Што з памежнай загародай з краінамі Балтыі і Украінай?

На працягу сямі месяцаў экалагічныя актывісты «Зялёнай сеткі» спрабуюць высветліць лёс будаўніцтва пагранічных загарод уздоўж дзяржаўнай мяжы з краінамі Балтыі і Украіны. Будаўніцтва, якога па ўсіх законах логікі магло б і не быць.

zaharoda.jpg

Зялёны партал ўжо пісаў аб планах па будаўніцтве на межах Беларусі высокага сеткаватага плота, які павінен стаць чарговай непераадольнай мяжой для незаконных мігрантаў і іншых парушальнікаў. Зрэшты, такой жа мяжой ён стане і для жывёл, якія мігруюць па тэрыторыях па-за залежнасці ад дзяржмежаў. Праект прадугледжваў недастатковую колькасць тэхнічных пераходаў для іх і, у асноўным, гаворка ішла аб пераходах для дробных жывёл. Ласі і іншыя буйныя насельнікі беларускіх лясоў рызыкавалі пакалечыцца аб высокую сетку.
Двухметровы сеткаваты зварны плот да 2022 года плануецца ўзвесці, у прыватнасці, уздоўж памежнай паласы Пастаўскага раёна. У зону асаблівай аховы патрапіць і частка заказніка «Сарачанскія азёры», размешчанага ў Астравецкім раёне. Гэтак жа плот будзе ўзведзены ў заказніку «Белы мох».

zaharoda_2.jpg

Актывіст «Зялёнага дазору» Ігар Пастухоў з калегамі б’е трывогу: двухметровы плот без праходаў для жывёл можа аказаць негатыўнае ўздзеянне на навакольнае асяроддзе.
Сем месяцаў разам з калегамі з «Зялёнага дазору», ГА «Экадом», «Цэнтрам этычных адносін да жывёл» Ігар піша запыты ў розныя інстанцыі, каб высветліць, што ўключае ў сябе праект пагранічных загарод.
Актывісты напісалі больш за 15 запытаў і прапаноў, праведзены дзве сустрэчы з прадстаўнікамі ГПК у кастрычніку-лістападзе 2018 года, але атрыманыя адказы з дзяржорганаў так і не растлумачылі сітуацыі, паўстала яшчэ больш пытанняў.
«Так на запыт грамадскасці ў навукова-практычны цэнтр НАН па біярэсурсах аб праекце і ацэнцы яго ўплыву на навакольнае асяроддзе, НАН адсылае актывістаў да заказчыка, гэта значыць у Дзяржпагранкамітэт», — кажа зялёны дазорца.

zaharoda_3.jpg

zaharoda_4.jpg


zaharoda_5.jpg


Зрэшты, раней менавіта ГПК параіў актывістам звярнуцца ў НАН.
«Сам Дзяржпагранкамітэт яшчэ ў лістапада мінулага года на сустрэчы з грамадскасцю, распавядаючы пра Вос, казаў, што сістэма ўключае ў сябе аптавалаконны кабель і сеткаваты плот вышынёй 2-2,5 метра. Абодва гэтыя аб’екты нібыта непадзельныя і „засакрэчаныя“. Пры гэтым НПЦ усё ж падзяляе дзве часткі праекту — аптавалаконны кабель і сам плот», — тлумачыць Ігар Пастухоў.
Актывісты не прасілі раскрыць сакрэты, але хацелі б знайсці адказ на пытанне аб мэтазгоднасці правядзення ВОССО з водступам ад мяжы ў пяць і нават больш кіламетраў, а таксама колькасці пераходаў для жывёл і ці суправаджае будаўніцтва лініі высечку дрэў шырынёй у 20-25 метраў.
Праект жа аптавалакновага кабеля публікаваўся на сайце РВК Астраўца, па ім праводзіліся неабходныя працэдуры па АУНА, і ў грамадскасці не ўзнікла сур’ёзных прэтэнзій. Аптавалаконны кабель пад зямлёй не аказвае ўздзеяння на навакольнае асяроддзе.
«Цікава, што НПЦ па біярэсурсах прызнае, што такі праект яны рабілі толькі для Астравецкага раёна і Сарачанскага заказніка. Звестак аб астатніх ААПТ Беларусі ў іх няма. Аднак дадзены праект ВОССО ўжо рэалізаваны і прыняты на часткі Украінскага і Прыбалтыйскіх участках памежжа, уключаючы і іх ААПТ. Гэтую інфармацыю пацвердзілі прадстаўнікі ГПК на лістападаўскай сустрэчы з грамадскасцю, гэтую інфармацыю пацвярджаюць экаактывісты „Зялёнай сеткі“ на месцах».
Яна ж пацверджана ў афіцыйным адказе ГПК пастаўскай грамадскасці аб намерах працягнуць праект устаноўкі сеткаватай загароды, уключаючы аптавалаконны кабель у Лынтупскім біялагічным заказніку і водна-балотным заказніку Вілейты (Рамсарскія ўгоддзі, што ахоўваюцца Бернскай канвенцыяй).
НАН прызнае, што праект для ААПТ Сарачанскі заказніка быў зроблены ў 2018 годзе. Гэта ж пацверджана і адказам ГПК. Аднак работы па ўстаноўцы загароды ў ААПТ «Сарачанскія Азёры» і «Белы Мох» пачаліся з 2010 года (расчыстка і высечка ад лесу) і актыўна працягнуліся ў 2014 годзе (высечка і ўзворванне тэрыторыі, выраўноўванне глебы і ўстаноўка слупоў пад загароду).
А ў 2017-2018 гадах Сарачанскі ўчастак ААПТ «Сарачанскія азёры», ужо быў здадзены ў эксплуатацыю разам з пагранзаставай «Астравецкая».
«Пры гэтым з адказаў Мінпрыроды, яны да гэтага часу не ў курсе што ў ААПТ «Сарачанскія азёры» былі праведзены маштабныя работы па высечцы лесу і змене ландшафту, а таксама пракладзена оптавалакно і ўстаноўлена памежнае сеткаватае загарода».

zaharoda_6.jpg

«Ці магчыма, каб ГПК без праекта асвоіў грошы падаткаплацельшчыкаў і ЕС, самавольна высек лес, разараў паласу па шырыні 20 −25 метраў і ўсталяваў сеткаватую загароду ў ААПТ «Белы мох» і ААПТ «Сарачанскія Азёры», — задаецца пытаннем Ігар Пастухоў.
Актывісты таксама звярнуліся з запытам у адміністрацыю кіраўніка краіны і ў Канстытуцыйны суд, але ў абодвух органах ім адказалі, што права задаваць такія пытанні ў грамадзян няма.
«Што мы маем у сухім астатку? ГПК без праекта сячэ, капае экасістэмы памежжа і ААПТ, будуе там свае аб’екты, эксплуатуе іх. Дзяржэкспертыза прымае гэтыя аб’екты ў адсутнасці праекта. Еўрасаюз і падаткаплацельшчыкі праплачваюць гэтыя працы і зарплаты выканаўцам. Мінпрыроды самаўхілілася. АП і КС патрабуюць выканання закона ад грамадзян, але без тлумачэння і выпраўлення дапушчаных заканатворчымі арганізацыямі касякоў», — падводзіць вынікі сваёй сямімесячны працы зялёны дазорца.
Паводле Зялёнага партала