«Не ігнаруйце катаванні ў Беларусі, як некалі не заўважылі газавыя камеры». Саша Філіпенка звярнуўся да прэзідэнта МКК

Беларускі пісьменнік Саша Філіпенка напісаў зварот да прэзідэнта міжнароднага камітэта Чырвонага Крыжа Петэра Маурэра пра тое, як гэтая арганізацыя не заўважае тое, што адбываецца ў Беларусі, як калісьці не заўважыла газавыя камеры ў фашысцкіх канцэнтрацыйных лагерах. Ліст апублікавала буйная швейцарская газета neue Zürcher Zeitung.

Ліст Саша размясціў у сябе ў Фэйсбуку.
«Паважаны спадар прэзідэнт! Падчас вашага візіту ў Расію вы выказалі жаданне сустрэцца са мной, каб абмеркаваць маю кнігу «Чырвоны Крыж», якую вам рэкамендаваў прэзідэнт Швейцарыі. Як вы сказалі, кніга вам вельмі спадабалася. Нашу сустрэчу вы некалькі разоў пераносілі, тлумачачы гэта тым, што перш вам неабходна сустрэцца з панамі Лаўровым і Мішусціным, прозвішчы і пасады якіх, верагодна, павінны былі зрабіць на мяне вялікае ўражанне - але не зрабілі.
Прабачце, але не склала ў мяне станоўчага ўражання і наша сустрэча. Тады, увосень, я адразу сказаў вам, што весці вялізныя дыялогі пра літаратуру мне ніколькі не цікава, а вось пагаварыць пра сітуацыю ў Беларусі і асабліва аб рабоце Міжнароднага Чырвонага Крыжа ў маёй роднай краіне - вельмі. Але, як мне падалося, размова гэтая вас не асабліва зацікавіла. Вельмі спадзяюся, што на гэты конт я памыляюся, і ўжо ў самы кароткі час вы прадэманструеце актыўную зацікаўленасць у пераадоленні гуманітарнай катастрофы, якая ў мінулым годзе пачалася ў Беларусі і працягваецца па гэты дзень.
Я прапанаваў вам праінспектаваць беларускія турмы, у якіх жанчыны спяць на бетонных падлогах і металічных сетках без матрацаў, у якіх хлеб кладуць пад галаву замест падушак. У якіх прыбіральні ўяўляюць сабой дзіркі ў падлогах, не агароджаныя нават шторкамі, а наглядчыкі не дазваляюць перадаваць у камеры ні зубныя шчоткі, ні пракладкі. Тады, увосень, вы адказалі, што МКК не валодае падобным мандатам. Загадзя прадбачыўшы такі адказ, я нагадаў вам пра бразільскія фавелы, у адносінах да якіх МКК займае куды як больш актыўную пазіцыю.
Як і тады, падчас нашага абеду ў Маскве, я з усёй адказнасцю заяўляю вам, што бразільскія фавэлы у параўнанні з сучасным «турэмным Мінскам» выглядаюць курортамі з падвышанай бяспекай і ахоўнай паркоўкай.
Адным з галоўных аргументаў, якім вы тлумачылі немагчымасць ўмяшацца ў беларускія падзеі, з'яўляецца нейтралітэт, які нібыта займае Міжнародны Чырвоны Крыж. Я дазваляю сабе выкарыстоўваць слова «нібыта», таму што ў выпадку Беларусі ніякага нейтралітэтуваша арганізацыя на самай справе не выконвае. Пасаду старшыні прэзідыума Беларускага таварыства Чырвонага Крыжа займае Дзмітрый Піневіч, міністр аховы здароўя Рэспублікі Беларусь.
Гэта значыць на чале грамадскай арганізацыі стаіць чыноўнік, прызначаны і прама падпарадкаваны дыктатару Лукашэнку! (Сам ён, дарэчы, прызначыў сябе прэзідэнтам Алімпійскага камітэта Беларусі - спадзяюся вам, грамадзяніну краіны з даўнімі дэмакратычнымі традыцыямі, гэты факт падасца хаця б смешным).
Менавіта пры Піневічы, які нібыта адказны за захаванне нейтралітэту Міжнароднага Чырвонага Крыжа, у Беларусі зробленая беспрэцэдэнтная атака на медыкаў. Звольненыя за сваю грамадзянскую пазіцыю некалькі дзясяткаў медыцынскіх работнікаў, сярод якіх кіраўнікі найбуйнейшых медыцынскіх цэнтраў і універсітэтаў. Вядомы анколаг Аляксандр Мініч атрымаў 13 сутак арышту за ўдзел у мірнай акцыі пратэсту, нягледзячы на ​​тое, што з'яўляецца вядучым спецыялістам сваёй бальніцы. Арцём Сарокін - лекар, які паведаміў дэталі дыягназу забітага мастака Рамана Бандарэнкі, знаходзіцца ў турме і хутка паўстане перад судом за нібыта раскрыццё ўрачэбнай таямніцы. Сваякі загінулага да Сарокіна прэтэнзій не маюць, але ўлады помсцяць яму за тое, што ён абверг хлусню пакрываемых дзяржавай забойцаў. Звольнены дырэктар навуковага цэнтра «Кардыялогія» Аляксандр Мрочак - ён не процідзейнічаў падначаленым выходзіць на акцыі пратэсту. Пад кіраўніцтвам Мрочака ў цэнтры праводзіліся ўнікальныя для краіны аперацыі па перасадцы сэрца. Мрочак атрымліваў пагрозы, яго дачу спалілі. Андрэй Вітушка, рэаніматолаг, быў затрыманы за тое, што шукаў у міліцыі свайго затрыманага непаўналетняга (!) сына. На ўсе прыклады мне не хопіць артыкула!
Шмат каму з лекараў не працягваюць кантракты за пасты ў сацыяльных сетках. Падчас трагічных дзён жніўня ўзброеныя гвалтаўнікі без апазнавальных знакаў, відавочна пры маўклівай згодзе міністэрства аховы здароўя, выкарыстоўвалі карэты «хуткай дапамогі» для перамяшчэння па горадзе. Яны карысталіся тым, што калоны пратэстуючых грамадзян расступаліся перад машынамі з чырвоным крыжам - ці патрэбна больш наглядная метафара вераломства і антыгуманнай сутнасці рэжыму?! Больш за дзвесце лекараў і медыцынскіх сясцёр былі затрыманыя падчас мірных пратэстаў. Некаторыя былі збітыя, многія аштрафаваныя, арыштаваныя на тэрміны да 45 сутак. Пры нейтралітэце спадара Піневіча лекары бягуць з Беларусі - каля двухсот беларускіх лекараў ужо пераехалі працаваць у суседнюю Польшчу, пасля чаго дыктатар Лукашэнка прыняў рашэнне закрыць межы і папярэдзіў, што лекараў, якія з'ехалі, ён не пусціць назад у краіну. У які раз ён парушае Канстытуцыю - ніхто не мае права забараніць грамадзяніну Рэспублікі Беларусь вярнуцца ва ўласную краіну.
Мы ведаем, што акрамя тысяч старонак прыгожых і годных павагі дзей у гісторыі МКК ёсць і сумныя. Падчас інспектавання супрацоўнікамі Чырвонага Крыжа фашысцкіх канцэнтрацыйных лагераў парадаксальным чынам не былі заўважаныя ні газавыя камеры, ні аперацыйныя для эксперыментаў над людзьмі. Зрэшты, гэта можна растлумачыць - тады штат МКК быў нашмат менш, чым цяпер. Аб лагерах я згадваю не проста дзеля кідкага параўнання або крыўднага папроку.
МКК супрацоўнічае са злачынным рэжымам, які ў 2020 годзе будуе ў цэнтры Еўропы канцэнтрацыйны лагер для палітвязняў. Па прамым указанні Лукашэнкі ў яго збіраюцца змяшчаць найбольш актыўных змагароў з рэжымам.
Прычым на тэрмін «пакуль усё не супакоіцца» - як выказаўся цяперашні намеснік міністра ўнутраных спраў. Ці не падаецца вам, спадар прэзідэнт, што мы жывем у часы, калі не заўважаць канцлагер больш нельга? МКК, адна з самых уплывовых гуманітарных арганізацый свету, павінна перастаць нарэшце мець зносіны і супрацоўнічаць з несумленнымі палітыкамі і пачуць галасы простых людзей, якія заклікаюць аб дапамозе.
Я не прашу вас зрабіць больш, чым вы можаце - я прашу зрабіць толькі тое, што вы павінны, толькі тое, для чаго ў цывілізаваным свеце і існуе МКК. Я цвёрда перакананы, што доўг Міжнароднага Чырвонага Крыжа ў самы кароткі тэрмін ўвайсці з інспекцыяй ў перапоўненыя беларускія турмы, дзе мірныя грамадзяне тыднямі ўтрымліваюцца ў карцэрах, дзе няма ні гарачай вады, ні сродкаў гігіены, дзе арыштаваныя падвяргаюцца катаванням, псіхалагічнаму і фізічнаму ціску.
МКК абавязаны патрабаваць спынення практыкі выкрадання і збіцця грамадзян людзьмі без апазнавальных знакаў, патрабаваць спынення катаванняў - гэта прамое парушэнне міжнародных канвенцый, падпісаных Беларуссю.
Сорамна становіцца за салідную арганізацыю, калі бачыш на сайце яе беларускага падраздзялення, што апошняя запіс там датаваны пачаткам жніўня. З тых часоў шмат чаго адбылося, ці не так? Праўда, на старонцы беларускага МКК у фэйсбуку ёсць запіс аб тым, што яго супрацоўнікі даставілі ў ізалятары часовага ўтрымання ваду. Упэўнены, што Міжнародны Чырвоны крыж безумоўна можа і АБАВЯЗАНЫ рабіць значна больш. Міжнародны Чырвоны Крыж абавязаны аказваць дапамогу, а не адлюстроўваць аказанне дапамогі, у адваротным выпадку офіс Чырвонага Крыжа ў Беларусі варта зачыніць за непатрэбнасцю.
Паважаны спадар прэзідэнт, разам з вамі мы бачым, што варта заплюшчыць вочы на ​​зверствы сілавікоў ў адной краіне, як іх злачынствы адразу паўтараюцца ў суседняй. Ужо цяпер мы фіксуем факты катаванняў і гвалту ў адносінах да затрыманых мірных пратэстоўцаў у Расіі. Упэўнены, мне не трэба тлумачыць вам, што калі ўсе мы працягнем бяздзейнічаць, ці будзем супакойваць сябе бачнасцю барацьбы з несправядлівасцю, гэтая ракавая пухліна будзе распаўсюджвацца і абавязкова паўстане і ў якой-небудзь з еўрапейскіх краін. Венгрыя, напрыклад, па маім асабістым меркаванні, ужо цалкам да такога гатовая.
Паважаны спадар прэзідэнт, я вельмі спадзяюся, што дзёрзкі тон гэтага ліста абурыць вас. Аднак я спадзяюся таксама, што вы, як чалавек мудры, падавіце гэта абурэнне і пачнеце справай дэманстраваць маю няправасць. Я вельмі разлічваю на тое, што буду пачуты вамі, бо кажу не уласным голасам, але галасамі многіх беларусаў, якія маюць патрэбу ў вашай дапамозе як у турмах, так і на вуліцах уласных гарадоў. Калі ж разам з вамі мы даможамся таго, што ў самым цэнтры Еўропы не застанецца палітычных зняволеных, калі супраць мірных грамадзян больш не будзе прымяняцца зброя, калі людзей у Беларусі перастануць выкрадаць, забіваць і катаваць, я прапаную зноў вярнуцца да пытанняў літаратуры».