Першае інтэрв'ю Эдуарда Бабарыкі з СІЗА

Сын Віктара Бабарыкі даў першае інтэрв'ю сваім паплечнікам. У ім Эдуард разважае пра розныя аспекты свайго жыцця, пра планы, пра СІЗА.

Крыху больш за месяц сын Віктара Бабарыка займаўся перадвыбарчай кампаніяй свайго бацькі. Два гады ён у СІЗА. Проста сядзіць.

— Хто цябе натхняў у дзяцінстве-юнацтве?
— Адказ рызыкуе расцягнуцца на шмат старонак. У дзяцінстве найбольш яскравы літаратурны след пакінулі героі Джэка Лондана. Найцяжэйшыя выклікі, пераадоленне сябе, барацьба да самага канца. А выява Марціна Ідэна наогул надоўга замацавалася ў маім падлеткавым уяўленні.
З таго часу спіс прыкметна павялічыўся, ахапіўшы мноства твораў, гістарычных эпох, прафесійных абласцей. Безумоўна, гаворка ідзе і пра людзей, якіх я ведаю асабіста. Не думаю, што змагу скласці шорт-ліст, не ахвяраваўшы прыгажосцю аб'ёму.
Адной з найбольш яскравых гістарычных крыніц натхнення для мяне выступае Эпоха Асветы з яе выдатнымі і смелымі мыслярамі і навукоўцамі, якія служылі праўдзе і асвятлялі свет ведамі.
— Ты знаходзішся абсалютна несправядліва больш за два гады ў следчым ізалятары. Што табе дапамагае трымацца?
— Уся таямніца ў сэнсах, якія я знаходжу ў сваім бестэрміновым зняволенні. Турма можа быць месцам, якое крадзе жыццё, а можа стаць унікальнай магчымасцю для развіцця сябе. Прычым у абодвух выпадках турэмная камера будзе заставацца маленькім пустым пакоем, ізаляваным ад знешняга свету. Дарэчы, гэта справядліва для любой жыццёвай сітуацыі: мы бачым тое, што жадаем бачыць.
Апошнія два гады сталі самым інтэнсіўным перыядам з пункту гледжання стварэння сябе на ўсіх узроўнях: фізічным, інтэлектуальным, эмацыйным, маральным.
— Якія думкі ў цябе ўзнікаюць пра справядлівасць усяго, што адбываецца? Ці ёсць яна ўвогуле?
— Думкі аб справядлівасці ... Шчыра кажучы, я не вельмі люблю гэты тэрмін.
Па-першае, таму, што гэты тэрмін вельмі шырокі. Гэта пра справядлівы абмен «ты — мне, я — табе»? Або пра гонар і адплату «вока за вока»? Ці пра справядлівае размеркаванне «мы дзялілі апельсін»?
Па-другое, справядлівасць — гэта заўсёды пра суб'ектыўную ацэнку сітуацыі кожнага з бакоў. А гэта тоіць у сабе небяспеку.
Прывяду просты прыклад. Адбыўся канфлікт. «Умоўная ахвяра» заўсёды перабольшвае атрыманы ўрон, а «ўмоўны крыўднік» гэты ўрон заўсёды прымяншае. Гэта псіхалагічны факт. Ахвяра безумоўна жадае аднавіць сваю суб'ектыўную справядлівасць, наносячы зваротны ўдар, які іншым бокам будзе ўспрыняты як неадпаведны і залішні. Ахвяра і крыўдзіцель мяняюцца месцамі. Запускаецца спіраль гвалту, якая праз некалькі ітэрацый будзе мець катастрафічныя наступствы. Вось вам і «справядлівасць». Небяспечна.
Тэорыя гульняў, якая займаецца ў тым ліку падобнымі «задачамі», пераканаўча даказвае, што найболей устойлівая і эфектыўная стратэгія павінна складацца з магчымасць «даравання», якое раздзірае тое самае замкнёнае кола з зваротных удараў. «Дараванне» і прынцып «Не рабі іншаму таго, што не хочаш, каб рабілі табе» дазваляе выбудаваць больш здаровыя і стваральныя адносіны, чым сляпое прытрымліванне ўнутранага пачуцця справядлівасці.

— Турэмнае жыццё — таксама жыццё, у ім ёсць свае змены. Якія падзеі гэтых двух гадоў сталі для цябе найважнейшымі?
— Не магу вылучыць нешта канкрэтнае. За апошнія 24 месяцы я прарабіў велізарны шлях ад абсалютнай пустаты да дзіўнага сусвету, багатага на магчымасці. Гэта мноства маленькіх крокаў, якія эвалюцыйна дапаўняюць адзін аднаго. Кожны новы дзень дзівіць новымі магчымасцямі.
— Якая твая філасофія аднаго дня? Падзяліся асноўнымі думкамі, каб можна было адчуць твой дзень у камеры.
— «Філасофія дня» ў камеры або ў вялікім свеце нічым не адрозніваецца. Гэта заўсёды пра выбар - паляжаць ці ўстаць, паддацца слабасці або пераадолець сябе. Гэта заўсёды пра ўзровень усвядомленасці - жыць на аўтамаце «інэртна» або пражываць кожную секунду ва ўсёй яе пышнасці.
Гэта заўсёды пра асэнсаванасць — тупа існаваць або адшукваць унікальныя для сябе сэнсы ў кожным канкрэтным моманце. Гэта заўсёды пра адносіны з людзьмі - спрабаваць падпарадкаваць або перарабіць ці ж дапамагаць іншым у раскрыцці іх патэнцыялу, радуючыся унікальнасці кожнага з нас.
Гэта заўсёды пра магчымасці — не заўважаць іх або бачыць бясконцую перспектыву развіцця і стварэння.
Калі сапраўды, турэмная камера, пад вызначаным кутом, здаецца спрошчанай версіяй вялікага свету, бо абараняе ад бясконцай колькасці раздражняльнікаў, якія адцягваюць нас ад сябе і самога жыцця.
Гэта своеасаблівы трэніровачны лагер, які дазваляе набыць сябе і сваё жыццё з нуля.
— Ты займаешся ёгай у камеры. Што новага ты даведаўся пра сябе?
— Напрыклад, што ступні сінеюць з-за адтоку крыві, калі доўга сядзець у позе лотаса.
Калі сур'ёзна, то ёга для мяне — гэта ў першую чаргу пра развіццё гнуткасці, статычнай цягавітасці, пачуццё балансу.
Па-другое — пра спакой розуму і трэніроўку ўвагі. І я вельмі далёкі ад метафізікі, якую часта ўвязваюць з практыкай ёгі. У іншыя сусветы не адлятаю.
На мой погляд, ёга не з'яўляецца панацэяй ні для цела, ні для розуму, хаця са сваімі задачамі спраўляецца эфектыўна.
— З якім літаратурным героем ты сябе асацыюеш? І чаму? Дарэчы, у камандзе да цябе ставяцца як да міфалагічнага героя ў вязніцы, які пры гэтым умацоўвае сябе, працягвае развівацца і натхняць іншых людзей.
— Калі сапраўды, то ні з якім. Жыццё кожнага чалавека, яго асоба, з'яўляюцца абсалютна ўнікальнымі феноменамі. Я — гэта я, вы — гэта вы. Я не магу асацыяваць сябе ні з кім, бо любое параўнанне акажацца бясконца далёкім ад таго, кім я з'яўляюся ў рэчаіснасці. Ды і карысці ад гэтага не вельмі шмат. Мне падабаецца думаць, што кожны з нас сваім учынкам піша сваю непаўторную гісторыю, героем якой з'яўляецца.
— У які колер ты б расфарбаваў свае думкі?
— Ва ўсе колеры. Мне наогул здаецца, што я пачаў заўважаць нашмат больш адценняў і стаў танчэй адчуваць саму тканіну жыцця.
Сын Віктара Бабарыка ўтрымліваецца ў СІЗА з 18 чэрвеня 2020 года. Ён праходзіць абвінавачаным па дзвюх крымінальных справах паралельна:
Першую справу вядзе КДБ з моманту затрымання. Ч. 2 арт. 243 Крымінальнага кодэкса (Ухіленне ад выплаты сум падаткаў і збораў, што пацягнула шкоду ў асабліва буйным памеры). Канчатковае абвінавачанне да гэтага часу не прад'яўлена, справа ў суд не перададзена.
Другую справу вядзе Цэнтральны апарат Следчага камітэта. Эдуард стаў падазраваным у снежні 2021 года. Абвінавачанне прад'яўлена па частцы 3 артыкула 130 і частцы 1 артыкула 293 Крымінальнага кодэкса — гэта «распальванне расавай, нацыянальнай, рэлігійнай або іншай сацыяльнай варожасці» і арганізацыя масавых беспарадкаў. Па гэтым артыкуле Эдуарду пагражае да 20 гадоў.