Павел Мацукевіч: «Прапанова Зяленскага выводзіць Беларусь з вайны»
Старшы даследчык Цэнтра новых ідэй, экс-дыпламат Павел Мацукевіч у інтэрв'ю «Філіну» разважае аб словах Аляксея Арастовіча адносна Беларусі, звароце Валерыя Сахашчыка да беларускіх вайскоўцаў і адзінай прапанове, якая прагучала на міжнароднай арэне і заслугоўвае ўвагі.
— Дарадца Офіса прэзідэнта Украіны Аляксей Арастовіч заступіўся за беларусаў, аддзяліўшы рэжым Лукашэнкі ад народа, і адкрыта заявіў, што жыхары краіны знаходзяцца ў закладніках і акупаваныя пуцінскім рэжымам. Як вы лічыце, ці можа гэтая пазіцыя паўплываць на стаўленне ўкраінцаў да беларусаў?
— Я думаю, што нам не трэба пераацэньваць значнасць такіх папулярных людзей, як Арастовіч. Для кагосьці яго пазіцыя стане бальзамам на раны, нанесеныя супрацьлеглымі меркаваннямі або іншымі кропкамі гледжання, напрыклад, таго ж Падаляка. Але не больш таго.
Мяркую, што будзе наступная нагода — і зноў будуць палярныя меркаванні. Будуць крыўдныя выказванні зноў для тых, хто за гэтым сочыць, чытае і спрабуе ў сацсетках аспрэчваць. Не думаю, што ў гэтай дыскусіі зараз можа быць пастаўлена кропка.
Да таго часу, пакуль вайна не завяршылася, не бачу вялікага сэнсу весці дыскусію ці камусьці спрабаваць нешта даказаць. Украінцы са сваёй праўдай, беларусы — са сваёй. Не час пакуль высвятляць адносіны.
— Прадстаўнік Аб'яднанага пераходнага кабінета Беларусі па абароне і нацыянальнай бяспецы звярнуўся да ваеннаслужачых і ўсіх беларусаў і папярэдзіў пра наступствы, якія чакаюць краіну пасля прамога ўступлення ў вайну з Украінай. Якое ўздзеянне, па-вашаму, гэты зварот акажа на беларускіх вайскоўцаў у цяперашняй сітуацыі?
— Ведаеце, калі б яго маглі паказаць па АНТ або БТ, магчыма, можна было б разлічваць на нейкі эфект. Сахашчыка слухаюць, глядзяць, чытаюць тыя, хто яго ведаюць, тыя, хто падпісаны на адпаведныя інфармацыйныя рэсурсы.
У Беларусі знаходзіцца на службе чыноўніка або вайскоўца і пры гэтым захоўваць падпіску на альтэрнатыўныя інфармацыйныя рэсурсы небяспечна. Таму зноў жа я і тут не бачу вялікага інфармацыйнага эфекту, каго і ў чым гэты зварот можа пераканаць.
Больш за два гады ў Беларусі працягваецца крызіс. Мы не бачылі яркіх прыкладаў адмовы ваенных або сілавікоў выконваць нейкі загад. І я не бачу перспектывы, каб пад уплывам выступлення Сахашчыка нешта такое магло адбыцца. Здаецца, усё разумныя людзі разумеюць, але яны, знаходзячыся ў сістэме, ідуць і выконваюць усе ўказанні зверху.
Мне здаецца, ёсць больш важныя рэчы. Напрыклад, пільнай увагі заслугоўвае заява Уладзіміра Зяленскага, зробленая на саміце «Вялікай сямёркі», дзе ён прапанаваў размясціць на мяжы паміж Беларуссю і Украінай місію міжнародных назіральнікаў.
Рэалізацыя гэтай ідэі магла б вывесці Беларусь з канфлікту. Але ўзнікае пытанне, наколькі яна рэальная з улікам таго, што ёсць бок, які зацікаўлены ў тым, каб Беларусь заставалася саўдзельнікам гэтага канфлікту. Гэта адзіная годная ўвагі прапанова, якая прагучала ў апошні час на міжнароднай арэне.
Зяленскі праігнараваў прапанову Святланы Ціханоўскай заключыць нейкі альянс, усталяваць адносіны і гэтак далей.
Украінскі прэзідэнт зрабіў прапанову, якая, па сутнасці, працягвае руку дапамогі афіцыйнаму Мінску. Паказвае на нейкі выхад з сітуацыі, якая для Беларусі і для беларускага рэжыму выглядае тупіковай, а тут пазначаецца пэўны выхад.
І я думаю, што афіцыйны Мінск павінен быць зацікаўлены ў тым, каб гэта прапанова была рэалізавана. Але зноў жа, ёсць Крэмль са сваёй пазіцыяй. Лаўроў на днях зрабіў заяву аб тым, што мэты «спецаперацыі» ва Украіне застаюцца ранейшымі, але нават і без гэтай заявы мы бачым, што ў Расіі праводзіцца мабілізацыя, мэтай якой відавочна з'яўляецца не мір, а працяг вайны.
— Як ацэньваеце шанцы на тое, што прапанова Зяленскага будзе прынята?
— Думаю, калі б пытанне вырашалася паміж Беларуссю і Украінай, з гэтым не было б праблем. Але паколькі гаворка тычыцца інтарэсаў Расіі, гэта прапанова, хутчэй за ўсё, будзе заблакіравана на міжнародных пляцоўках.
Але ў прынцыпе гэта такі ход, які выводзіць Беларусь з вайны. Нейтралізацыя нашай краіны з пункту гледжання гэтага канфлікту — гэта крок да паніжэння напружанасці ў Еўропе. Таму што беларускі плацдарм актыўна выкарыстоўваўся Расіяй для наступу і да гэтага часу выкарыстоўваецца для абстрэлаў украінскай тэрыторыі.
Калі забраць беларускі плацдарм у Крамля, гэта вельмі моцна можа паўплываць на ўсе далейшыя планы Расіі, і зразумела, што расійскія ўлады наўрад ці будуць глядзець на гэта спакойна.
* * *
Варта адзначыць, што дзяржаўны сакратар Рады Бяспекі Беларусі Аляксандр Вальфовіч ужо пракаментаваў заяву прэзідэнта Украіны Уладзіміра Зяленскага аб неабходнасці прысутнасці місіі назіральнікаў на ўкраіна-беларускай мяжы.
— Калі Зяленскаму гэты кантынгент на мяжы патрэбны, то хай ён запрашае. Нам гэты кантынгент абсалютна не перашкаджае, але ён нам і не патрэбны. Нам няма чаго кантраляваць і няма чаго хаваць, — заявіў Вальфовіч (цытата паводле «СБ — Беларусь сёння»).
Тым не менш, Вальфовіч таксама дадаў, што калі гэты кантынгент будзе складацца з замежных войскаў, то «гэта і зусім абсалютна непрымальна».
Нагадаем, сваю заяву прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі зрабіў учора, 11 кастрычніка, падчас выступлення на саміце G7. Пасля абвінавачванняў Лукашэнкі ў тым, што Украіна нібыта рыхтуецца да нападу на Беларусь, ён прапанаваў размясціць місію міжнародных назіральнікаў на ўкраінска-беларускай мяжы, каб пазбегнуць правакацый.
На яго прапанову адразу ж адгукнуліся праўладныя актывісты.
«Што стаіць за прапановай Зяленскага стварыць міжнародную "міратворчую" місію на мяжы з Беларуссю? Відавочна, што калі такая паўстане, то яна будзе складацца з заходніх ваенных. То-бок, гэта фактычны заклік войскаў НАТА на тэрыторыю Украіны. Чым яны там будуць займацца? Правільна —рыхтаваць плацдарм для ўварвання ў Беларусь і глебу для дэстабілізацыі становішча ў краіне. То-бок, гэта чарговая варожая ідэя Кіеўскага рэжыму», — заявіў прапагандыст Аляксей Дзермант.