Марголін: Стратэгічны інтарэс Расіі — змяніць у Беларусі ўладу

Лукашэнка паспрабуе фармальна выканаць патрабаванні Масквы па змене Канстытуцыі, але пры гэтым захаваць уладу ў сваіх руках, заявіў «Беларускаму партызану» член незалежнай Рабочай групы па фарміраванні праекта Канстытуцыі Леў Марголін.

— Што вы думаеце пра працу Канстытуцыйнай камісіі, сфарміраванай ўладамі? Там заявілі, што няма неабходнасці мяняць форму кіравання ў Беларусі на парламенцкую або парламенцка-прэзідэнцкую. Ці будуць тады наогул нешта істотна мяняць?
— Я думаю, што ўлады нічога прынцыпова мяняць не збіраюцца. Лукашэнка не думае сыходзіць, і ніякая іншая форма праўлення, акрамя суперпрэзідэнцкай, яму не патрэбная. Адзінае, што можа змяніцца: цяперашнія прэзідэнцкія паўнамоцтвы могуць аддаць старшыні Савета бяспекі або старшыні «Усебеларускага народнага сходу». Але ўсё роўна гэта будзе адзіны пост, з якога Лукашэнка будзе кіраваць усёй сістэмай улады.
Што тычыцца Канстытуцыйнай камісіі — яна, вядома, бутафорская. Мы выдатна разумеем, што будучыя змены ўжо даўно абмеркаваныя і цяпер уладзе трэба аформіць іх прыняцце ў больш-менш прыстойны выгляд.
Камісія, якая збіраецца два разы на месяц на пару гадзін, у прынцыпе не можа выпрацаваць нічога істотнага. Многія з гэтых людзей не маюць ні найменшага паняцця, што ўяўляе сабой Канстытуцыя, якія нормы ў ёй павінны закладацца. Там, напэўна, ёсць рабочая група, але сумняваюся, што яна працуе больш інтэнсіўна — мяркуючы па тых выніках, якія выдаюцца ў прэсу.
Чаго вартая толькі прапанова абмежаваць узрост прыняцця ўдзелу ў выбарах з 20 да 70 гадоў. Чалавек у 18 гадоў сыходзіць у войска і можа загінуць, абараняючы краіну, а вызначаць лёс дзяржавы яму чамусьці прапануецца толькі з 20 гадоў.
Гэта ўсё несур'ёзна, гэта ўсё бутафорыя. Прымаць рашэнне па зменах у Канстытуцыю будзе калі не адзін чалавек, то максімум некалькі набліжаных да Лукашэнкі людзей.
— Навошта тады наогул змяняць Канстытуцыю і праводзіць рэферэндум, калі Лукашэнка не збіраецца аддаваць уладу?
— Лічу, што па-ранейшаму існуе ціск з боку Масквы. Яна хоча перавесці Беларусь у легкатраўную структуру. Лукашэнка цяпер не мае сілы, але як дамагацца ад яго перадачы прадпрыемстваў пад кантроль расіян, размяшчэння ваенных баз, падпісання дарожных карт па паглыбленні інтэграцыі, калі ён нелегітымны і ўсе гэтыя пагадненні могуць і будуць аспрэчаныя пасля змены ўлады?
Таму стратэгічны інтарэс Расіі — змяніць у Беларусі ўладу і ўжо потым заключаць з новым кіраўніцтвам пагадненні. А інтарэс Лукашэнкі — змяніць Канстытуцыю, фармальна выканаўшы патрабаванні Расіі, але пры гэтым пастарацца нічога не мяняць.
— Ці змогуць улады рэпрэсіўнымі мерамі дамагчыся спакойнага для іх правядзення рэферэндуму?
— Думаю, гэтае пытанне моцна хвалюе Лукашэнку і яго атачэнне, якія маюць негатыўны досвед. Перад прэзідэнцкімі выбарамі 9 жніўня мінулага года яны думалі, што ўзялі сітуацыю пад кантроль (усіх асноўных прэтэндэнтаў пасадзілі, мітынгі забаранілі), а на справе атрымалі палітычны крызіс.
Тое ж самае можа адбыцца і падчас рэферэндуму. У тым і складанасць барацьбы з народам, што ніколі не ведаеш, дзе рване. Сёння гэта могуць быць медыкі, заўтра — нехта яшчэ, а паслязаўтра можа падарвацца і сілавы блок.
Любыя выбары і галасаванне — магчымы трыгер, які зноў можа ўскалыхнуць грамадства і спарадзіць масавыя пратэсты. Безумоўна, улады будуць рыхтавацца да гэтага выкліку, але з народам ваяваць складана.