Вяртанне лейбарыстаў. Дасье ў карыкатурах
Пасля выбараў 4 ліпеня брытанскія лейбарысты зноў будуць фармаваць урад Вялікабрытаніі — Кабінет міністраў. Папярэднія іх кадэнцыі адзначаліся шматлікімі рэформамі — не заўсёды ўдалымі, але як правіла прагрэсіўнымі. Паглядзім, як гэта было ў другой палове мінулага стагоддзя.
Як вядома, адразу, як толькі ў 1945-м скончылася Другая сусветная вайна, лейбарысты прыйшлі да ўлады, што да гэтага часу лічыцца нейкім нонсэнсам. Людзі абралі не жывы сімвал перамогі — Уінстана Чэрчыля, — а сціплага лейбарыста Клемента Этлі. Нечаканая перамога Этлі на Чэрчылем стала ў тым ліку сюжэтам карыкатуры часопіса Punch.
Урад Этлі аказаўся адным з самых радыкальных брытанскіх урадаў ХХ стагоддзя, запусціўшы нацыяналізацыю асноўных галін прамысловасці і камунальных паслуг, уключаючы Банк Англіі. Кульмінацыяй гэтага курсу стала стварэнне ў 1948 годзе бясплатнай Брытанскай нацыянальнай службы аховы здароўя (NHS). Урад Этлі таксама пачаў працэс дэмантажу Брытанскай імперыі, прадаставіўшы незалежнасць Індыі, Пакістану і іншым калоніям. Калі ў 1950-ым торы вярнуліся да ўлады, яны вымушаны былі захаваць большасць пасляваенных пераўтварэнняў лейбарыстаў.
Наступным разам лейбарысты вярнуліся ва ўладу ў 1960-м пад кіраўніцтвам Гаральда Вільсана. Ягоны ўрад быў адказным за шэраг радыкальных сацыяльных і адукацыйных рэформаў, такіх як адмена смяротнага пакарання, легалізацыя абортаў і гомасэксуалізму і адмены цэнзуры. Сімвалам поспехаў Англіі ў тыя гады стала перамога зборнай на чэмпіянаце свету ў 1966-м. Не дзіўна, што Вільсана любілі маляваць як футбаліста. На гэтым малюнку члены яго ўрада — футбалісты, а кансерватары — заўзятары, якія абражаюць гульцоў на полі.
І вядома ж папулярнасці Вільсана дапамагаў сусветны феномен The Beatles. А прэм'ер ахвотна кантактаваў з «Бітламі», як адлюстравана ў гэтым малюнку.
У 1970-м лейбарысты прайгралі выбары, і змаглі рэабілітавацца праз пяць гадоў. Зноў кіраўніком кабінета стаў папулярны Вільсан, якога ў 1976-м змяніў Джэймс Калаган. Урады Вільсана і Калагана ў 1970-х гадах спрабавалі замарозіць інфляцыю (якая часам дасягала 23 адсоткі на год) з дапамогай палітыкі абмежавання заработнай платы. Гэта прывяло да абвастрэння адносін паміж урадам і прафсаюзамі. Пачаліся маштабныя забастоўкі, што паралізавалі краіну. На гэтай карыкатуры Джэймс Калаган спрабуе дарэмна спыніць страйкоўцаў нейкімі абяцанкамі.
Не дзіўна, што лейбарысты прайгралі выбары ў 1979-ым, — і на арэну выйшла Маргарэт Тэтчар. Пасля гэтага ў партыі пачаліся канфлікты, якія скончыліся толькі напачатку 1990-ых. Да таго часу грамадства ўжо стамілася ад кансерватараў, і перамога лейбарыстаў на выбарах 1994-га пад кіраўніцтвам энергічнага і харызматычнага Тоні Блэра была прадказальнай. Адзін з графікаў адлюстраваў Блэра як шарлатана, які прадае дзіўны прадукт пад назвай «новы лейбарысты» (так называлі сябе аматары Блэра).
«Новыя лейбарысты» правялі шэраг прагрэсіўных рэформаў (устанаўленне нацыянальнай мінімальнай заработнай платы, пашырэнне аўтаноміі для Шатландыі, Уэльса і Паўночнай Ірландыі, рэгуляванне банкаўскай сістэмы, вяртанне лонданскай мэрыі і гэтак далей). Аднак падтрымка кампаніі Буша-малодшага ў Іраку падарвала іх рэйтынг. У 2010-м партыя пайшла ў апазіцыю, і толькі сёння зноў вяртаецца да стырна ўлады. На малюнку апошняга выпуску часопіса The Economist іх лідар Кейр Стармер фарбуе дзверы на Даўнінгт Стрыт 10 у чырвоны, рэвалюцыйны колер.
Зрэшты, пакуль сумнеўна, што лейбарысты змогуць прапанаваць нейкую сапраўдную рэвалюцыйную альтэрнатыву.