«У імя афганскіх жанчын». Сёстры з Афганістану едуць на Алімпіяду насуперак забаронам талібаў

Фарыба Хашымі цісне на педалі гоначнага ровара коштам у 20 тысяч долараў, спрабуючы дагнаць сваю сястру Юлдуз, якая імчыцца ў некалькіх метрах наперадзе. Сёстры трэніруюцца на дарогах швейцарскіх Альпаў напярэдадні Алімпійскіх гульняў.

Гэтыя трэніроўкі сталі апошнім этапам доўгага шляху, які давялося пераадолець дзяўчатам з глухой афганскай вёскі, каб ажыццявіць сваю мару.

Усё пачалося з таго, што яны, пераапрануўшыся, прынялі ўдзел у мясцовых спаборніцтвах на пазычаных у суседзяў роварах. Пасля вяртання да ўлады Талібану, ім давялося расстацца з блізкімі і бегчы, піша BBC.

У найбліжэйшы час яны прымуць удзел у Алімпійскіх гульнях. Хоць талібы забаранілі жанчынам займацца спортам, сёстры вырашылі спаборнічаць пад сцягам сваёй краіны.

Этапы няпростага шляху

У сучасным свеце многія элітныя спартсмены пачыналі трэніравацца, ледзь навучыўшыся хадзіць. 21-гадовая Фарыба і 24-гадовая Юлдуз прыйшлі ў спорт вельмі позна.

Сёстры выраслі ў адной з самых кансерватыўных правінцый Афганістана, Фар'ябе, якая размяшчаецца на поўначы краіны ля мяжы з Туркменістанам. У гэтых краях убачыць жанчыну на ровары практычна немагчыма.

Аднойчы, калі Фарыбе было 14 гадоў, а Юлдуз — 17, яны натыкнуліся на аб'яву аб правядзенні мясцовай велагонкі. Сёстры тут жа вырашылі прыняць у ёй удзел.

Аднак ажыццяўленню гэтага плана перашкаджалі дзве невялікія праблемы: у іх не было ровараў, і ездзіць на іх сёстры не ўмелі.

Ровар яны спачатку запазычылі ў суседа. Усяго праз некалькі гадзін спробаў яго асвоіць, яны вырашылі, што катацца навучыліся.

Наступны этап быў больш цяжкім: патрабавалася зрабіць усё магчымае, каб сям'я не даведалася пра тое, чым яны займаюцца, таму што да жанчын-спартсменак у кансерватыўных раёнах Афганістана ставяцца дрэнна.

Сёстры назваліся выдуманымі імёнамі і апрануліся ў мехаватыя вопратку, пакрыўшы валасы шырокімі хусткамі, а твары — сонцаахоўнымі акулярамі, спадзеючыся, што ў гэтым камуфляжы людзі іх проста не пазнаюць.

Самае неверагоднае, што ў гонцы яны занялі першае і другое месцы.

«Гэта было чароўнае пачуццё, — сказаў Фарыба. — Я адчувала сябе птушкай, якая ўмее лётаць».

Яны сталі рэгулярна прымаць удзел у гонках і гэтак жа рэгулярна перамагаць. У рэшце рэшт бацькі даведаліся, чым займаюцца іх дачкі, убачыўшы іх фатаграфіі ў мясцовых СМІ.

«Спачатку яны страшна знерваваліся і загадалі мне перастаць ездзіць на ровары, — распавяла Фарыба. — Але я не здалася. Я працягнула таемна трэніравацца».

Сёстры ўпарта стаялі на сваім, хоць часам любімы занятак станавіўся рэальна небяспечным: іх спрабавалі збіць машынамі або кідалі ў іх камяні, калі яны праязджалі міма.

«Мяне ўвесь час абражалі. А я хацела толькі аднаго: працягваць выйграваць гонкі», — сказала Юлдуз.

Сёстрам было нялёгка, але неўзабаве ўсё змянілася да значна горшага.

Уцёкі з дому

У 2021 годзе, усяго праз чатыры гады пасля таго, як сёстры пачалі займацца веласпортам, талібы зноў прыйшлі да ўлады ў Афганістане.

Яны тут жа радыкальна зрэзалі правы жанчын, пазбавіўшы іх доступу да адукацыі і абмежаваўшы магчымасць падарожнічаць. Акрамя таго, талібы забаранілі жанчынам займацца спортам.

І Юлдуз, і Фарыба марылі прыняць удзел у Алімпійскіх гульнях. Ім давялося зрабіць няпросты выбар: працягнуць удзельнічаць у гонках, для чаго прыйдзецца пакінуць Афганістан, або застацца дома, але забыцца пра спорт.

Дзякуючы сувязям, якія завязаліся ў сясцёр у свеце веласіпеднага спорту, ім з трыма таварышамі па камандзе ўдалося атрымаць месцы ў самалёце, які эвакуяваў італьянцаў з Кабула пасля вяртання талібаў.

Апынуўшыся ў Італіі, сёстры сталі членамі веласіпеднага клуба і ўпершыню сталі трэніравацца пад кіраўніцтвам прафесійных трэнераў.

«У Афганістане ў нас не было ніякай прафесійнай падрыхтоўкі, — падкрэсліла Юлдуз. — Мы проста бралі ровары і каталіся, вось і ўсё».

Але растанне з радзімай і сям'ёй аказалася цяжкім.

«Цяжэй за ўсё мне было перажыць растанне з маці, — сказала Фарыба. — Я ніколі не думала, што ровар разлучыць мяне з братамі і сёстрамі».

Але вяртанне Талібану да ўлады прывяло яшчэ да адной праблемы: паставіла пад сумнеў само права гэтай краіны на ўдзел у Алімпійскіх гульнях.

Згодна з устаноўленымі правіламі, усе нацыянальныя алімпійскія камітэты абавязаныя адбіраць спартсменаў для ўдзелу ў гульнях незалежна, без якога б там ні было ўдзелу ўрада.

Паколькі Талібан забараніў жанчынам займацца спортам, то любы выбар спартсменаў у зборную Афганістана аўтаматычна блакуе жанчын і парушае правілы.

Раздаваліся заклікі наогул пазбавіць Афганістан права на ўдзел у спаборніцтвах, як гэта было, калі гэтая групоўка знаходзілася ва ўладзе ў першы раз.

Аднак Міжнародны алімпійскі камітэт хацеў знайсці спосаб, які б дазволіў афганскім жанчынам усё ж такі прыняць удзел у гульнях.

Нейкі час паміж кіраўнікамі афганскіх спартыўных арганізацый, у тым ліку і тымі, хто апынуўся ў выгнанні, і кіраўніцтвам МАК ішлі закулісныя перамовы аб стварэнні каманды, якая будзе прадстаўляць краіну ў Парыжы.

Дарога ў Парыж

Час ішоў, адкрыццё Алімпійскіх гульняў у Парыжы набліжалася, а пытанне аб удзеле ў іх афганскіх спартсменаў па-ранейшаму заставалася нявырашаным.

На шчасце, у чэрвені выхад усё ж такі быў знойдзены: Міжнародны алімпійскі камітэт абвясціў, што арганізаваў каманду, якая прадстаўляе Афганістан для ўдзелу ў Алімпійскіх гульнях у Парыжы. У яе ўвайшлі трое мужчын і трое жанчын, у ліку якіх аказаліся і абедзве сястры.

«Гэта стала для нас абедзвюх вялікай нечаканасцю», — сказала Фарыба.

«Мы заўсёды марылі прыняць удзел у Алімпійскіх гульнях, гэта было нашай марай», — дадала Юлдуз.

«Нягледзячы на тое, што ў нас адабралі амаль усе правы, мы цяпер можам даказаць, што здольныя дамагчыся вялікага поспеху, што мы можам з гонарам прадстаўляць 20 мільёнаў афганскіх жанчын», — падкрэсліла яна.

МАК ужо заявіў, што ніводны прадстаўнік Талібану не будзе дапушчаны на Алімпійскія гульні ў Парыжы ў 2024 годзе.

Апошнія падрыхтоўкі

Сёстры рыхтуюцца да алімпійскіх спаборніцтваў па шашэйных гонках, разам з асобнай камандай, створанай для развіцця веласіпеднага спорту пад кіраўніцтвам Міжнароднага саюза веласіпедыстаў (UCI), які яе таксама і фінансуе.

Яна месціцца ў сусветным цэнтры веласіпеднага спорту, ультрасучасным аб'екце, размешчаным у швейцарскім горадзе Эгль. Стэрыльна-чыстыя швейцарскія трасы бясконца далёкія ад пыльных афганскіх дарог, па якіх ездзілі Юлдуз і Фарыба, калі толькі вучыліся трымацца на ровары.

Але іх спаборніцкі дух ані не змяніўся.

«Наша сіла — у нас саміх. Я падтрымліваю яе, а яна мяне», — сказала Юлдуз.

«Нашы дасягненні належаць Афганістану, — дадала Фарыба. — Усё, што мы робім, мы робім у імя афганскіх жанчын. Для іх я і еду на Алімпійскія гульні».