«Падставай для эканамічнага аптымізму з'яўляецца прамое ўказанне кіраўніцтва»
ВУП краіны ў 2023 годзе павінен вырасці на 3,8%. Пра гэта паведаміў старшыня Саўміна Раман Галоўчанка на пасяджэнні, на якім абмяркоўваліся праекты сацыяльна-эканамічнага развіцця краіны, асноўных напрамкаў грашова-крэдытнай палітыкі і бюджэту на наступны год.
Паскорыць рост ВУП плануецца за кошт інвестыцый. «Задача няпростая, асабліва ва ўмовах санкцыйнага “бязмежжа”, разбураных эканамічных сувязей, разбалансавання і перабудовы рынку. Для яе рашэння патрабуецца напружанне па ўсёй сістэме», — сказаў Галоўчанка.
Прырост прамысловай вытворчасці на 2,4% павінен забяспечыць выхад на максімальныя аб'ёмы выпуску прадукцыі за апошнія 10 гадоў. «З улікам планаванага нарошчвання інвестыцый да ўзроўню 20% да ВУП усё павінна быць раскладзена па палічках: праекты, адказныя, крыніцы фінансавання», — падкрэсліў прэм’ер.
Такія планы ўрада. Але вось рэальнасць злёгку бянтэжыць падзеннем эканомікі. У 2022 годзе ВУП павінен быў вырасці на 2,9%, аднак па выніках васьмі месяцаў знізіўся на 4,9%, прамысловая вытворчасць упала на 6,6%, а інвестыцыі ў асноўны капітал абваліліся на 18,5%.
Дзе ўрад збіраецца шукаць крыніцы росту, адкуль такі аптымізм? Свой пункт гледжання выказаў эканаміст Леў Марголін.
— Мяне раздзіраюць цьмяныя сумневы. Можа, наша ўлада разлічвае, што вайна скончыцца ў гэтым годзе, а ў наступным эканоміка пакоціцца па мірных рэйках? Можа, ва ўрада ёсць інсайдарская інфармацыя з Расіі? Усё магчыма…
А калі сур'ёзна, то ва ўмовах ваенных дзеянняў, ва ўмовах санкцый ніякага эканамічнага росту, нават у параўнанні з цяперашнім годам, не прадбачыцца. Дай бог прытармазіць падзенне або запаволіць рэцэсію. Бо ніякіх замежных інвестыцый пакуль не назіраецца.
— Розніца паміж запланаваным ростам ВУП у 2022 годзе (2,9%) і рэальнасцю (падзенне на 4,9%) складае амаль восем працэнтных пунктаў. Не кожнай мірнай эканоміцы пад сілу нагнаць такі спад і дамагчыся росту. Што ж надае аптымізму беларускаму ўраду?
— Я вось таксама не бачу падстаў для аптымізму. Можна меркаваць, што падставай для яго з'яўляецца прамое ўказанне кіраўніцтва. А там, па выніках, альбо падзішах памрэ, альбо ішак здохне. Пры невыкананні планаў заўсёды можна спаслацца на аб'ектыўныя абставіны, якія перашкодзілі іх выкананню. Кажуць, сапраўдны эканаміст павінен прадбачыць, якой эканоміка будзе праз год, а затым пераканаўча растлумачыць, чаму гэтага не адбылося. З такога пункту гледжання беларускі ўрад дзейнічае як сапраўдны эканаміст.
— Падзенне ВУП па выніках васьмі месяцаў склала 4,9%. Міжнародныя фінансавыя структуры даюць розныя прагнозы, хоць пераважае кропка гледжання, што яно можа замарудзіцца, але ніяк не спыніцца. Ваш пункт гледжання: як будзе адчуваць сябе ВУП да канца года?
— На мой погляд, падзенне будзе вышэйшым, чым цяпер. Штогод у жніўні-верасні дзейнічаюць сезонныя фактары, якія і змякчаюць мінусаванне эканомікі, але праз месяц-два часовыя абставіны сыйдуць з рынга, а эканоміка працягне абвальвацца. Думаю, да канца года падзенне ВУП можа дасягнуць адсоткаў пяць.
— Вас не насцярожваюць разлікі, па якіх беларуская прамысловасць устане з каленяў?
— Прамысловасць на сённяшні дзень — самае слабае звяно. Слабых звёнаў у нас досыць шмат (будаўніцтва, транспарт), але самае-самае — гэта менавіта прамысловасць. І справа нават не ў дэфіцыце камплектуючых (у нас абмежаванняў на імпарт значна менш, чым у той жа Расіі), а ў адсутнасці рынкаў збыту: беларускую прадукцыю ніхто не хоча браць.
Адзіны аптымістычны прагноз у прамысловасці я пачуў ад прадпрыемства «БелДжы», якое павінна выйсці на цяперашні ўзровень. Усе камплектуючыя пастаўляюцца з Кітая, а ва ўмовах сыходу заходніх вытворцаў з Расіі аб'ём экспарту прадукцыі проста неабмежаваны. МАЗ пасля развітання заходніх вытворцаў з расійскім рынкам таксама мог бы нарасціць аб'ёмы экспарту, але, у адрозненне ад БелДжы, ён самастойна закупляе камплектуючыя.
А ва ўмовах санкцый, якія, безумоўна, будуць дзейнічаць увесь наступны год, захаваюцца праблемы і з калійнымі і азотнымі ўгнаеннямі, і з нафтаперапрацоўкай.
Паводле «СН+»