Кузняцоў аб «лёсавызначальным» рашэнні Лукашэнкі: Прыходзіць разуменне, што бясконца сістэма не праіснуе

Палітычны эксперт і заснавальнік «Моцных навін» паразважаў над заявай Аляксандра Лукашэнкі аб тым, што ў надзвычайнай сітуаціі ўлада ў Беларусі пяройдзе да Рады бяспекі.

— Лукашэнка агучыў падрабязнасці «лёсавызначальнага рашэння», да якога ён, па яго словах, ішоў чвэрць стагоддзя, і якое павінна «выратаваць краіну» у выпадку, «калі замах атрымаецца», — піша Пётр Кузняцоў у сваім тэлеграм-канале. — 

Тут усё варажылі, што ж гэта такое можа быць, зыходзячы з маштабаў заяўленага. «Чвэрць стагоддзя» — амаль усё праўленне і сам сабой напрошвалася выснова, што рашэнне гэта задумваецца як такое, што ляжыць у плоскасці нашмат вышэй, чым фактары, якія можна назваць «зменнымі». Напрыклад, выказваліся здагадкі, што маецца на ўвазе згода на стварэнне расійскай вайсковай базы, што аўтаматычна рабіла б Беларусь расійскім пратэктаратам з усімі вынікаючымі. Або нейкае афармленне канфігурацыі, пры якой у выпадку адхілення Лукашэнкі ад улады паўнамоцтвы пераходзілі б, умоўна, вышэйшаму органу Саюзнай дзяржавы. Увогуле, штосьці такое, што аформіла б канчатковы пераход 9,5 мільённага народа ў закладнікі.

Аднак сёння было абвешчана, што будучы лёсавызначальны дэкрэт — гэта аб тым, што ў выпадку ліквідацыі першай асобы, улада пяройдзе да «калектыўнага прэзыдэнта» ў асобе Савета бяспекі. Там на сённяшні дзень 20 чалавек. Гэта кактэйль з ваенных і грамадзянскіх (вайскоўцаў, праўда, больш), сярод якіх ёсць уся, скажам так, «аснова» цяперашняга рэжыму, няма, праўда, сыноў, а таксама людзей з прозвішчамі Шэйман і Ярмошына.

Не вельмі зразумела, як гэтыя планы і гэтыя людзі, у выпадку знікнення правадыра, могуць стабілізаваць краіну. Па-першае, дэкрэт гэты, калі яго такі выдадуць і падпішуць, наўпрост парушыць Канстытуцыю, згодна з якой улада ў краіне ў такіх выпадках пераходзіць не Радзе бяспекі, а прэм'еру. Такім чынам, адзінае вызначэнне, якое напрошваецца ў адносінах да гэтай каманды — «хунта».

У цяперашняй Беларусі дэкрэты і распараджэнні, якія парушаюць Канстытуцыю, не тое што наогул не лёсавызначальныя — у іх няма нават нічога новага. Так, руціна. Аднак праблема ў тым, што такі парадак дзейнічае толькі да таго часу, пакуль у страі аўтар гэтых дэкрэтаў. Пералічаны спіс зусім не пакідае ўражання чагосьці маналітнага і згуртаванага — там, хутчэй, мы бачым прадстаўнікоў самых розных груп інтарэсаў, паміж якімі ў выпадку выканання сцэнара практычна напэўна адразу пачнецца грызня. Плюс да таго, няма там ні аднаго хоць трохі харызматычнага лідэра, здольнага гаварыць з народам, ды і людзей, якія выклікаюць давер у мас, таксама не назіраецца.

Іншымі словамі, у практычнай плоскасці «лёсавызначальнае рашэнне» выглядае прыблізна ніяк і хутчэй нагадвае нейкую дэманстрацыю, сімвалічны жэст, чым рэальны запуск дзеючага палітычнага механізму —занадта ўжо шмат «зменных», якімі, у прынцыпе, у гэтым спісе з'яўляюцца ўсе без выключэння прозвішчы. Гэта таксама мае сваю логіку, з улікам таго, што Лукашэнка відавочна пакідаць сваю пасаду не збіраецца, а пра ліпавасць спробаў замахаў калі і не ведае, то, магчыма, здагадваецца. Толькі застаецца пытанне: навошта тады было агарод гарадзіць?

А вось тут можа быць сапраўды сёе-тое цікавае, што, пры разглядзе з пэўнай званіцы, можа і падысці пад вызначэнне «лёсавызначальнага рашэння, да якога ішоў 26 гадоў».

Рэальна беспрэцэдэнтна тое, што Лукашэнка ўпершыню за сваю кар'еру прагаварыў услых, што можа ці павінна быць пасля таго, як ён пазбавіцца ўлады. Гэта для нас гэта могуць быць проста словы, а для яго, у яго суб'ектыўным ўспрыманні, момант, калі ён вырашыць заняцца, усё роўна ў якім выглядзе, пытаннямі транзіту і таго, што ён пакіне пасля сябе, сапраўды можа быць лёсавызначальным і да яго сапраўды можна было рыхтавацца чвэрць стагоддзя.

Тое, што да гэтага дайшло, можа казаць вельмі пра многае. Пад словамі «ім удасца» можа мецца з прычыны не толькі фізічны замах, але і, магчымыя ўцёкі з краіны, сыход з пасады (пад гарантыі гэтага вось Савета бяспекі) — што заўгодна. Сам факт, што такія сцэнары выйшлі ў плоскасць дапушчэнняў — якасна новая сітуацыя. Якая можа казаць у тым ліку і аб тым, што на ўсіх узроўнях прыходзіць разуменне: бясконца ў цяперашнім выглядзе сістэма не праіснуе. Рэсурсы растаюць і новых крыніц не прадбачыцца.