Як чыноўнікі вырашылі палепшыць паказчыкі слабых выпускнікоў

Улетку 2019 года варта чакаць неразбярыхі ва ўступнай кампаніі.

Што не так з прапанаванай ацэнкай ведаў на цэнтралізаваным тэставанні, якую хочуць ўвесці ў наступным годзе.
Новая методыка падліку балаў, па якой стануць ацэньваць вынікі цэнтралізаванага тэставання у 2019 годзе, будзе выцягваць слабых абітурыентаў на больш высокія балы і паляпшаць статыстыку агульных вынікаў выпускнікоў школ. Так ацэньвае новаўвядзенне выкладчык матэматыкі і фізікі, сузаснавальнік цэнтра «100 балаў» Яўген Лівянт.
Як анансавалі прадстаўнікі Рэспубліканскага інстытута кантролю ведаў, у новай сістэме кожнае заданне будзе ацэнена ў пэўны бал у залежнасці ад складанасці, а агульны вынік паспяхова пройдзеных пытанняў тэсту, памножаны на каэфіцыент, стане выніковым балам.
Паводле ацэнкі эксперта, новая шкала ацэнкі цэнтралізаванага тэставання неаб’ектыўная і стымулюе тых, хто вырашае тэст набіраць больш балаў, спраўляючыся з простымі задачамі. Усе заданні падзелены на дзве часткі. Папярэдне выстаўленыя аднолькавыя балы за рашэнне розных па складанасці задач.
— У частцы А, напрыклад, 18 задач — ад прымітыўных да вельмі сур’ёзных. За кожнае вырашанае заданне ставіцца па 1 бале. А частка Б ўключае 12 заданняў — ад сярэдніх да вельмі складаных, блізкіх да алімпіядных ўзроўню. За кожнае з іх можна атрымаць па 2 балы, — тлумачыць Яўген Лівянт.
Яшчэ больш пытанняў выклікае ў рэпетытара нармалізуючы каэфіцыент, які закліканы перавесці атрыманы вынік у 100-бальную шкалу.
Эксперт упэўнены, новая сістэма яшчэ больш заблытаная, чым папярэдняя, ​​і не можа аб’ектыўна ацаніць рэальны ўзровень ведаў тых, хто праходзіць тэставанне.
— Калі б абітурыента хацелі параўноўваць не з іншымі, а з самім сабой, то проста кожнаму заданню была б прысвоена тая ці іншая колькасць балаў — складаным больш, а лёгкім менш, каб у выніку пры вырашэнні ўсіх задач атрымлівалася 100 балаў. Тады гэта была б простая і зразумелая сістэма, — падкрэслівае Яўген Лівянт.
Выкладчык паказвае на некалькі асноўных праблем.
Змяняючы метад ацэнкі цэнтралiзаванага тэсцiравання, Міністэрства адукацыі імкнецца палепшыць паказчыкі слабых выпускнікоў. Вынікі рэзка вырастаюць у тых, хто мае больш нізкі ўзровень ведаў.
— Мне нярэдка тэлефануюць бацькі, якія кажуць, што я чароўны рэпетытар, які за два месяцы падрыхтаваў дзіцяці без усялякага досведу на 50-60 балаў. Але гэта не так. Калі раней за 5-7 вырашаных задач з 30 ён атрымаў бы да 10 балаў, то цяпер зможа атрымаць 50-60 балаў са 100, — лічыць Яўген Лівянт.
Настаўнік фізікі Аляксандр Саковіч параўнаў вынікі тэста па фізіцы па старой і новай методыцы. Калі ў тых, хто вырашыў больш 20 заданняў з 30 вынікі балаў прыкладна аднолькавыя, то ў тых, хто справіўся з 5-15 заданнямі, яны адрозніваюцца ў два разы. Да прыкладу, раней за 11 з 30 вырашаных задач падыспытны атрымаў бы 30 балаў, а з новай сістэмай ацэнкі ўсе 60. А той, хто справіўся з 20 з 30 заданняў — усяго толькі на 7 балаў больш.

— Для тых, хто атрымліваў бы ад 70 балаў, практычна нічога не памянялася. Можа быць, нават стала ледзь-ледзь менш, — дадае Яўген Лівянт.
Тое, што менш спраўныя выпускнікі стануць атрымліваць больш высокія балы, чым раней, не адмаўляюць і прадстаўнікі Рэспубліканскага інстытута кантролю ведаў. Дырэктар гэтай установы Юрый Міксюк прызнаваў, што вырастуць прахадныя балы на спецыяльнасці, дзе яны былі невысокімі, таму што абітурыенты атрымаюць больш высокую ацэнку ведаў.
Такая мера падліку балаў дазволіць схаваць праблемы школьнай адукацыі і адвесці шматлікія пытанні аб тым, чаму выпускнікі з добрымі атэстаты атрымлівалі нізкія балы на тэставанні. ЦТ раней было момантам ісціны для кожнага школьніка і для ўсёй сістэмы адукацыі, лічыць сузаснавальнік цэнтра «100 балаў».
— ЦТ як аб’ектыўнага і абыякавага суддзю ведаў адправілі на пенсію. Калі раней школьнік разумеў, што ён можа хітрыць, падманваць, дамаўляцца з настаўнікам, але на яго шляху няўхільна стаяла ЦТ, якое паказвала вынік. Цяпер жа важней выкарыстоўваць сумленныя і несумленныя спосабы, каб атрымаць добрыя ацэнкі ў атэстат, — кажа Яўген Лівянт.
Атрымліваецца, на змену справядлівай ацэнцы за цэнтралізаванае тэставанне прыйдзе больш высокае значэнне сярэдняга бала атэстата. А канкурэнцыя пры паступленні будзе ісці паміж выпускніком, які рыхтаваўся да ЦТ і набраў ад 70 балаў, і тым, хто не рыхтаваўся і атрымаў 60 балаў.
Улетку 2019 года варта чакаць неразбярыхі ва ўступнай кампаніі. На ўсе спецыяльнасці, дзе ў апошнія гады прахадныя балы былі невысокімі, яны рэзка ўзляцяць, і абітурыенты будуць мець поўную дэзарыентацыю ў шанцах на паступленне.
— Ужо шмат гадоў абітурыенты прыблізна ведалі, што ім трэба вывучыць і якія прыкладна балы будуць у той ці іншай ВНУ на канкрэтную спецыяльнасць. І выпускнік мог ацаніць, дзе ён набярэ патрэбную колькасць балаў, а дзе не. Зараз ён набярэ свае 240 балаў, якіх у мінулым годзе хапала, магчыма, на тое, каб прайсці на бясплатнае навучанне на многія спецыяльнасці, і нават не зможа выказаць здагадку, дзе гэтых балаў будзе дастаткова для паступлення, — тлумачыць эксперт.
Гэта не закране спецыяльнасцяў з традыцыйна высокім прахадным балам. Але нявызначанасць закране нямала факультэтаў з традыцыйна нізкім прахадным балам. А пры тым, што ў беларускіх абітурыентаў ёсць толькі адна спроба прайсці па конкурсу ў ВНУ, не выключана, што колькасць тых, хто не паступіць можа апынуцца большай, чым у ранейшыя гады.
Паводле Заўтра тваёй краіны