Перамога Украіны — ключ да свабоды ў свеце, яе трэба забяспечыць усімі рэсурсамі

Дэмакратычныя ўрады не павінны адкладаць або саромецца прадастаўляць Украіне рэсурсы, неабходныя для абароны і вяртання сваёй тэрыторыі ад расійскіх войскаў і для прасоўвання наперад дэмакратычным шляхам, піша www.holosameryky.com.

Бяспека іншых дэмакратычных краін свету залежыць ад Украіны, а лёс самой Украіны залежыць ад пастаяннай ваеннай падтрымкі з боку ЗША і іншых замежных партнёраў, гаворыцца ў справаздачы Freedom House.

Аўтары справаздачы Freedom House аб стане свабоды ў свеце ў 2024 годзе заклікаюць Украіну выдзеліць усе рэсурсы для перамогі над расійскай агрэсіяй. Бо ад перамогі Украіны залежыць лёс многіх дэмакратычных краінаў свету, а ўзровень свабоды ў свеце пагаршаецца ўжо 18 гадоў запар.

«Дэмакратычныя ўрады не павінны адкладаць або вагацца ў прадастаўленні Украіне рэсурсаў, неабходных для абароны і вяртання сваёй тэрыторыі ад расейскіх войскаў, і для прасоўвання наперад дэмакратычным шляхам», — гаворыцца ў справаздачы, апублікаванай 29 лютага, даследчыкамі Freedom House.

У сваёй прэзентацыі дакладу прадстаўнікі Freedom House падкрэслілі, што вельмі важна падтрымліваць тых, хто змагаецца за свабоду.

Расійская акупацыя прывяла да рэзкага падзення ўзроўню свабоды на акупаваных украінскіх тэрыторыях, пішуць аўтары дакладу. Паводле справаздачы, палітычныя правы і грамадзянскія свабоды яшчэ больш пагоршыліся на акупаваных Расіяй тэрыторыях у 2023 годзе пасля таго, як расійскія ўлады правялі фіктыўныя рэгіянальныя выбары, адправілі ўкраінскіх дзяцей у дзіцячыя дамы і перасялілі іх, а таксама ўвялі вайсковую службу для грамадзян Украіны на акупаваных тэрыторыях.

«Пасля незаконнага захопу Крамлём украінскага Крыма ўзровень свабоды, якой карыстаюцца амаль два мільёны чалавек, што пражываюць на паўвостраве, рэзка ўпаў», — гаворыцца ў дакладзе «Свабода ў свеце 2024: усё большы ўрон ад фальсіфікацыі выбараў і ўзброеных канфліктаў».

Даследчыкі нагадваюць, што гаворка ідзе пра асабістую свабоду і права на ўласнасць. У 2023 годзе акупацыйныя расійскія войскі працягвалі прызываць крымчан у расійскае войска і нацыяналізавалі прыватную ўласнасць.

У дакладзе падкрэсліваецца, што асаблівым рэпрэсіям у Крыме падвяргаюцца этнічныя ўкраінцы і крымскія татары, чые «мова, рэлігія і культура былі падаўлены падчас спробаў Масквы русіфікаваць рэгіён».

З Крыма, які 10 гадоў знаходзіўся пад расійскай акупацыяй, рэпрэсіўныя тактыкі, такія як арганізацыя фальсіфікаваных рэферэндумаў, прымус жыхароў да прыняцця расійскага грамадзянства і знішчэнне ўкраінскай культуры і ідэнтычнасці, распаўсюдзіліся на іншыя часткі акупаванай Украіны, канстатуюць даследчыкі.

«У 2023 годзе Масква арганізавала фальсіфікаваныя рэгіянальныя выбары на акупаваных тэрыторыях, што яшчэ больш умацавала расійскую ўладу ў Данецкай і Луганскай абласцях і парушыла палітычныя правы ў нядаўна акупаваных частках Херсонскай вобласці і Запарожжа», — гаворыцца ў дакладзе.

Адносна саміх выбараў ва Украіне даследчыкі кажуць, што расійскае ўварванне «стварыла сур'ёзныя перашкоды для правядзення прэзідэнцкіх выбараў ва Украіне, якія павінны былі адбыцца ў сакавіку 2024 года».

«Крэмль працягвае ўплываць на свабоду людзей ва Украіне, як тых, хто знаходзіцца пад расійскай акупацыяй у такіх месцах, як Крым і Усходні Данбас, так і людзей, якія жывуць на тэрыторыях, якія кантралююцца ўрадам у Кіеве. Там мы бачым, па неабходнасці, ваеннае становішча і масавае перамяшчэнне насельніцтва. Гэта азначае, што прэзідэнцкія выбары ў краіне малаверагодныя. Такім чынам, мы яшчэ раз бачым, што аўтакраты ўплываюць на дэмакратыю не толькі ў сваіх краінах, але і ва ўсім свеце», — сказаў Адрыян Шахбаз, віцэ-прэзідэнт, падчас прэзентацыі справаздачы Freedom House for Research and Analysis.

«З 2022 года Крэмль прыклаў рашучыя намаганні, каб выкараніць антываеннае іншадумства, заглушыць крытычнае асвятленне ў СМІ і мілітарызаваць расійскае грамадства, паскорыўшы падзенне рэйтынгу на 13 пунктаў за апошняе дзесяцігоддзе», — кажуць даследчыкі.

Зніжэнне сусветнай свабоды працягваецца 18 гадоў запар, гэтая тэндэнцыя ахоплівае Еўропу і ЗША

Глабальная свабода ў 2023 годзе будзе зніжацца 18-ты год запар, кажуць даследчыкі. З-за фальсіфікацыі выбараў і ўзброеных канфліктаў палітычныя правы і грамадзянскія свабоды былі абмежаваныя ў 52 краінах, або прыкладна ў адной пятай усяго свету, у той час як толькі ў 21 краіне сітуацыя палепшылася, гаворыцца ў дакладзе.

У Еўропе, на думку аналітыкаў, летась свабода пацярпела ў Польшчы, Венгрыі, Сербіі і Турцыі, дзе прэзідэнт Турцыі Рэджэп Таіп Эрдаган, які ва ўладзе з 2003 года, перамог на чарговых выбарах, азмрочаных сур'ёзнымі сістэмнымі парушэннямі. У краіне працягваюцца абмежаванні свабоды слова і крымінальны пераслед палітычных апанентаў, нагадваюць даследчыкі.

Аднак у Польшчы вынікі парламенцкіх выбараў паказалі, што апазіцыйныя сілы могуць перамагчы нават ва ўмовах выбарчых маніпуляцый, адзначаюць аналітыкі.

«Кааліцыя апазіцыйных партый змагла выцесніць кіруючую партыю «Права і справядлівасць» (PiS), якая выкарыстоўвала кантраляваныя ўрадам СМІ і дзяржаўныя рэсурсы, каб атрымаць перавагу», — кажуць даследчыкі Freedom House, спасылаючыся на адну з нямногіх пазітыўных навін для свабоды і дэмакратыі мінулага года.

Даследчыкі адзначаюць, што людзі, якія пражываюць на спрэчных тэрыторыях без права на самавызначэнне, асабліва ўразлівыя да злоўжыванняў з боку ўладаў, бо не маюць магчымасці кантраляваць гэтую ўладу.

Да такіх месцаў, акрамя акупаванага Крыма, даследчыкі адносяць Нагорны Карабах, дзе з-за гвалтоўнага вяртання тэрыторыі пад кантроль Азербайджана ўзровень свабоды ўпаў найбольш сярод усіх краін і тэрыторый свету.

«Нагорны Карабах перажыў самы рэзкі заняпад за год, страціўшы 40 пунктаў пасля таго, як амаль усё яго насельніцтва ў 120 000 этнічных армян было вымушана пакінуць анклаў пад моцным ціскам з боку азербайджанскай арміі», — гаворыцца ў дакладзе.

Гаворачы аб падзеях новага, 2024 года, даклад адзначае, што аўтарытарны рэжым Кітая сістэматычна працуе на падрыў дэмакратыі шляхам умяшання ў выбары.

«У канцы 2023 года СМІ паведамлялі, што Камуністычная партыя Кітая (КПК) склікала сустрэчы на ​​высокім узроўні адносна неабходнасці эфектыўных, але схаваных метадаў уплыву на выбары ў Тайвані», — гаворыцца ў паведамленні.

Вынікам гэтай сустрэчы стала выкарыстанне дэзінфармацыі і ваенных манеўраў, каб прадставіць выбары тайваньскім выбаршчыкам як выбар паміж вайной і мірам, каб адгаварыць іх ад падтрымкі палітычных партый і кандыдатаў, якія займаюць больш жорсткую пазіцыю ў адносінах з Пекінам.

Даследчыкі падкрэсліваюць, што пагаршэнне стану свабоды адбылося нават у тых краінах, якія раней былі лідарамі сусветнай дэмакратызацыі, у Еўропе і ЗША.