Назад у мінулае. Беларусь ператвараецца ў аграрную краіну
Белстат апублікаваў першыя дадзеныя па стане эканомікі за студзень бягучага года: якая галіна вырасла, якая, наадварот, упала. Цяпер прыярытэты зразумелыя: у студзені доля IT у агульнай структуры ВУП асела, затое пайшла ў рост сельская гаспадарка.
У апошні час нас не песцяць падрабязнай эканамічнай статыстыкай пра жыццё краіны, адмыслоўцы вымушаныя рабіць высновы аб «стане пацыента», грунтуючыся на простым «аглядзе», не маючы на руках вынікаў «лабараторных даследаванняў». Але нават гэтай скупой інфармацыі дастаткова, каб прасачыць некаторыя тэндэнцыі і зрабіць высновы, піша тэлеграм-канал «Нашы грошы».
Эканамісты вывучаюць структуру ВУП, каб паглядзець, як змянілася суадносіны розных галін у агульным аб'ёме валавога ўнутранага прадукту ў студзені 2023 года. Заадно параўноўваюцца паказчыкі з гэтым жа месяцам 2022-га — каб пабачыць, да якой «светлай будучыні» вядзе эканоміку наш урад.
Для пачатку: ВУП за студзень 2022 года ў параўнанні з тым жа месяцам годам раней выглядае сумна — ён знізіўся на 5% у рэальным выражэнні, гэта значыць з папраўкай на рост коштаў. І гэта вялікае падзенне. Да прыкладу, студзеньскія паказчыкі 2022 у адносінах да 2021-га паказвалі рост на 2,7%.
Цяпер падрабязней. У першую чаргу, прыкметна вельмі вялікае падзенне долі IT у агульнай структуры ВУП, з 7% у студзені 2022 года да 5,6% у аналагічным месяцы гэтага года. Страціць пятую частку найбольш прыбытковай галіны, якую беражліва выбудоўвалі гадамі — для гэтага трэба прыкласці вельмі шмат намаганняў! Але наш урад пастаралася, і ў яго атрымалася.
Мы мяркуем, што гэта далёка не канец, «айцішка» будзе працягваць намацваць дно і сёлета, але ёй гэта ўдасца далёка не адразу, так што чакаем новых антырэкордаў.
Акрамя гэтага, мы бачым, што працягвае прасядаць гонар «чырвона-зялёнай» эканомікі — апрацоўчая прамысловасць: з 22,5% у мінулым годзе да 22,1% у гэтым. На фоне агульнага падзення ВУП, улічваючы, у якія іншыя сферы пераразмеркавалася структура валавога прадукту, мы можам выказаць здагадку, што прамысловыя флагманы краіны адчуваюць сябе нядобра.
Таксама бачна, што знізіліся чыстыя падаткі на прадукты, але тут усё прадказальна — падобнае адбываецца, калі эканоміка працуе горш. Стала менш і доля горназдабыўной прамысловасці, здавалася б, усяго на дзясятую долю адсотка, але на самой справе галіна страціла сваю сёмую частку — нямала.
А што вырасла? Галоўным бенефіцыярам росту аказалася сельская гаспадарка, яго доля паднялася з 3,1% у студзені 2022-га да 3,9% у студзені гэтага года. Па вялікім рахунку, улічваючы падзенне долі IT, мы можам сказаць, што беларуская эканоміка дэманструе «сальта назад» — пачынае губляць у высокатэхналагічнай сферы, але пры гэтым падаць не так хутка за кошт далёка не самых перадавых галін.
Крыху падрасла доля будаўнічай галіны, з 3,6% да 3,7%, але гэта абсалютна не памяняла таго факту, што на сённяшні дзень гэтая сфера застаецца ў глыбокім крызісе. Прырасла доля гандлю, з 7,2% да 7,5%, прычына тут у спробе ажывіць гандлёвыя ўзаемаадносіны з Расіяй.
Асобна адзначым самую верхнюю радок слайда: «Іншыя сектары». Калі раней яны займалі 25,2%, то цяпер выраслі да 26,2%. Што такое «іншыя сектары»? Гэта сукупнасць тых напрамкаў эканомікі, якія ў нас не лічылі ключавымі. Настолькі «неключавымі», што іх нават не прынята вылучаць асобна. І вось мы бачым, што доля гэтых, можна сказаць, другарадных напрамкаў у эканоміцы расце.
На самай справе, гэта таксама маячок «дэградацыі», якая адбываецца — тэндэнцыя, пры якой галіны, якія раней лічыліся мала каму цікавымі, набываюць усё большую вагу не таму, што становяцца камерцыйна паспяховымі, а таму, што ў іх усё менш моцных канкурэнтаў.