Эпідэмія «па выкліку»

Найдаўжэйшыя, напэўна, за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі чэргі ў паліклінікі, што здарыліся на гэтым тыдні, уяўна паказваюць, як «сацыяльная дзяржава» своечасова не паклапацілася пра людзей. А значыць, пра яе «сацыяльнасць», напэўна, можна забыцца.

Кадры чэргаў і талончыкаў да дактароў, дзе запіс да спецыялістаў вымяраецца сотнямі чалавек у чарзе, без усялякага перавышэння можна назваць жахлівымі. Нашая медычная сістэма сутыкнулася з моцным выклікам, і, шчыра кажучы, гэтага выкліку пакуль не вытрымлівае. «Даступнасць медыцыны» заўсёды была адным з гонараў Лукашэнкі — ён з помпай адкрываў новыя аб’екты аховы здароўя, і нават у апошнім пасланні прамовіў пра тое, што яго «ворагі» імкнуліся, нібыта, разбурыць тую самую медыцыну. І вось — чэргі ў паліклінікі можна параўнаць з чэргамі падпісантаў за альтэрнатыўных кандыдатаў у прэзідэнты ў 2020-м.
Аказалася, што з разбурэннем той самай медыцыны існуючы рэжым выдатна справіўся сам. Бо хіба можна назваць медыцынскім абслугоўваннем тое, што людзі, якія прыйшлі да доктара сёння, правёўшы тры-пяць гадзін у чарзе, так і не могуць да яго трапіць?
Раптам выявілася, што ўсе гэтыя з помпай адкрытыя новыя клінікі і адрамантаваныя палаты — проста не працуюць так, як належыць. І тут у чарговы раз можна сказаць: «А што вы хацелі»?
Дзіўна, але для ўладаў раптам стала навіной тое, што калі звальняць медыкаў «пачкамі» па палітычных матывах, людзей будзе лячыць няма каму. Раптам выявілася, што калі закрываць грамадскія ініцыятывы па дапамозе людзям, кшталту «Звяна», калі вызнаваць экстрэмісцкімі медычныя каналы кшталту «Белых халатаў» і фонды самадапамогі, кшталту «Байхэлп» (а ён, нагадаем, паўстаў акурат у першую хвалю кавіду для дапамогі медыкам), то нават «самая лепшая ў свеце» медычная сістэма дасць збоі. І раптам адкрылася, што, калі грэбаваць абаронай здароўя людзей, адмяняць масачны рэжым у час пандэміі ды збіраць пару тысяч людзей у адным памяшканні (так, гэта я пра тое самае пасланне), то паказчыкі захворвальнасці пойдуць уверх.
Падавалася б, сітуацыя звышсур’ёзная. Самы час дзяржаве ўзяцца, і выконваць свае абавязкі па ахове здароўя насельніцтва. Але крокі, якія робяць, чыноўнікі, нагадваюць простае заплюшчванне вачэй са спадзевам, што ўсё так ці інакш само рассмокчацца, ды параду грамадзянам «выжывайце самі».
Напрыклад, дактарам дазволілі ставіць дыягназ «COVID-19» без правядзення ПЛР-тэстаў. Так бы мовіць, «на вока». А што мы будзем потым рабіць з «посткавіднымі ўскладненнямі» ў тых, каму «на вока» гэты дыягназ не паставілі? І якая будзе статыстыка захворвання?
Мінздароўя дазволіла прымаць тэсты на кавід, зробленыя самастойна. То-бок, далучыўся яшчэ і грашовы складнік, пра што заўважалі спецыялізаваныя рэсурсы, напрыклад Агенцтва фінансавых навінаў. Яны адразу напісалі, што пасля рашэння Мінздароўя «бясплатныя ПЛЦР-тэсты будуць рабіць толькі шпіталізаваным пацыентам, а ўсім астатнім прыйдзецца рабіць платныя тэсты». Так яно і атрымалася. І гэта называецца «сацыяльнай дзяржавай»?
У сераду колькасць выяўленых выпадкаў кавіду праз тэставанне перавысіла 3,5 тысячы, а ў чацвер крыху не дацягнула да 5 тысяч — абсалютны рэкорд за два гады «асаблівага беларускага шляху» змагання з хваробай. Пры гэтым не робяцца элементарныя рэчы, не ўводзіцца ніякіх захадаў папярэджання: не абвяшчаецца каранцін у школах і дзіцячых садках, не пераводзяцца на аддаленую працу тыя, хто можа гэта зрабіць, не абвяшчаецца масачны рэжым. І толькі «забароненыя» ды «экстрэмісцкія» тэлеграм-каналы зіхацяць абвесткамі з заклікамі берагчы сябе, утрымліваць сацыяльную дыстанцыю ды карыстацца сродкамі абароны. Нібыта ўвесь разлік у барацьбе з пандэміяй — толькі на «грамадскую свядомасць» насельніцтва.
Такая палітыка (калі яе можна ўвогуле назваць палітыкай), насамрэч, адгукнецца ўладзе і ў будучыні. Увесь свет кажа пра тое, пра што казалася вышэй — пра посткавідныя ўскладненні. «Закопваючы галаву ў пясок» сёння, улады робяць задзел на праблемы, што ўзнікнуць заўтра. А значыць, нагрузка на дактароў, якія як раней, так і цяпер, з’яўляюцца сапраўднымі героямі ў барацьбе з хваробай, не зменшыцца. Каму мы можам за гэта «падзякаваць»?
Затое, калі размова заходзіць пра захаванне ўлады, у нас адразу ўзнікае ўсё, на што не звяртаецца ўвагі ў «непалітычным» жыцці. Як і на прэзідэнцкіх выбарах-2020, ЦВК пастанавіў, што «таемнае галасаванне» на рэферэндуме па-факце, не будзе таемным: кабінкі для галасавання будуць без фіранак. Нібыта, гэта зроблена для цыркуляцыі паветра і «супрацьдзеяння эпідэміі». Згодна з той жа «эпідэміялагічнай сітуацыяй» улады абмежавалі колькасць назіральнікаў на выбарчых участках: тры чалавекі ў дні датэрміновага галасавання, і пяць — у асноўны дзень рэферэндуму (зноў падкрэслю — без увядзення дыстанцыйнага навучання ў школах, дзе ў асноўным і змяшчаюцца гэтыя ўчасткі). А МЗС Беларусі на падставе той самай «эпідэміялагічнай сітуацыі» проста адмовілася ствараць участкі для галасавання ў замежных дыпламатычных прадстаўніцтвах. Замест гэтага ўсім мігрантам і рэлакантам прапануецца прыехаць у Беларусь і прагаласаваць па месцы рэгістрацыі.
Разумееце, стварыць участкі для галасавання за мяжой не дазваляе эпідэміялагічная сітуацыя. А сесці ў перапоўнены цягнік ці самалёт, а потым даехаць да месца галасавання ў такім жа перапоўненым аўтобусе эпідэміялагічная сітуацыя дазваляе. Гэткая «эпідэмія па выкліку»: калі трэба, яна ёсць, а калі не трэба — у нас «вірусы не лётаюць».
Такім чынам, улады Беларусі пазбавілі права голасу сотняў тысячаў беларусаў за мяжой. Па факце, як адзначаюць каментатары, Лукашэнка зноў вызнаў сталінскі прынцып: не важна, як і хто галасуе, важна, як лічаць. «Забарона на ўдзел у рэферэндуме дыяспары азначае, што Лукашэнку якраз яўка патрэбная менш за ўсё», — напісаў з гэтай нагоды тэлеграм-канал CYNIC. І адзначыў, што любая палітычная кампанія, у тым ліку рэферэндум — гэта, найперш, магчымасць кансалідацыі грамадзян. І менавіта гэтая магчымая кансалідацыя і палохае ўладу.
Менавіта да кансалідацыі на тыдні заклікаў штаб Віктара Бабарыкі, які, па-факце, далучыўся да стратэгіі Ціханоўскай ставіць «два крыжыкі» ў бюлетэнях для галасавання. «Бабарыкінцы» заклікаюць прыходзіць на ўчасткі менавіта 27 лютага — у дзень асноўнага галасавання, выказаць нязгоду з прапанаванымі зменамі «любым прадастаўленым законам спосабам» і паглядзець «сваімі вачыма, як нас шмат».
Наконт стратэгіі «паглядзець, як нас шмат» — цяпер беларусы робяць гэта ў чэргах у паліклініку. Але важна, калі такая ж карцінка будзе ў час галасавання.