Рэзервовы фонд Расіі можа вычарпацца да канца года
У Расіі можа паўтарыцца сітуацыя 2008-2009 гадоў, калі ільвіная доля Рэзервовага фонду была патрачана.
Выдаткі бюджэту з-за ўмацавання рубля і дадатковай падтрымкі рэгіёнаў і кампаній могуць перавысіць запланаваныя, чакаюць у ЦМД Ашчаднага банка. У выніку да канца года ад Рэзервовага фонду можа застацца крыху больш за 10%, піша РБК.
Дэфіцыт па плане
На гэтым тыдні прэзідэнт Уладзімір Пуцін падпісаў новы скарэктаваны праект бюджэту на 2015 год. З-за зніжэння коштаў на нафту даходы бюджэту знізяцца на 2,5 трлн. руб., у выніку чаго дэфіцыт бюджэту складзе 2,7 трлн руб. Закрыць яго ўрад разлічвае за кошт сродкаў Рэзервовага фонду.
Як лічыць дырэктар Цэнтра макраэканамічных даследаванняў (ЦМД) Ашчадбанка Юлія Цяпляева, у рэальнасці ўраду, магчыма, прыйдзецца выдаткаваць на пакрыццё дэфіцыту бюджэту значна больш. Галоўныя прычыны — зніжэнне нафтагазавых прыбыткаў з-за ўмацавання рубля і рост выдаткаў на трансферты рэгіёнах.
Нафтагазавых даходаў можа быць менш
Як гаворыцца ў аглядзе «Новыя рэаліі расійскіх дзяржфінансаў», падрыхтаваным ЦМД Ашчадбанка, у 2015 годзе нельга выключаць істотнага росту рубля нават пры цэнах на нафту $50 за барэль. Гэта пазітыўна адаб’ецца на спажывецкім попыце, але прывядзе да далейшага скарачэння нафтагазавых даходаў. «Напрыклад, паслабленне долара да 55 руб. знізіць цану барэля з 3075 руб. да 2750 руб. Гэта прывядзе да дадатковага скарачэння паступленняў нафтагазавых даходаў на 600 млрд руб., якія ўраду прыйдзецца кампенсаваць за кошт сродкаў Рэзервовага фонду», — патлумачыла Цяпляева.
Галоўны эканаміст па Расіі і СНД «Рэнесанс капітал» Алег Кузьмін згодны, што ў пэўныя перыяды рубель можа ўмацоўвацца нават пры стабільнай цане на нафту. «Сітуацыя на фінансавым рынку стабілізавалася, мы бачым нармальную валацільнасць рубля», — кажа ён.
Як лічыць Кузьмін, ЦБ не будзе відавочна процідзейнічаць ўмацаванню рубля. «Чаканае зніжэнне стаўкі ЦБ звязана больш з фактарам інфляцыі. Мы бачым, што з пачатку года рэгулятар зніжаў стаўку, але курс рубля ўсё роўна рос», — адзначае эканаміст. Што датычыцца павышэння стаўкі па валютным РЭПО (з канца сакавіка ЦБ тройчы павышаў кошт фандавання для банкаў у валюце), то, як патлумачыў Кузьмін, ЦБ проста зніжае ціск на золатавалютныя рэзервы, а таксама выкарыстоўвае павышэнне ставак як інструмент барацьбы са схемамі carry trade.
«У сітуацыі далейшага ўмацавання рубля пры нязменных цэнах на нафту даходы бюджэту, вядома, скароцяцца», — разважае першы віцэ-прэзідэнт Газпромбанка Кацярына Трафімава. Паводле яе разлікаў, пры сярэднегадовым курсе ў 45 руб/дол. ураду спатрэбіцца дадаткова адшукаць каля 400 млрд руб.
Рэгіёны просяць рубля
Іншым значным артыкулам выдаткаў, за кошт якога можа вырасці дэфіцыт дзяржбюджэту, з’яўляецца трансферт рэгіёнаў. З-за падзення паступленняў ад падатку на прыбытак і НДФЛ выпадаючыя прыбыткі рэгіянальных бюджэтаў могуць скласці 650 млрд. руб. Аб’ём трансферту рэгіёнаў, запланаваны ў бюджэце 2015, складае 619 млрд. рублёў.
«Цяжка чакаць, што рэгіёны змогуць фінансаваць дадатковае выпадзенне даходаў (асабліва па падатку на прыбытак і НДФЛ) за кошт рынкавых крыніц», — гаворыцца ў даследаванні Ашчаднага банка. Нават у больш шчасным 2014 годзе атрымалася размясціць 111 млрд. руб. субфедэральных папер пры патрэбнасці ў рэфінансаванні у 121 млрд. руб. Істотна вырасла і запазычанасць рэгіянальных бюджэтаў перад банкамі: па выніках 2014 года — 1,07 трлн. руб. На думку Цяпляевай, часткі рэгіёнаў можа спатрэбіцца падтрымка ў абслугоўванні назапашаных даўгоў, і «трансферт лёгка можа вырасці да 1,2-1,3 трлн руб».
Акрамя таго, як лічыць Цяпляева, хоць сітуацыя ў банкаўскай сферы нармалізавалася, нельга выключаць, што банкам спатрэбіцца дадатковая дапамога дзяржавы. Таксама дадаткова фінансаванне можа спатрэбіцца і кампаніям. У спіс сістэмаўтваральных прадпрыемстваў МЭР ўваходзяць 199 кампаній, пакуль падтрымку ў 170 млрд. руб. дзяржава абяцала толькі «Аб'яднанай авіябудаўнічай карпарацыі».
Бюджэтны дэфіцыт можа быць збольшага кампенсаваны за кошт дадатковых паступленняў ад ПДВ. Але гэта, паводле ацэнак ЦМД Ашчадбанка, усяго 200 млрд. руб.
Ці хопіць рэзервовага фонду
У выніку ўраду можа спатрэбіцца дадаткова 800 млрд. руб., якія прыйдзецца браць з Рэзервовага фонду, падводзіць вынік Юлія Цяпляева. Па словах эканаміста, паўторыцца сітуацыя 2008-2009 гадоў, калі ільвіная доля Рэзервовага фонду была патрачана. Да канца 2010 года яго аб'ём склаў усяго 770 млрд. руб.
Па выніках 2015 года сродкаў у Рэзервовым фондзе можа апынуцца нават менш. Як адзначае Цяпляева, зніжэнне курсу еўра адносна долара і ўмацаванне рубля ўжо прывялі да зніжэння аб’ёму фонду з пачатку года ў рублёвым эквіваленце на 545 млрд. руб. На 1 красавіка ў фондзе было 4,4 трлн. руб., у гэтым годзе плануецца забраць адтуль да 3,1 трлн. руб. З улікам дадатковай сумы ў 800 млрд на канец года ў фондзе можа застацца крыху больш за 10% ад бягучага аб'ёму сродкаў.
Пры гэтым магчымасці дзяржавы знайсці іншыя крыніцы запазычанняў (акрамя Рэзервовага фонду) для пакрыцця бюджэтнага дэфіцыту вельмі абмежаваныя. Напрыклад, па планах у 2015 годзе Мінфін павінен размясціць аблігацыі агульнафедэральнага займу (АФЗ) на суму 1 трлн. руб. «Верагодна, гэты план прыйдзецца адкарэктаваць, каб не выцесніць з рынку карпаратыўных пазычальнікаў. Ды і мінулы досвед кажа, што планы па размяшчэнні ніколі не выконваліся: у 2011 годзе Мінфіну ўдалося размясціць толькі 58% ад запланаванага аб’ёму, а ў 2013 годзе з запланаваных да размяшчэння АФЗ на 1,02 трлн. руб. было размешчана толькі 300 млрд.», — гаворыцца ў даследаванні Ашчаднага банка.
«Не думаю, што ў Мінфіна будуць праблемы з фінансаваннем дэфіцыту бюджэту нават пры моцным рублі. Бягучая цана на нафту перавышае закладзеную ў бюджэце больш чым на $10 », — кажа Трафімава. Яна лічыць, што дэфіцыт бюджэту ў гэтым годзе можа скласці каля 3,5% ВУП.
Кузьмін з «Рэнесанс Капіталу» лічыць, што прагноз Ашчадбанка занадта песімістычны. «Трэба ўлічваць, што разлікі Мінфіна заснаваныя на кансерватыўным сцэнары развіцця эканомікі. Мы лічым, што кошт нафты будзе вышэй за $60 за барэль, а долар у сярэднім будзе каштаваць 57 руб. Дэфіцыт бюджэту будзе ўсяго 2,2 трлн руб.», — кажа ён. Па словах Кузьміна, верагоднасць таго, што Рэзервовы фонд будзе ўвесь выдаткаваны да 2017 года, вельмі невялікая.