але хто і пры якіх абставінах будзе спрачацца на гэтую тэму? У выпадку сваёй перамогі Пуцін ці яго пераемнікі відавочна самі «распускаць Расію» не будуць.
У выпадку паразы Расіі ў якой-небудзь ядзернай вайне, хутчэй за ўсё, знікне прадмет спрэчкі. Ну а калі нешта і застанецца, то акупацыйныя ўлады падзеляць руіны, нікога не пытаючыся.
Застаецца толькі шанец на тое, што нейкая рэвалюцыйная партыя, якая пераможа, самастойна пасля прыходу да ўлады падзеліць Расію на часткі. Але ў мяне ёсць пэўныя сумневы ў тым, што партыя, якая адкрыта напіша на сваіх сцягах, што яе мэтай з'яўляецца расчляненне-раздзяленне Расіі, мае рэальныя шанцы стаць партыяй-пераможцай у будучай рускай рэвалюцыі. Так што пры ўсёй сваёй тэарэтычнай значнасці, спрэчка расчляняльнікаў і збіральнікаў рызыкуе на практыцы вырадзіцца ў спрэчку тупаканцовых з востраканцовымі з «Падарожжа Гулівера».