Выдаляць ці не выдаляць адэноіды? Спытайце у педыятра

Грамадства 02.07.2023

Дзіця ўвесь час дыхае ротам, храпе ў сне і дрэнна чуе? Што рабіць бацькам, ці пагаджацца на аперацыю? Адказвае доктар-педыятр Мая Церакулава.

Шэсць міндалін

У чалавечым арганізме шэсць міндалін. Усе яны ў насаглотцы ўтвараюць Кола Пірагова. Адэноіды і гланды — гэта міндаліны, самыя буйныя. Астатнія як правіла не дастаўляюць чалавеку турботы, таму нецікавыя. Марфалагічна міндаліны — гэта лімфоідная тканіна.

Лімфоідная тканіна ў арганізме адказвае за імунны адказ. Міндаліны вельмі ўдала размешчаны ў насаглотцы, таму што гэта любімыя вароты інфекцый. Міндаліны сустракаюць інфекцыйных агентаў, распазнаюць і запамінаюць іх. Міндаліны асабліва развітыя ў дзяцей, таму што дзіцячы арганізм часцей знаёміцца з інфекцыямі, дарослыя ўжо да многага маюць імунітэт.

Гэта нармальна, што пры сустрэчы з інфекцыяй міндаліны запаляюцца і павялічваюцца, так і павінна быць. Але часам, нават калі інфекцыі няма, яны застаюцца павялічанымі. Раней думалі, што так адбываецца ў дзяцей, якія занадта часта хварэюць. Маўляў, не паспелі міндаліны супакоіцца і зменшыцца як тут новая інфекцыя, і вось яны павялічваюцца да паталагічных памераў. Але выявілася, што дзеці з паталагічна павялічанымі міндалінамі хварэюць не часцей за іншых. Проста ў іх ёсць схільнасць да запалення міндалін, схільнасць гэтая успадкоўваецца. А яшчэ, сучаснымі метадамі аналізу дадзеных высветлілі, што прадухіліць павелічэнне міндалін немагчыма, эфектыўных прафілактычных методык і кансерватыўных (гэта значыць без аперацыі) метадаў лячэння няма.

Ад нас не залежыць, павялічацца міндаліны ці не, гэта як на родзе напісана. Але калі мы ўжо ведаем, што ў дзіцяці ёсць схільнасць да павелічэння міндалін, даволі разумна будзе спрабаваць павялічыць інтэрвал паміж рэспіраторнымі захворваннямі.

Што такое адэноіды

Адэноіды — гэта павялічаныя носаглотачныя міндаліны. Адэноіды сустракаюцца ў дзіцячым узросце даволі часта. Дыягназ “павелічэнне адэноідаў” ставіць ЛОР лекар. Ацэньваць ступень павелічэння абавязкова трэба з дапамогай назальнага эндаскопа. Дзіцячы назальный эндаскоп эластычны, дыяметрам усяго 4 мм, не страшны. Калі вы падазраяце, што ў вашага дзіцяці павялічаны адэноіды — абавязкова знайдзіце ЛОР лекара, які агледзіць насаглотку з менавіта дапамогай эндаскопа.

Вы можаце западозрыць павелічэнне адэноідаў у дзіцяці, калі ён не дыхае носам. Ёсць нават такі спецыяльны медыцынскі тэрмін: "аденоідны твар" — твар з прыадчыненым ротам. Ад таго, што дзіця пастаянна дыхае ротам, могуць адбывацца змены шкілета твару. Гэта адно з паказанняў да выдалення адэноідаў.

Калі трэба рабіць аперацыю?

Эфектыўных кансерватыўных метадаў лячэння адэноідаў няма. Яны праходзяць самі да падлеткавага ўзросту. Нязначна палегчыць стан могуць назальные стэроідныя спрэі. Дарэчы, на гэтым моманце здараюцца канфлікты ЛОР лекараў і педыятраў. ЛОР лекары любяць прызначаць спрэі з дексаметазоном — полідэкса, рынадэкса. Так, гэтыя спрэі больш эфектыўныя, але ў дексаметазона высокая біядасяжнасць, выяўленае сістэмнае дзеянне, а мы павінны берагчы дзіцячыя наднырачнікі. Існуе сучасная альтэрнатыва дексаметазону — назальные спрэі з мометазонам. Іх біядасяжнасць менш 5%, гэта значыць яны не ўсмоктваюцца, дзейнічаюць мясцова. Стэроідныя спрэі ў нос не лечаць, але злёгку палягчаюць стан пры адэноідах на фоне ВРВІ, напрыклад.

Ёсць канкрэтныя паказанні да аперацыі, калі шкода ад адэноідаў не дазваляе нам чакаць, пакуль дзіця іх перарасце. І паказанні гэтыя — клінічныя, гэта значыць мы глядзім, наколькі пакутуе дзіця, а не да якой ступені павялічаны адэноіды. Бывае павелічэнне трэцяй ступені, але пры гэтым функцыя насавога дыхання асабліва не парушаная. А бывае павелічэнне першай ступені, але такая няўдалая анатомія, што перакрывае еўстахіевую трубу і ў дзіцяці пастаянна здараюцца атыты.

Наколькі патрэбна аперацыя, можа зразумець мама дзіцяці. Патрэбна, калі адказ станоўчы хоць на адно з гэтых пунктаў:

Дзіця храпе, значна пакутуе якасць сну, дзіця заўсёды нявыспанае, пакутуе эмацыйны фон, паспяховасць у школе;
З-за атытаў дзіцяці было прызначана больш за тры курсы антібіётыкаў за паўгода;
Значна паніжаны слых, дзіця пастаянна кажа гучна, не чуе шэпт з адлегласці больш за пяць метраў;
Дзіця днём і ноччу дыхае толькі ротам, рот заўсёды адкрыты, вусны і рот перасыхаюць

У рэдкіх выпадках ЛОР лекар пры аглядзе эндаскопам можа выявіць анатамічныя парушэнні, якія патрабуюць аперацыі. Але як правіла неабходнасць аперацыі ацэньваецца па цяжару сімптомаў.

Схільнасць да павелічэння адэноідаў захоўваецца і пасля аперацыі. Часам іх даводзіцца выдаляць паўторна. У некаторай меры знізіць рызыку паўторнай аперацыі можна, паспрабаваўшы паменшыць колькасць рэспіраторных інфекцый, зрабіць іх больш рэдкімі.