“Калядны фэст”: Свята пад знакам казы

Традыцыйны “Калядны фэст займае особнае месца на фестывальнай карце краіны: яго ўдзельнікамі становяцца ў асноўным гурты сярэдневечнай музыкі і metal-каманды. Іх аб’ядноўвае шанаванне Каляд, якое яны заўсёды адзначаюць творча і натхнёна. Асабліва “металісты і фаны, у якіх нават існуе адмысловы жэст – знакамітая “каза. Мы таксама памятаем, што каза ў беларусаў – адна з дзеючых асоб святакавання Каляд. Да таго ж, музыкантаў аб’ядноўвае з гэтым старажытным святам тое, што многія гурты маюць у сваім складзе беларускую дуду.



Традыцыйны “Калядны фэст займае особнае месца на фестывальнай карце краіны: яго ўдзельнікамі становяцца ў асноўным гурты сярэдневечнай музыкі і metal-каманды. Іх аб’ядноўвае шанаванне Каляд, якое яны заўсёды адзначаюць творча і натхнёна. Асабліва “металісты і фаны, у якіх нават існуе адмысловы жэст – знакамітая “каза. Мы таксама памятаем, што каза ў беларусаў – адна з дзеючых асоб святакавання Каляд. Да таго ж, музыкантаў аб’ядноўвае з гэтым старажытным святам тое, што многія гурты маюць у сваім складзе беларускую дуду. Гэты інструмент, па вызначэнні этна-музыказнаўцы Тодара Кашкурэвіча, “шчыльна ўпісана ў рытуальную і абрадавую практыку дахрысціянскіх часоў, завязаны на беларускім каляндары, на каляндарных святах і святах жыцця (народзіны, вяселле, пахаванні)... Дуда ўзнікла ў самыя старажытныя часы і з’яўляецца ў пэўны сэнсе “рэінкарнацыяй ахвярнай жывелы -- казы, якую прыносілі ў ахвяру на Каляды... (А. Мяльгуй, гутарка З Т. Кашкурэвічам “Беларускія архітыпы -- дуда, http://kryuja.org/).

(На здымку: гурт “Litvintroll)

Вось і на мінулым тыдні святкаванне Каляд сабрала ў сталічны клуб Re:Publik тых музыкантаў, для каго беларуская старажытная культура і гісторыя не з’яўлецца нечым нежывым, закасцянелым і якую яны адраджаюць на сучасным мастацкім узроўні. Галоўнымі дзеючымі асобамі сёлятняга “Каляднага фэста сталі знакамітыя беларускія гурты – медыевальны “Стары Ольса, а таксама “металісты “Znich i “Litvintroll.
Традыцыйна пачалі музычныя Каляды музыканты “Старога Ольсы пад кіраўніцтвам Змітра Сасноўскага. І гэта зразумела: гурт найбольш заглыблены ў беларускую музычную мінуўшчыну, а яго музыканты пастаянна прадстаўляюць на суд слухачоў усё новыя ўзоры беларускага фалькору, адроджаныя пярліны музычнай культуры Вялікага княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай, а таксама музычныя фантазіі на тэму старажытнасці.
Гэтым разам Зміцер Сасноўскі са сваімі музыкантамі вырашылі стварыць святочную атмасферу з дапамогай самых вядомых сваіх хітоў і кампазіцый на тэму “Полацкага сшытка, якія былі выдадзены на іх апошнім альбоме “Дрыгула. Гучалі такія знакамітыя мелодыі, як “Літвін, “Келіх кола, “У карчме, іншыя кампазіцыі. Неабходна адзначыць, што той дабразычлівы святочны настрой, які музыканты перадалі слухачам розных музычных прахільнасцяў, захаваўся да самага завяршэння фэста. Тым часам на сцэне сваё выканаўчае майстэрства і артыстызм дэмастравалі Алесь Чумакоў і Марына Шарый (шалмеі), Ілля Кубліцкі (лютня), Сяргей Тапчэўскі і Андрэй Апановіч (бубны). Зміцер Сасноўскі гэтым разам вырашыў заставацца ў цені і даверыў вядзенне канцэртнай канвы сваім сябрам. І мы ўбачылі “Стары Ольса-- не толькі гурт Змітра Сасноўскага, але калектыў салістаў-вітруозаў!
Частка слухачоў, для якіх жэст “каза – сімвал metal-культуры, з задавальненнем сустракаў музыкантаў гурта ZNICH, хоць не так даўно яны ўжо прэзентавалі свой чарговы альбом “Мроя. І “Калядны фэст для слухачоў стаў новай сустрэчай з музыкай легенды беларускага pagan-metal. Для таго, каб нагадаць пра свята, з нагоды якога музыканты і слухачы собраліся ў гэтай зале, ZNICH і яго фронмэн Алесь Таболіч заспявалі фальлорную “Каляда-калядзец, якая ўвайшла ў аналы сучаснай беларускай музычнай культуры, як адна з самых “рэміксуемых калядных песень. І у выкананні гурта ZNICH гэтая калядка набыла новыя “экстрэмальныя адценні і акцэнты.
Паколькі Каляды – свята паганскае, то музыканты не маглі не засяродзіцца на тэме язычніцтва, як протарэлігіі беларусаў. Таму так дарэчы на “Калядным фэсце прагучалі кампазіцыі гурта з класічных альбомаў ZNICH – “Ярыла, “Крыжы-абярэгі, “Чорны Зніч, “Язычнік Я. Але найбольш шчырыя эмоцыі публікі нараджаліся як раз пры выканананні апошніх хітоў гурта – “Мроя і “Беларусь. Гэтыя кампазіцыі сталі ў нечым падрахункавымі для музыкантаў: “знічы дэманстравалі на сцэне шчырасць пачуццяў, разнастайнасць аранжыровак і высокі выканаўчы прафесіяналізм.
Святочны настрой перадаўся наступнай камандзе – гурту LITVINTROLL і яго фронмэнам Андрусю Апановічу і Васілю Верабейчыкаву. У іх руках беларуская дуда, іншыя старажытныя інструменты сталі ўпрыгожаннем гукавой карціны гэтай “цяжкай каманды. Іншыя ж музыканты – басіст Алег Клімчанка, гітарыст Павел Аленчык і клавішнік Андрэй Гарчакоў надавалі камандзе канцэртнага драйву і шчыравалі ў “цяжкіх аранжыроўках. Слухачы з задавальненнем патанчылі пад новыя творы LITVINTROLL – песні “Крыжак, “Да сябра і заспявалі словы вядомых кампазіцый, кшталту “Пахне чабор.
Фестывальны сэт гурта LITVINTROLL стаў яшчэ і зорным для ўдзельнікаў новай забавы для фанаў: стрэйдждайвінга – скокаў са сцэны на рукі натоўпу. Кожны з гэтай “весялухі выносіў сваё: стрэйдждайверам падабаліся “палёты на руках сваіх сяброў пад музыку ўлюбёнай каманды, а іншым – магчымасць падтрымаць маладую прыгожую дзяўчыну… Зрэшты, як раз гэтая разняволенасць, разам з калядным макіяжам і маскамі слухачоў, зрабілі “Калядны фэст такім святочным і незабыўным.

Зніч

Алесь Таболіч

Чумакоў "Стары Ольса"

Андрусь Апановіч і Васіль Верабейчыкаў

Зміцер Сасноўскі

Стары Ольса