«Спроба ўсіх загнаць пад дах». Як жыве рынак у Ждановічах пасля чарговых забарон

Што (не) змянілася на адным з найстарэйшых рынкаў Мінска пасля таго, як з 22 студзеня ўступіла ў сілу пастанова Савета міністраў, якая змяняе правілы гандлю? Пытаннем задалася «Салідарнасць».

Пад забаронай да продажу на рынку цяпер — зборнае непастэрызаванае малако, тварог і вырабы з яго, калі іх расфасавалі не на фабрыцы, фермерскай або сялянскай гаспадарцы, а таксама алкаголь, воцат, мука, цукар, макароны не ў завадской упакоўцы, БАДы і спартовае харчаванне. Таксама нельга прадаваць на гандлёвых месцах тытунь і электронныя сістэмы курэння, бялізну са штампамі арганізацый, армейскі рыштунак і форму, прынятую ў беларускім войску, бытавую тэхніку, тэлефоны, ровары і мотаблокі, электрапрыборы і інструменты, адзенне з натуральнага футра і скуры, піратэхніку, рыбалоўныя сеткі... Увогуле спіс вялікі, яго дапоўнілі 42 пазіцыямі.

Па апісанні гэта вельмі падобна на асартымент аднаго з найстарэйшых рынкаў Мінска ў Ждановічах. Ці змянілася там што-небудзь пасля забароны?

Хатні тварог, малако і вяленую паляндвіцу прадаваць забаронена

«Нас гэта не датычыцца»

...Прама насупраць чыгуначнай станцыі і разваротнага кальца аўтобусаў і маршрутак — радыёрынак. З пачатку нулявых яго некалькі разоў рухалі па тэрыторыі і ў рэшце рэшт больш-менш упарадкавалі — амаль дзесяць гадоў таму большасць прадаўцоў тэхнікі электронікі сышлі пад дах «Радыёмаркета».

Для тутэйшых прадаўцоў і пакупнікоў нічога не змянілася — у павільёнах па-ранейшаму можна знайсці, здаецца, любыя гаджэты, электроніку і аксэсуары, ад батарэек і ахоўнага шкла на смартфоны да саміх тэлефонаў, камп'ютарнай перыферыі, пыласосаў і электравеласіпедаў.

Некаторыя гандляры пра новыя забароны ведаюць, але тлумачаць, што іх гэта не тычыцца: «У нас жа не гандлёвыя месцы, як, напрыклад, за прылаўкам на сельгасрынку, а гандлёвыя аб'екты, абсталяваныя па ўсіх правілах».

Зрэшты, у старэнькіх вулічных кіёсках і латках, якія складана назваць «абсталяванымі» збудаваннямі, забарону на свой рахунак таксама не прымаюць — і ва ўсю моц прадаюць ровары ўперамешку з цюбінгамі, штучнымі елкамі, таннай камуфляжнай адзеннем і тэлефонамі на запчасткі. Хоць, будзем сумленныя, большасць кіёскаў, якія неахайнымі радамі адлучаюць прадуктовы рынак ад радыёмаркета, «Светаў моды» і будаўнічага рынка, зачыненыя ўжо не першы год.

Крытыя прылаўкі сельгаспрадукцыі на 99% пустыя, а ў будынку харчовага рынку малочнай «забаронкі» няма. Хоць тут і раней яе не даводзілася бачыць, хутчэй, персанажаў з раскладнымі столікамі і падазрона танным «сапраўдным» алеем і «як быццам» тварагом можна было сустрэць ля станцый метро.

А вось невялікі тытунёвы павільёнчык, дзе прадаваліся таксама вадкасці для электронных сістэм курэння, зачынены і пусты — але складана сказаць, ці паўплывала на гэта забарона або ўладальніка не задаволіла арэндная плата.

— Тут рынак даўно ўжо мясны, ні малака, ні тварагу, — паціскае плячыма жанчына з торбай на колцах. — Можа, памятаеце, на другім паверсе былі малочныя і хлебныя шэрагі, дык цяпер там кітайскі «Аптовы свет» нейкі, я сюды хіба што за рабрынкамі таннымі і вунь у «Святлафор» езджу.

«Тут не рынак, а барахолка»

Горад наступае на рынак усё шчыльней — на тэрыторыі, дзе ўсяго пару гадоў таму шумеў рэчавы, плодаагароднінны рынак і «Поле цудаў», адзін за адным вырастаюць жылыя дамы.

Але адзін астравок мінулага ўсё яшчэ не здаўся: развалы сэканд-хэнду з гарластымі зазываламі, у якіх можна купіць рэчы ад 50 капеек (амаль рызззё) да 50 рублёў (паношаныя, але дыхтоўныя лыжныя касцюмы), і схаванае ля самага моста МКАД «Поле цудаў». Тут, як і раней, трапляюцца хоць сумнеўныя духі з двума памылкамі ў слове «Dior», хоць разьбяныя карціны па дрэве, хоць развалы электродрэляў. Але як жа свежая забарона?

— А тут не рынак, а барахолка, — агрызаюцца мясцовыя дзядзечкі. — Калі прыйдзе адміністрацыя, скажа, што нельга, дык і не будзем прадаваць, а раз не прыходзяць, значыць, можна.

У процілеглым канцы рынку, дзе прадаюцца разнастайныя рыбалоўныя снасці, камуфляж і турыстычны рыштунак, гандляры, можа быць, і прытрымліваюцца такой жа жалезнай логікі — але «забаронку» ўсё ж прыбралі. Прынамсі, процівагазаў, вайсковых бінокляў і пляшак, якія тут раней свабодна ляжалі, цяпер не відаць. Хоць, напрыклад, форма з расійскімі або польскімі нашыўкамі-сцягамі свабодна вісіць, як і самі разнастайныя шаўроны.

А што тычыцца забароненых да продажу рыбалоўных сетак і снасцяў на іх аснове, то тутэйшыя заўсёднікі іх і не пытаюцца, перакідваючыся звыклымі для сябе жартамі:

— Вам жыўца? Ёсць плотка, карасікі... — пералічвае гандляр

— А ласасяціны няма?

— Не трымаем-с, хіба што самі зловіце. На спінінг.

Адзін з уладальнікаў павільёна на Ждановічах на ўмовах ананімнасці агучыў сваё бачанне, для чаго патрэбныя абноўленыя забароны:

— Па маіх адчуваннях, гэта спроба «ўпарадкаваць» усе стыхійныя і адкрытыя рынкі і загнаць як мага больш прадпрымальнікаў пад дах, у прамым і пераносным сэнсе.

На «Экспабеле» ўжо летась адкрытыя шэрагі пачалі зносіць, робяць там паркоўку. Паводле плану рэканструкцыі, у Лебядзіным хочуць у бліжэйшыя дзесяць гадоў усё перабудаваць, гандлёвыя шэрагі знесці і пакінуць на рынку ўсяго 100 гандлёвых месцаў. А астатніх куды? Зразумела, што не ўсе паедуць у Табары — хто-то прадасць рэшткі і зачыніцца, але многія будуць вымушаныя перабрацца ў пустуючыя гандлёвыя цэнтры, якія трэба неяк акупляць.

Але пытанне ў тым, каму ад гэтага стане лепш. Наўрад ці пакупнікам, для якіх падымуцца кошты, паколькі будзе больш дарагая арэнда, і ўжо дакладна не прадаўцам, якія будуць губляць з-за высокай цаны пакупнікоў.