Былы міністр абароны Украіны распавёў, як вайскоўцы здалі Крым
Ігар Ценюх, які займаў пасаду міністра абароны Украіны ў 2014 годзе, выступіў у судзе па справе Віктара Януковіча і заявіў, што быў гатовы пачаць вайну за паўвостраў, аднак Савет нацыянальнай бяспекі і абароны Украіны вырашыла выводзіць адтуль войскі без супраціву.
Адмірал Ценюх быў выконваючым абавязкі міністра абароны з 27 лютага па 25 сакавіка 2014 года.
У сакавіку таго года ў Крыме прайшоў непрызнаны сусветнай супольнасцю рэферэндум, пасля якога Расія анексавала паўвостраў.
Пры гэтым ўкраінскія ваенныя часткі блакаваліся вайскоўцамі і грамадзянскімі людзьмі. У канцы сакавіка асабістаму складу дазволілі пакінуць паўвостраў і эвакуяваць частка тэхнікі.
Па дадзеных украінскіх уладаў, тады з Крыма выйшла 4000 ваеннаслужачых, яшчэ за 11 000 вырашылі застацца.
Па словах былога в.а. міністра, 23 траўня 2014 года на пасяджэнні Савета нацыянальнай бяспекі Украіны (СНБА) ён «жорстка выступіў з прапановай ісці на прарыў у Крым».
«У адказ [кіраўнік адміністрацыі прэзідэнта] Сяргей Пашынскі сказаў: з міністрам усё ясна, ён хоча вайны, заслухаем іншых чальцоў», — успамінаў на пасяджэнні суда былы в.а. міністра.
Словы Ценюха, якога суд у Кіеве дапытваў па справе супраць збеглага экс-прэзідэнта Януковіча, апублікаваў у «Фэйсбуку» адвакат Віталь Сярдзюк.
Былы кіраўнік мінабароны Украіны таксама працытаваў цяперашняга кіраўніка ведамства Сцяпана Палтарака, які ў той час узначальваў нацыянальную гвардыю і, па словах Ценюха, таксама прымаў удзел у пасяджэнні СНБА.
«Адразу ж пасля мяне выступіў Сцяпан Палтарака, — заявіў ён. — Даслоўна сказаў: я прапаную з горда паднятымі сцягамі выводзіць нашы часткі з Крыма».
Палтарака ужо адрэагаваў на гэтыя словы, назваўшы каментары адмірала Ценюха «неадэкватнымі», а яго самога — «напалоханым». Ён нагадаў, што на той момант яшчэ не быў чальцом СНБА.
«Я не ведаю, як я мог уплываць на парадак вываду войскаў з Крыму. Я ніякага рашэння на гэты конт не прымаў», — запэўнівае дзеючы міністр.
Яцанюк і Цімашэнка
У сваіх паказаньнях адмірал Ценюх успомніў яшчэ адно пасяджэнне СНБА, на якім, па яго словах, экс-прэм’ер Юлія Цімашэнка і прызначаны на той момант прэм’ерам Арсень Яцанюк выступалі супраць абароны Крыма украінскімі вайскоўцамі.
«Пасля таго, як я агучыў пытанне аб разгортванні войскаў, гэта выклікала вялікі супраціў з боку перш за ўсё Цімашэнка, якая выступіла з адмаўленнем прамоўленага, што я не разумею ўсёй сітуацыі, гэта справакуе Расію і што трэба глядзець не толькі на Крым, але і на ўсю Украіну, — распавёў Ценюх суду. — Яцанюк падтрымліваў Цімашэнка».
І Цімашэнка, і Яцанюк зараз знаходзяцца ў ЗША і пакуль не каментавалі яго заявы.
Аднак пра тое, што Цімашэнка была рэзка супраць ваеннага становішча, стала вядома яшчэ ў мінулым годзе, калі была апублікаваная стэнаграма пасяджэння СНБА ад 28 лютага 2014 года. У ёй былы прэм’ер перасцерагала палітыкаў ад памылак былога прэзідэнта Грузіі Міхаіла Саакашвілі.
«[Прэзідэнт Расіі Уладзімір] Пуцін хоча рэалізаваць абхазскі сцэнар і толькі і чакае, каб мы далі яму падставу, — сказала Цімашэнка на закрытым пасяджэнні. — Вы памятаеце, як тады павёўся на яго правакацыю Саакашвілі, і прайграў. У нас няма права паўтараць яго памылкі».
«Ні адзін танк не павінен выехаць з казармы, ні адзін салдат не павінен узяць зброю, паколькі гэта будзе азначаць пройгрыш, — казала яна. — Ніякага ваеннага становішча і актывізацыі нашых войскаў».
Адмірал Ценюх, мяркуючы па яго словах, быў катэгарычна не згодны з Цімашэнка: «Мой план складаўся ў тым, каб ісці на прарыў, таму што гэта вайна. Мой план не падтрымалі, і таму я падаў у адстаўку».
Падчас анэксіі Крыма ўкраінскія ваенныя практычна не аказвалі супраціву расійскім салдатам. У канцы лютага тагачаснае кіраўніцтва Украіны, з якой пасля пратэстаў збег Януковіч, вырашыла не ўводзіць у краіне ваеннае становішча, каб не абвастраць сітуацыю. У выніку анэксія Крыма прайшла без збройнага канфлікту.
З пачатку 2014 года на Украіне працягваецца дыскусія пра тое, ці трэба было сілай абараняць Крым.
Справа супраць Януковіча
Палітычны крызіс ва Ўкраіне, які пачаўся з пратэстаў супраць адмовы прэзідэнта ад падпісання пагаднення аб асацыяцыі з ЕС, прывёў да ўцёкаў Януковіча пасля таго, як у лютым 2014 лаяльныя яму сілы пачалі страляць па ўдзельніках масавых пратэстаў на Майдане ў Кіеве, што прывяло да гібелі больш за 100 чалавек.
22 лютага 2014 Вярхоўная рада Украіны 328 галасамі пастанавіла, што Януковіч самаўхіліўся ад выканання канстытуцыйных паўнамоцтваў прэзідэнта і не выконвае свае абавязкі, у сувязі з чым ва Ўкраіне былі прызначаныя пазачарговыя прэзідэнцкія выбары.
Пазней стала вядома, што Януковіч знаходзіцца ў Расіі, дзе яму прадастаўлена часовае прытулак.
Ва Ўкраіне ў дачыненні да Віктара Януковіча распачата справа аб дзяржаўнай здрадзе. Гэта справа разглядаецца без яго ўдзелу, паколькі ён адмаўляецца вяртацца на радзіму, спасылаючыся на меркаванні бяспекі.
Паводле BBC