«Вочы як у сербкі». Гісторыя кахання былога следчага Яўгена Юшкевіча, які стаў палітвязнем

Яўген Юшкевіч прайшоў шлях ад следчага, які расследаваў забойствы, сеткавы збыт наркотыкаў, фінансавыя, падатковыя і ІТ-справы, да праграміста, піша «Салідарнасць».

У 2017 годзе звольніўся з пасады старэйшага следчага аддзела па расследаванні па эканамічных злачынствах Упраўлення Следчага камітэта па Мінску, а ў 2020 стаў распрацоўшчыкам і ініцыятарам праекта bychange.me, які дапамагаў у навучанні, перападрыхтоўцы сілавікоў, дзяржслужачых і людзей, звольненых або якія пайшлі з працы па меркаваннях сумлення.

— «Жыццё дадзена, каб развівацца, а не для таго, каб вывяраць інтэрвалы ў лістах на паперы», — прыводзіць словы Яўгена яго дзяўчына Валерыя Эйсмант. — Таму Жэня і сышоў з СК.

У першы раз Яўгена затрымалі 24 лістапада 2020 года. Яму прад'явілі абвінавачванні па арт. 342 КК — «Арганізацыя і падрыхтоўка дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, альбо актыўны ўдзел у іх». Праз 10 дзён адпусцілі пад падпіску аб нявыездзе.

З'язджаць з Беларусі Яўген не збіраўся.

— Жэня разумеў, што ён нічога злачыннага не здзейсніў. Чаму ён павінен хавацца? — распавядае Валерыя.

Другое затрыманне каханага чалавека стала для яе ударам.

— 19 красавіка 2021 года Жэня перастаў выходзіць на сувязь. Я падумала, мусіць, проста працуе. Увечары, калі вярталася дадому, мне патэлефанавала мама Яўгена і трывожна спытала, дзе ён, — успамінае Валерыя. — Прыехала, бачу: дом не зачынены на ключ. Суседзі выбеглі на вуліцу. У мяне ўсё ўнутры абарвалася... Зразумела, што Жэня, хутчэй за ўсё, затрыманы.

У пастанове на ператрус, які паказалі родным Жэні, быў пазначаны артыкул 289 (Акт тэрарызму).

— Першыя два месяцы пасля арышту Жэні я існавала на аўтапілоце: перадачы, лісты... Цяпер пачала прыходзіць у сябе. Азіраючыся назад, не ўяўляю, як мне ўдалося не ўзлавацца.

Было складана: я засталася без працы. Дом, які мы здымалі, прадалі. Трэба было паралельна займацца пераездам.

Адзінае, што мне давала сілы і энергію, — гэта Жэневы лісты. З СІЗА ён піша: «Лепшае, што ты можаш для мяне зрабіць, — гэта абыходзіць стрэсы і жыць шчасліва».

Валерыя і Яўген ўпершыню сустрэліся чатыры гады таму.

— Жэня першы раз убачыў мяне ў пракуратуры, дзе я працавала. Ён падпісаўся на мяне ў Instagram. Я таксама сачыла за яго абнаўленнямі. Мне вельмі падабаўся яго стыль жыцця. Я ў 9 раніцы на працы, а ён дзе-небудзь на беразе ракі, кубак кавы ў руках, побач сабака.

Некалькі гадоў мы проста перакідваліся парай фраз. Аднойчы мне на працу прыйшла паштоўка з Сербіі. Там была толькі адна фраза: «Вочы як у сербкі». Подпіса не было. Але я зразумела, што гэта ад Жэні — фатаграфіі з Сербіі былі толькі ў аднаго чалавека з маёй стужкі.

Улетку 2020 года я рыхтавалася да абароны дыпломнай працы на юрфаку БДУ. Жэня падахвоціўся мне дапамагчы. Так мы сталі мець зносіны бліжэй.

Жэня пагрузіў мяне ў сваё кантраснае, насычанае жыццё, якім я захаплялася. Мы маглі днём паехаць з сабакамі ў глухі лес, дзе нас з'ядалі камары, а ўвечары сядзець у адным з класных рэстаранаў Мінска.

У нас не было этапу флірту. Жэня сур'ёзны чалавек. З ім няма ніякіх невыразнасцяў, усё выразна, па справе і сумленна. З'ехаліся па класічнай схеме. Кожнае лета ў інтэрнаце планава адключалі гарачую ваду. Хацела нармальна схадзіць у душ: прыехала і засталася назаўжды.

Кожны дзень Валерыя піша Яўгену ў СІЗА:

— Жэня лепш за ўсіх мяне разумее. Гэта своеасаблівая тэрапія праз лісты. Спачатку было няпроста пісаць, разумеючы, што карэспандэнцыю чытаюць трэція асобы. Я старалася стрымліваць эмоцыі і не гаварыць адкрыта занадта, а цяпер усё роўна, хто яшчэ будзе чытаць нашу гісторыю кахання і што падумае.

Гэтымі фота Валерыя павіншавала Яўгена з днём нараджэння. Здымкі таксама былі апублікаваныя ў сацсетках за паўтары тыдні да даты, каб і іншыя людзі маглі адправіць яму віншаванні.

Валерыя замовіла гэты партрэт у мастака, аформіла яго як паштоўку і адправіла ў СІЗА да дня нараджэння каханага

— Жэня мяне матывуе, падтрымлівае. ведае, што я праходжу няпросты этап у плане прафесійнага станаўлення. Разумее, як ніхто іншы, таму што сам гэты шлях праходзіў.

Для мяне любы яго ліст — велізарная радасць, нават калі там тры радкі. Нядаўна атрымала паштоўку з Аладзіну і Жасмін, якія ляцяць на дыване-самалёце. Ён піша: «Ляцім марнаваць тваю першую зарплату». Я абяцала, што як толькі знайду працу, з майго першага заробку запрашу яго ў любое месца, куды ён захоча.

Галоўная выснова, якую Жэня паўтарае ў кожным лісце: яму ні за што не сорамна. Думаю, гэтым не кожны можа пахваліцца.

Жэня сумленны, разумны і добры. Ён апошнюю кашулю аддасць, каб аказаць дапамогу таму, хто ў ёй мае патрэбу.

Ніколі не чула, каб пра чалавека казалі столькі добрага і толькі добрае, як пра яго.

Каб памяталі пра Жэню, Валерыя афармляе цытаты з яго лістоў і публікуе ў сацсетках.

— Першае, што вы зробіце, калі Жэня выйдзе на волю?

— Я расплачуся. Усё, што ўва мне збіралася, выплюхнецца. Напэўна, не адразу змагу паверыць, што вось ён і да яго можна дакрануцца, абняць.

Цяпер нам дапамагаюць мары аб будучыні. У нашых марах мы жывем у невялікім доміку далей ад горада, нашы сабакі ўтрамбоўваюць зямлю на ўчастку і не могуць падзяліць ежу.

Праўда, Жэня кажа, што трэба адмаўляцца ад любых надзей і мараў, толькі так можна выжыць у зняволенні.

Пісаў мне: падумай, што табе рабіць на выпадак дрэннага варыянту развіцця падзей. Ён не прыхільнік таго, каб я чакала яго, калі гэта зацягнецца надоўга. Але, здаецца, ён яшчэ не да канца разумее майго рашэння. Таму яму адказала: у мяне на цябе вялікія планы, і на дрэнны варыянт развіцця падзей ўзор заявы ў ЗАГС у мяне ўжо ляжыць.