Хронікі рэпрэсій за 29 кастрычніка: Сяргей Ціханоўскі ўжо 600 дзён у ізаляцыі
Стала вядома пра затрыманне Ніны Багінскай у Мінску, новая хваля затрыманняў актораў, прысудаў праваабаронцам. Колькасць палітычных зняволеных у Беларусі працягвае расці.
Ніну Багінскую зноў затрымалі за адзіночны пікет у Мінску
19 кастрычніка ў цэнтры Мінска была затрымана вядомая грамадская актывістка Ніна Багінская. Жанчына выйшла на вуліцу з плакатам, прысвечаным гадавіне стварэння Беларускага Народнага Фронту (БНФ). Цяпер ёй пагражае чарговы суд.
Паводле інфармацыі «Белсату», Ніна Багінская планавала прайсці па вуліцы Казлова да будынка, дзе раней знаходзілася ўправа БНФ. Яна несла плакат з надпісам «БНФ» —такім чынам яна вырашыла нагадаць пра 36-ю гадавіну стварэння арганізацыі.
Аднак актывістка прайшла зусім няшмат. На рагу праспекта Незалежнасці і вуліцы Казлова яе затрымалі супрацоўнікі міліцыі. Багінскую даставілі ў Савецкае РУУС, дзе яна правяла каля трох гадзін. Нягледзячы на праблемы са здароўем, у прыватнасці з плячом, на жанчыну надзелі кайданкі, закруціўшы рукі за спіну.
«У РУУС здзекі з жанчыны працягнуліся. Ніна Багінская адмовілася чытаць і падпісваць пратакол. Яе трымалі ў кайданках амаль тры гадзіны і адпусцілі да суда толькі каля 22:00», — паведамляе «Белсат».
Дата суда пакуль невядомая. Аднак, улічваючы практыку апошніх гадоў, Ніну Багінскую могуць затрымаць дома або на вуліцы без папярэдняга паведамлення.
Ніна Багінская — вядомая беларуская актывістка, якая на працягу многіх гадоў рэгулярна выходзіць на адзіночныя пікеты з нацыянальнай сімволікай і плакатамі. Яе шмат разоў затрымлівалі і штрафавалі. Нягледзячы на свой узрост (Багінскай 76 гадоў), яна працягвае актыўна выказваць сваю грамадзянскую пазіцыю.
600 дзён у ізаляцыі: Сяргей Ціханоўскі застаецца нязломным
Сёння споўнілася 600 дзён, як беларускі палітвязень Сяргей Ціханоўскі знаходзіцца ў поўнай ізаляцыі ад знешняга свету. Нягледзячы на жорсткія ўмовы ўтрымання, ён працягвае заставацца сімвалам нязломнасці і надзеі для многіх беларусаў.
Сяргей Ціханоўскі, вядомы блогер і палітычны актывіст, быў арыштаваны 29 мая 2020 года падчас збору подпісаў для ўдзелу ў прэзідэнцкіх выбарах. З таго часу ён знаходзіцца ў турме, а апошнія 600 дзён — у поўнай ізаляцыі, без магчымасці бачыць сям'ю, абменьвацца лістамі ці атрымліваць падтрымку ад сяброў.
Каманда Офіса Святланы Ціханоўскай, жонкі Сяргея, якая стала лідарам беларускай апазіцыі, падзялілася некаторымі цытатамі палітвязня. Гэтыя словы дэманструюць яго нязломны дух і веру ў будучыню Беларусі:
«Нельга здавацца, нават калі здаецца, што ўсё страчана. Трэба працягваць барацьбу, бо свабода — гэта тое, за што варта змагацца.»
«Кожны дзень у турме — гэта яшчэ адзін крок да свабоды. Я веру, што наш народ пераможа.»
«Нават у самыя цёмныя часы трэба памятаць, што святло заўсёды перамагае цемру. Мы — святло Беларусі.»
Святлана Ціханоўская неаднаразова падкрэслівала, што менавіта муж дае ёй сілы працягваць барацьбу за дэмакратычныя змены ў Беларусі. «Сувязь паміж намі не перарываецца, нягледзячы на ўсе спробы рэжыму нас раз'яднаць,» — адзначыла яна.
Сітуацыя з Сяргеем Ціханоўскім — гэта толькі адзін з прыкладаў сістэматычных палітычных рэпрэсій у Беларусі. Паводле праваабарончага цэнтра «Вясна», на сённяшні дзень у краіне налічваецца больш за 1300 палітычных зняволеных.
Новая хваля затрыманняў актораў і прысуды праваабаронцам
У Беларусі назіраецца новая хваля рэпрэсій, якая закранула як прадстаўнікоў творчай інтэлігенцыі, так і праваабаронцаў. Паводле апошніх паведамленняў, за кароткі тэрмін было затрымана не менш як пяць актораў, а таксама вынесены прысуды вядомым праваабаронцам.
Паводле інфармацыі незалежных крыніц, за апошні час у Беларусі было затрымана як мінімум пяць актораў. Апошні выпадак адбыўся 29 кастрычніка, калі быў затрыманы 34-гадовы актор, імя якога пакуль не раскрываецца. На відэа, апублікаваным сілавымі структурамі, мужчына паведамляе, што працуе ў «розных расійскіх кінапраектах».
Адначасова з гэтым, стала вядома пра новыя прысуды праваабаронцам. Так, Вярхоўны суд Беларусі пакінуў без зменаў прысуд праваабаронцу і журналісту Уладзіміру Хільмановічу. Ён быў завочна асуджаны на 5 гадоў калоніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму і штраф у памеры 1000 базавых велічынь за «садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці» і «ўдзел у экстрэмісцкім фармаванні».
У той жа час, у Магілёўскім абласным судзе пачаўся закрыты працэс над Сяргеем Ціханавым, якога абвінавачваюць у «здрадзе дзяржаве», «удзеле ў дзейнасці тэрарыстычнай арганізацыі» і «ўдзеле ў экстрэмісцкім фармаванні». Яму пагражае да 15 гадоў зняволення.
Эксперты адзначаюць, што гэтыя падзеі сведчаць пра працяг і нават узмацненне рэпрэсіўнай палітыкі ў Беларусі.
Міжнародная супольнасць выказвае глыбокую занепакоенасць сітуацыяй у Беларусі. Прадстаўнікі Еўрапейскага Саюза і ЗША заклікаюць беларускія ўлады спыніць рэпрэсіі і вызваліць усіх палітычных зняволеных.
Гэтыя падзеі адбываюцца на фоне набліжэння прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі, якія запланаваны на 2025 год. Аналітыкі адзначаюць, што ўзмацненне рэпрэсій можа быць звязана з жаданнем уладаў забяспечыць поўны кантроль над грамадскай і палітычнай сітуацыяй у краіне напярэдадні выбарчай кампаніі.
Блогер Андрэй Бука асуджаны за «пікетаванне ў інтэрнэце»
Паводле інфармацыі праваабарончага цэнтра «Вясна», 28 кастрычніка 2024 года ў судзе Шаркаўшчынскага раёна Андрэю Буку прызначылі пяць сутак арышту паводле часткі 1 артыкула 24.23 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях.
Прычынай абвінавачвання стала выява, размешчаная ў асабістым Telegram-канале блогера. Цікава, што пасля суда Буку пакуль не адправілі за краты, а адпусцілі дадому.
Андрэй Бука стаў 13-м асуджаным па палітычных адміністрацыйных справах за адзін дзень. Праваабаронцы адзначаюць, што яго прозвішча не было ў раскладзе працы суда, што сведчыць пра свядомае прыхоўванне маштабу рэпрэсій супраць беларусаў.
Першы крок да выбараў Лукашэнкі 2025 года
Цэнтральная выбарчая камісія Беларусі зарэгістравала ініцыятыўную групу па вылучэнні Аляксандра Лукашэнкі кандыдатам у прэзідэнты на выбарах 2025 года. Гэта рашэнне стала першым афіцыйным крокам у падрыхтоўцы да датэрміновых выбараў, якія прызначаны на 26 студзеня 2025 года.
На пасяджэнні ЦВК, якое адбылося 29 кастрычніка, было разгледжана пытанне аб рэгістрацыі трох ініцыятыўных груп. Аднак толькі група Лукашэнкі атрымала станоўчае рашэнне. Ініцыятыўным групам Юрыя Губарэвіча, кіраўніка «Руху за Свабоду», і Аляксандра Драздова было адмоўлена ў рэгістрацыі.
Старшыня ЦВК Ігар Карпенка патлумачыў, што Губарэвічу было адмоўлена з-за таго, што ён падаў дакументы па электроннай пошце, што не адпавядае патрабаванням заканадаўства. Што тычыцца Драздова, то ён не прадставіў спіс членаў сваёй ініцыятыўнай групы.
Рашэнне ЦВК выклікала крытыку з боку апазіцыі і міжнароднай супольнасці. Прадстаўнікі дэмакратычных сіл Беларусі заявілі, што адмова ў рэгістрацыі ініцыятыўных груп апазіцыйных кандыдатаў з'яўляецца яшчэ адным доказам недэмакратычнасці выбарчага працэсу ў краіне.
Юрый Губарэвіч, каментуючы рашэнне ЦВК, заявіў: «Гэта яшчэ раз паказвае, што ўлады не зацікаўлены ў правядзенні сапраўды свабодных і справядлівых выбараў. Мы будзем працягваць барацьбу за дэмакратычныя змены ў Беларусі, нягледзячы на перашкоды».
Міжнародныя назіральнікі таксама выказалі занепакоенасць сітуацыяй. Прадстаўнік АБСЕ па пытаннях свабоды СМІ заклікаў беларускія ўлады забяспечыць роўныя ўмовы для ўсіх кандыдатаў і гарантаваць свабоду слова падчас выбарчай кампаніі.
Аналітыкі адзначаюць, што рэгістрацыя толькі ініцыятыўнай групы Лукашэнкі можа прывесці да далейшай ізаляцыі Беларусі на міжнароднай арэне. Палітолаг Валерый Карбалевіч лічыць, што «такі падыход да выбарчага працэсу можа ўзмацніць санкцыйны ціск на беларускія ўлады з боку заходніх краін».
Тым часам, прыхільнікі дзеючага кіраўніка Беларусі сцвярджаюць, што рэгістрацыя ініцыятыўнай групы Лукашэнкі адлюстроўвае волю большасці беларускага народа.
Наперадзе — этап збору подпісаў за вылучэнне кандыдатаў, які пачнецца 1 снежня і працягнецца да 30 снежня 2024 года. Для рэгістрацыі кандыдатам неабходна сабраць не менш за 100 тысяч подпісаў выбаршчыкаў.
Распачалася кампанія «Мой прэзідэнт сядзіць у турме»
Кааліцыя апазіцыйных партый «Народная Грамада», БХД і аргкамітэт па стварэнні партыі «Краіна Для Жыцця» абвясцілі пра запуск альтэрнатыўнай кампаніі пад назвай «Мой прэзідэнт сядзіць у турме». Гэтая ініцыятыва накіраваная на падтрымку зняволеных беларускіх палітыкаў, грамадскіх лідараў і актывістаў, якія, на думку арганізатараў, вартыя стаць кандыдатамі на прэзідэнцкіх выбарах у Беларусі.
У межах кампаніі беларусаў, «якія знаходзяцца ў бяспецы», заклікаюць ладзіць розныя акцыі ў падтрымку палітвязняў.
Міжнародная супольнасць працягвае выказваць занепакоенасць сітуацыяй у Беларусі. Так, Данія абвясціла пра выдзяленне 700 тысяч еўра на падтрымку палітзняволеных і іх сем'яў. Аб гэтым заявіў кіраўнік МЗС краіны Ларс Лёкі Расіусэн падчас сустрэчы са Святланай Ціханоўскай.
Раней Міжнародны гуманітарны фонд падтрымалі Нарвегія і Швецыя. За гэты год удалося сабраць больш за 2 мільёны еўра ў падтрымку фонду, які дапамагае палітвязням і іх сем'ям.
Новая хваля адміністрацыйных судоў і «экстрэмісцкіх» старонак
У Беларусі назіраецца рэзкае павелічэнне колькасці адміністрацыйных судоў над палітычнымі актывістамі, асабліва ў Віцебскай вобласці. Адначасова ўлады працягваюць прызнаваць старонкі актывістаў «экстрэмісцкімі», што яшчэ больш абмяжоўвае свабоду слова ў краіне.
Паводле інфармацыі праваабарончых арганізацый, толькі за адзін дзень 28 кастрычніка ў Віцебскай вобласці адбылося 13 судоў па палітычных «адміністратыўках». Большасць з іх (10 выпадкаў) былі звязаныя з абвінавачваннямі ў «распаўсюдзе экстрэмізму ў інтэрнэце» паводле часткі 2 артыкула 19.11 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях.
Сярод асуджаных — жыхары розных раёнаў Віцебскай вобласці, у тым ліку Віцебска, Оршы, Мёраў, Паставаў, Ушачаў і Шуміліна. Асабліва трывожным з'яўляецца выпадак Станіслава Пілецкага, 63-гадовага супрацоўніка «Глыбоцкіх электрычных сетак», які ў 2021 годзе быў прызнаны адным з найлепшых працаўнікоў Мёрскага раёна.
Акрамя таго, двое чалавек былі асуджаныя за «пікетаванне ў інтэрнэце» паводле часткі 1 артыкула 24.23 КаАП.
Паралельна з адміністрацыйнымі судамі, улады працягваюць прызнаваць старонкі актывістаў «экстрэмісцкімі». Міністэрства інфармацыі абнавіла Рэспубліканскі спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў, дадаўшы туды інстаграм-акаўнты аналітыка Сяргея Чалага і прадусара Аляксандра Чахоўскага, а таксама закрыты чат у Viber і сайт «Belarussian sport solidarity foundation».
Праваабаронцы адзначаюць, што такія дзеянні ўладаў з'яўляюцца грубым парушэннем правоў чалавека і свабоды слова.
Суд над актывістам Аляксеем Клюшнічэнкам: шэсць крымінальных артыкулаў і абвінавачванні ў «экстрэмізме»
У Мінскім гарадскім судзе пачаўся працэс над актывістам і сябрам руху «За Свабоду» Аляксеем Клюшнічэнкам. Яму прад'яўлены шэсць крымінальных артыкулаў, у тым ліку за «экстрэмізм». Гэта чарговы прыклад палітычных рэпрэсій у Беларусі, якія працягваюцца з 2020 года.
Аляксей Клюшнічэнка быў затрыманы 22 лютага 2024 года. Яму інкрымінуюцца наступныя артыкулы Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь:
-
Арт. 130 — распальванне іншай сацыяльнай варожасці ці варажнечы
- Ч. 3 арт. 361 — заклікі да мераў абмежавальнага характару (санкцый), іншых дзеянняў, накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь
- Арт. 367 — паклёп на Лукашэнку
- Арт. 368 — абраза Лукашэнкі
- Арт. 369-1 — дыскрэдытацыя Беларусі
- Ч. 1 арт. 361-1 - стварэнне экстрэмісцкага фармавання
Судовы працэс пачаўся 29 кастрычніка ў Мінскім гарадскім судзе. Справу вядзе суддзя Святлана Макарэвіч. Паводле інфармацыі праваабаронцаў, Клюшнічэнку пагражае да 12 гадоў зняволення.
Праваабарончыя арганізацыі выказваюць занепакоенасць у сувязі з гэтым судовым працэсам. Яны адзначаюць, што абвінавачванні супраць Клюшнічэнкі носяць палітычна матываваны характар і з'яўляюцца часткай сістэматычных рэпрэсій супраць грамадзянскай супольнасці ў Беларусі.
«Гэта яшчэ адзін прыклад таго, як улады выкарыстоўваюць крымінальнае заканадаўства для пераследу актывістаў і крытыкаў рэжыму», — адзначыў прадстаўнік адной з праваабарончых арганізацый.
Судовы працэс над Аляксеем Клюшнічэнкам працягваецца. Праваабаронцы заклікаюць міжнародную супольнасць звярнуць увагу на гэтую справу і патрабаваць ад беларускіх уладаў спынення палітычна матываваных пераследаў.