Санкцыі? Да вы што! Рэжым працягвае гандляваць з Брытаніяй на мільёны долараў

Кантрабанда беларускіх цыгарэт ідзе ва ўсіх напрамках. Тытунь Тапузідзіса дабіраецца нават да Вялікабрытаніі.

Дэмакратычныя актывісты папярэджваюць, што рэжым Аляксандра Лукашэнкі нажываецца на незаконным продажы тытуню ў Вялікабрытаніі, нягледзячы на міжнародныя санкцыі.

Незаконны тытунь з Беларусі, кошт якога складае дзясяткі мільёнаў фунтаў еўра, увозіцца кантрабандай у Вялікабрытанію. Кантрабандныя цыгарэты выкарыстоўваюцца для ўзбагачэння лукашэнкаўскай дыктатуры.

Афіцыйныя звесткі брытанскага ўрада аб гандлі паказваюць, што Брытанія імпартавала «напоі і тытунь» з Беларусі на суму амаль 162 млн фунтаў стэрлінгаў (прыкладна 203,4 млн долараў) летась, нягледзячы на санкцыі, якія забараняюць большую частку гандлю праз падтрымку расійскага ўварвання ва Украіну. Гэтая лічба ўключае кошт кантрабандных цыгарэт і іншага тытуню, незаконна ўвезеных у Вялікабрытанію з Беларусі.

Як Міністэрства прадпрымальніцтва і гандлю, так і Упраўленне нацыянальнай статыстыкі Вялікабрытаніі, якое збірае даныя аб гандлі, адмовіліся раскрыць інфармацыю пра тое, якую долю з названай сумы складае незаконны ўвоз тытуню. Але ўлічваючы, што амаль увесь легальны імпарт у Вялікабрытанію тытуню і алкаголю з Беларусі на дадзены момант забаронены, уяўляецца, што значная частка тавараў, уключаных у афіцыйныя даныя, з'яўляецца кантрабандай і абыходзіцца падаткаплацельшчыкам у мільёны долараў у выглядзе страчаных акцызаў.

Нелегальны тытунь, які ўвозіцца ў Вялікабрытанію і іншыя краіны схаваным у грузавіках і кантэйнерах, што перавозяць законныя партыі, прадаецца без выплаты акцызнага збору. Паводле даных «HM Revenue & Customs», Вялікабрытанія губляе каля 2,8 млрд фунтаў стэрлінгаў (3,5 млрд долараў) на год праз нявыплату падаткаў з-за кантрабанднага тытуню.

Беларускія дэмакратычныя актывісты ўзрушаны маштабамі пранікнення нелегальнага тытуню ў Вялікабрытанію і заяўляюць, што злачынны гандаль «напаўняе казну рэпрэсіўнага рэжыму».

Паводле штомесячных даных урада Вялікабрытаніі, нелегальны імпарт з Беларусі на 200 млн долараў — лічба, якая складае каля 96% усіх беларускіх тавараў, што дасягаюць «Туманнага Альбіёна».

Даныя сведчаць аб тым, што вайна на Украіне, з-за якой былі закрыты памежныя пераходы паміж Беларуссю, Літвой і Латвіяй (ключавыя каналы кантрабанды тытуню ў Заходнюю Еўропу), прывяла да скарачэння аб'ёму кантрабанды, якая паступае ў Вялікабрытанію. Папярэднія ацэнкі аб'ёму беларускіх «напояў і тытуню», імпартаваных у Вялікабрытанію летась, складалі 451 млн фунтаў стэрлінгаў (566 млн долараў), але брытанскі ўрад перагледзеў гэтыя лічбы ў бок паніжэння пасля «абнаўлення крыніцы звестак», якая адсочвае пастаўкі тытуню.

Апазіцыйная суполка «Прафесійны саюз беларусаў у Вялікабрытаніі» заявіла: «Мы ўзрушаны маштабамі незаконнага гандлю тытунем з Беларусі ў Вялікабрытанію. Гэты гандаль абыходзіцца Вялікабрытаніі ў мільёны страчаных акцызаў і напаўняе казну крыважэрнага беларускага рэжыму, дазваляючы яму працягваць рэпрэсіі на мясцовым узроўні і аказваць пастаянную падтрымку расійскай агрэсіі ва Украіне».

Праваабаронцы і заходнія ўрады неаднаразова абвінавачвалі Лукашэнку ў тым, што ён выкарыстоўвае ўладальнікаў ключавых галін прамысловасці ў якасці «кашалькоў» для папаўнення казны яго сям'і і фінансавання рэпрэсій.

У снежні амерыканскія ўлады ўвялі санкцыі ў дачыненні да двух беларускіх тытунёвых магнатаў — Паўла Тапузідзіса і Віктара Пятровіча, якія з'яўляюцца аднымі з найбагацейшых людзей краіны і выступаюць у якасці «кашалькоў» рэжыму.

Гэтыя двое мужчын валодаюць ТАА «Тытунь Інвест», якое да 2017 года было адзіным прыватным вытворцам тытуню ў Беларусі і вырабляла каля 30% ад агульнага аб'ёму прадукцыі ў краіне. Вашынгтон спаслаўся на сцвярджэнні, што кампанія звязана з кантрабандай цыгарэт у Расію, якая прынесла ёй мільёны долараў даходу.

У заяве Міністэрства фінансаў ЗША гаворыцца, што Тапузідзіс, давераная асоба Лукашэнкі, які нават аплаціў будаўніцтва хакейнага палаца ў адной з асабістых рэзідэнцый дыктатара, і Пятровіч з'яўляюцца «важнымі «кашалькамі» для беларускага лідара і яго рэжыму.

Беларусь доўгі час лічылася адной з найбуйнейшых у свеце крыніц кантрабандных або забароненых да ўвозу цыгарэт і тытунёвых вырабаў. У 2021 годзе мытнае ўпраўленне Літвы заявіла, што, паводле яго ацэнак, 80 працэнтаў з 328 мільёнаў кантрабандных цыгарэт, канфіскаваных ім у 2023 годзе, былі зроблены ў Беларусі. Паводле іншай ацэнкі, каля 10% нелегальнага тытуню, які паступае ў Вялікабрытанію, паступае з Беларусі.

Паводле самых апошніх даных, прадстаўленых «HM Revenue & Customs», якая ўзначальвае бягучую кампанію па барацьбе з кантрабандай тытуню, за год да сакавіка 2022 года было канфіскавана каля 1,35 млрд нелегальных цыгарэт, прызначаных для рынку Вялікабрытаніі, на суму каля 556 млн фунтаў стэрлінгаў (амаль 700 млн долараў).

Прадстаўнік HMRC сказаў: «Незаконны тытунь падрывае дзейнасць законных рознічных прадаўцоў, фінансуе больш шырокую злачыннасць і наносіць шкоду грамадскаму здароўю, пазбаўляе дзяржаўны бюджэт прыкладна 2,8 мільярда фунтаўстэрлінгаў на год. Наша абноўленая стратэгія ўмацоўвае рашучасць HMRC і памежных войскаў змагацца з гэтым арганізаваным злачынным гандлем, які наносіць шкоду нашым супольнасцям і зніжае попыт на наш тытунь».