Маніторынг мясцовых выбараў: кампанія не адрозніваецца ад ранейшых, датэрміновая яўка зашкальвае

Кіраўнік ЦВК не бачыць нічога ненатуральнага ў «стымуляцыі выбаршчыкаў», назіральнікі кажуць пра прымус да датэрміновага галасавання.

У першыя два дні датэрміновага галасавання, 13-14 лютага, на выбарах дэпутатаў мясцовых саветаў 28-га склікання ў Беларусі прагаласавала 11,06% выбаршчыкаў. Паводле звестак Цэнтрвыбаркама, у Брэсцкай вобласці прагаласавала 9,33% выбаршчыкаў, Віцебскай — 11,36%, Гомельскай — 10,98%, Гродзенскай — 9,66%, Мінскай — 11,05%, Магілёўскай — 11,72%, Мінску — 12,67%. Яўка перавышае паказчыкі ранейшай кампаніі — на мясцовых выбарах-2014 у першыя два дні датэрмінова прагаласавала 9,8% выбаршчыкаў.

Асноўны дзень галасавання — 18 лютага.

Прадстаўнік кампаніі «Праваабаронцы за свабодныя выбары» Валянцін Стэфановіч падкрэсліў, што гэтая кампанія не паказвае ніякага дэмакратычнага прагрэсу ў параўнанні з папярэднімі. «Асабліва ў частцы датэрміновага галасавання, яно ўжо традыцыйна ў Беларусі мае арганізаваны характар. Датэрміновае галасаванне, яўка выбаршчыкаў арганізоўваецца адміністрацыямі мясцовых органаў улады, адміністрацыямі прадпрыемстваў, навучальных устаноў. У прынцыпе ўлады гэтага і не хаваюць, вось нават кіраўнік ЦВК Лідзія Ярмошына заявіла прэсе, што нічога такога не бачыць у стымуляцыі выбаршчыкаў адміністрацыйнымі метадамі», — сказаў Валянцін Стэфановіч.
Праваабаронца заўважае, што «стымуляцыя ў беларускай версіі спалучаная з элементамі кантролю над волевыяўленнем выбаршчыкаў, гаворка ідзе нават не пра тое, за каго яны галасуюць, а менавіта аб удзеле або няўдзеле ў выбарах, то бок некаторыя катэгорыі выбаршчыкаў, як і раней, змушаюцца да ўдзелу ў датэрміновым галасаванні, а гэта парушэнне аднаго з асноўных прынцыпаў выбарчага працэсу — яго вольнага характару». Валянцін Стэфановіч падкрэсліў, што адміністрацыі навучальных устаноў, прадпрыемстваў «ніякага дачынення да выбарчага працэсу не павінны мець, ва ўсякім выпадку дакладна не павінны быць яго арганізатарамі — для гэтага ёсць грамадскія арганізацыі, палітычныя партыі».
«Калі паглядзець на некаторыя «студэнцкія» ўчасткі, то там, баюся, пасля пяці дзён датэрміновага галасавання і выбары 18 лютага праводзіць не прыйдзецца, — сказаў праваабаронца. — Таксама назіральнікі і нашай, і іншых кампаній кажуць пра тое, што, як і раней, назіраецца накрутка яўкі — не супадаюць дадзеныя, падлічаныя на участках назіральнікамі, з тымі, якія потым адлюстроўваюцца ў пратаколах камісій. Прычым розніца вельмі істотная ў некаторых выпадках. 15 лютага напрыклад, дайшло да скандалу, калі адзін з кандыдатаў у дэпутаты Мінгарсавета Юрась Губарэвіч заблакаваў ўчастак, паколькі ўбачыў значнае завышэнне яўкі. Яго абвінавачванні можна было б лёгка праверыць, калі б вышэйстаячая камісія даслала сваіх прадстаўнікоў для пераліку подпісаў і супастаўлення з дадзенымі ў пратаколе. Але гэтага рабіць ніхто не збіраўся і не збіраецца. Нездарма, напэўна, спісы выбаршчыкаў у Беларусі засакрэчаныя — у назіральнікаў да іх доступу няма, гэта забаронена законам напрамую. Ва Украіне, напрыклад, я назіраў спісы выбаршчыкаў на сцяне кожнага ўчастка, у нас жа гэта сакрэтныя звесткі».
Эксперт у галіне выбарчага заканадаўства Сяргей Альфер кажа, што з пункту гледжання права, «на жаль, ніякіх зменаў за апошнія гады не адбылося, тут нават і каментаваць няма чаго — усё як заўсёды».
Каардынатар кампаніі «Права выбару 2018» Дзяніс Садоўскі паведаміў, што, па дадзеных назірання, на некаторых участках у першыя дні датэрміновага голосвания яўка была завышана больш чым у 10 разоў. «Калі казаць пра сталіцу, то найбольшую разыходжанне ў яўцы выбаршчыкаў пасля першага дня датэрміновага галасавання было зафіксавана на ўчастку №27 карбышаўскай выбарчай акругі №50. Па звестках назіральнікаў там прагаласавала ўсяго 9 чалавек, аднак па пратаколе пра датэрміновае галасаванне, складзеным выбарчай камісіяй — 123, — сказаў Дзяніс Садоўскі. — І такіх зафіксаваных назіральнікамі выпадкаў — мноства».
Паводле thinktanks.by