Што будзе ўплываць на кошты ў Беларусі далей?

Якога руху спажывецкіх коштаў можна чакаць у бліжэйшыя месяцы і ад чаго будзе залежаць узровень інфляцыі — аб гэтым фінансавы кансультант Міхаіл Грачоў.

Па дадзеных Нацбанка, у траўні гадавы прырост спажывецкіх цэн склаў 9,4%. А адносна красавіка 2021 спажывецкія кошты ў траўні выраслі на 0,6%.
— Майскі паказчык у Беларусі па інфляцыі ў гадавым выражэнні склаў 9,4% пры папярэднім паказчыку 8,6%. Інфляцыя вырасла ва ўсім свеце, у тым ліку ў ЗША і Расеі, — адзначае Міхаіл Грачоў у каментары Myfin.by — пры гэтым у ЗША рост інфляцыі гэта чаканы і жаданы фактар. Таму што іх Федэральная рэзервовая сістэма як рэгулятар мэтанакіравана вырабляе напампоўку эканомікі свабоднымі грашовымі сродкамі. І, разганяючы інфляцыю, яны такім чынам паскараюць эканамічны рост.
У Расіі тэмп росту інфляцыі не так моцна адбіваецца, таму што ў іх назіраецца рост даходаў насельніцтва і спажывецкіх настрояў як такіх. Напрыклад, вельмі істотна вырас попыт на аўтамабілі, на нерухомасць. Нізкія працэнтныя стаўкі па жыллёвай іпатэцы. Рынак ажывае менавіта за кошт росту спажывання.
У нас, на жаль, спажывецкія цэны растуць пры скарачэнні спажывання як такога. Гэты фактар і з'яўляецца самым непрыемным для беларускага спажыўца.

З чым звязаны разгон інфляцыі ў першай палове года?

Як заўсёды, ёсць ўнутраныя і знешнія фактары, падкрэслівае эксперт:
— Знешні фактар — агульны разгон інфляцыі, рост коштаў ва ўсім свеце на прадукты харчавання і нехарчовыя тавары, на паслугі. Істотна выраслі цэны на перавозкі і пасажырскія і грузавыя. Усе гэтыя фактары патроху дадаюць нейкіх доляў працэнтаў у рост спажывецкага кошыка.
А ўнутраны фактар звязаны з рухам даходаў і тым, што на агульным фоне ў нас растуць цэны на ўнутраным рынку. Як мы бачым са статыстыкі Нацбанка, якая на днях была апублікаваная, свой уклад у прырост інфляцыі ўнеслі рост базавай інфляцыі, коштаў на сезонную плодаагароднінную прадукцыю і рост адміністрацыйна рэгуляваных тарыфаў, у тым ліку павышэнне кошту ЖКП. Вось і кошты на аўтамабільнае паліва растуць па капеечцы і з пачатку года гэты рост хутка дойдзе і да 20 капеек. Усе гэтыя дробязі складаюцца і закладваецца ў кошт канчатковага прадукту.
Гэта значыць, рост коштаў, які мы маем, заснаваны на вонкавых прычынах — рост спажывецкіх коштаў ва ўсім свеце — і ўнутраных фактарах — гэта рост асобных пазіцый. І як вынік — увесь спажывецкі кошык падаражэў.
У першую чаргу гэта прывядзе да таго, што Нацыянальны банк хутчэй за ўсё ўсё-ткі падыме стаўку рэфінансавання. З вялікай доляй верагоднасці гэта павінна адбыцца на бліжэйшым пасяджэнні праўлення, лічыць Міхаіл Грачоў.
— Гэта прывядзе да таго, што вырастуць стаўкі па крэдытах і рэальны сектар будзе мець больш ціску. Пакуль не відаць кропак росту для спажывецкага сектара. Грашовыя сродкі стануць яшчэ больш дарагімі. Шырокая грашовая маса Нацбанкам таксама жорстка рэгулюецца. Яна не расце з пачатку года, больш таго яна скарачаецца. Адпаведна, у прадпрыемстваў рэальнага сектара не будзе магчымасцяў павялічваць заработную плату, гэта значыць стымуляваць рост спажывання. Адзіны выхад з гэтай сітуацыі альбо зарабляць больш, альбо марнаваць усё што ёсць, — кажа фінансавы кансультант.
Па ўсёй бачнасці, сітуацыя ў бліжэйшыя два месяцы захаваецца менавіта ў такім ключы. Можа быць, як варыянт, усё ж такі бягучая інфляцыя спыніцца, не пераскочыўшы двухзначнай адзнакі. Курс беларускага рубля ў сілу ўсіх гэтых абставінаў, пры павышэнні стаўкі, будзе ўмацоўвацца. А спажыванне, на жаль, не будзе расці да тых часоў, пакуль не будзе росту даходаў спажыўцоў. Гэта магчыма, калі будуць павялічвацца заробкі – зноў жа не за кошт нейкіх «уліванняў» ці чагосьці яшчэ, а за кошт росту прадукцыйнасці.
zautra.by