Ці адменіць Германія закон аб падвойным грамадзянстве?

Блок ХДС / ХСС хоча скасаваць 10 законаў дзейнага ўрада ФРГ пасля прыходу да ўлады. У тым ліку — і рэформу закона аб грамадзянстве. Наколькі гэта рэалістычна і каго закране, высвятляла DW.

Дзесяць законаў, прынятых у Германіі «святлафорнай кааліцыяй», якая нядаўна распалася, хочуць адмяніць. Кансерватары з блоку ХДС/ХСС заявілі пра такі намер у выпадку, калі яны прыйдуць да ўлады. У спісе нормаў, якія іх не задавальняюць, — у тым ліку і рэформа закона аб грамадзянстве.

Новыя фармулёўкі, ухваленыя бундэстагам у студзені 2024 года, дазваляюць замежнікам паскорана — ужо ад трох гадоў пражывання ў ФРГ — атрымаць нямецкі пашпарт і пры жаданні захаваць ранейшае грамадзянства. Раней у большасці выпадкаў для натуралізацыі ў Германіі замежнікі былі абавязаныя чакаць восем гадоў і адмаўляцца ад папярэдняга пашпарта.

Блок ХДС / ХСС складае найбуйнейшую апазіцыйную фракцыю ў бундэстагу, а пасля датэрміновых выбараў у лютым 2025 года — з вялікай верагоднасцю — узначаліць новы кааліцыйны ўрад. Наколькі вялікія шанцы на адмену закона аб падвойным грамадзянстве, як хутка гэта можа адбыцца і ці паўплывае на тых замежнікаў, хто ўжо падаў заяву на нямецкі пашпарт?

Фаварыт на пасаду канцлера ФРГ — супраць падвойнага грамадзянства

Нямецкія кансерватары з самага пачатку пратэставалі супраць законапраекта аб грамадзянстве. Эксперт фракцыі ХДС / ХСС у бундэстагу па ўнутранай палітыцы Аляксандр Тром (Alexander Throm) называў ініцыятыву ўладаў «Законам аб абясцэньванні грамадзянства» Германіі.

Кандыдат у канцлеры ФРГ ад ХДС / ХСС Фрыдрых Мерц (Friedrich Merz) таксама неаднаразова выказваўся супраць ініцыятывы ўрада. З ягоных слоў, падвойнае грамадзянства павінна заставацца ў Германіі «не правілам, а выключэннем». Падчас дэбатаў у Бундэстагу Мерц заклікаў адкласці законапраект: «Давайце яшчэ раз абмяркуем, як мы можам прыйсці да разумнага закона аб грамадзянстве, каб ён не адчыніў дзверы яшчэ шырэй для людзей, якім на самай справе не павінна быць месца ў нашай краіне».

Намесніца старшыні фракцыі ХДС / ХСС у Бундэстагу Андрэа Ліндхольц (Andrea Lindholz) патлумачыла, чаму кансерватарам так не падабаецца новы закон: «Магчымасць падвойнага грамадзянства для ўсіх — гэта памылка. Асабліва цяпер, калі нашы ліберальныя дэмакратычныя каштоўнасці падвяргаюцца ўсё большаму ціску ва ўсім свеце, натуралізацыя павінна асацыявацца з выразнай прыхільнасцю нашай дзяржаве. Аднак захаванне ранейшага грамадзянства перашкаджае гэтай прыхільнасці нашым каштоўнасцям. І заахвочвае ўплыў замежных дзяржаў на падзеі ў нашай краіне».

Распад кааліцыі: Германію чакаюць датэрміновыя выбары?

Ці могуць кансерватары адмяніць спрошчаную натуралізацыю?

Бундэстаг мае права мяняць любыя законы. Але поўная адмена законаў мінулых кааліцый — не вельмі распаўсюджаная практыка ў Германіі, кажа ў гутарцы з DW прафесар кафедры права ўніверсітэта Канстанца Даніэль Цім (Daniel Thym). «Часцей гаворка ідзе аб унясенні карэктыў», — тлумачыць ён.

Тым больш жаданне кансерватараў адмяніць тыя ці іншыя законы «святлафорнай кааліцыі» не азначае магчымасць гэта зрабіць нават у выпадку перамогі на выбарах. Паводле апошніх апытанняў, рэйтынг ХДС / ХСС складае 33 працэнты. 

Кансерватары — галоўныя фаварыты маючых адбыцца выбараў у Германіі. Але гэтага выніку відавочна не хопіць, каб у адзіночку сфармаваць большасць у бундэстагу — ім спатрэбіцца партнёр ці партнёры па кааліцыі.

Варыянтаў не вельмі шмат. Супрацоўніцтва з правапапулісцкай «Альтэрнатывай для Германіі» (АдГ), якая, паводле апытанняў, можа атрымаць 19 працэнтаў галасоў, блок ХДС/ХСС адхіляе. У жніўні Фрыдрых Мерц заявіў што супрацоўніцтва з АдГ «загубіла б ХДС». «Мы не павінны працягваць руку тым, хто хоча палітычна ліквідаваць нас», — заявіў ён. 

У лістападзе Мерц у чарговы раз падкрэсліў, звяртаючыся да дэпутатаў ад правапапулісцкай партыі ў бундэстагу: «Ні да, ні пасля выбараў, ні ў які іншы момант часу не бываць супрацоўніцтву маёй фракцыі з вашымі людзьмі, не важна, колькі мандатаў у вас будзе ў наступным скліканні бундэстага».

Застаюцца толькі варыянты стварэння кааліцыі з адной ці некалькімі партыямі, якія ўваходзілі ў «святлафорную кааліцыю», што распалася, — сацыял-дэмакратамі, «зялёнымі» або лібераламі — якая і прымала закон аб падвойным грамадзянстве. 

«Адзіны рэальны шанец (для новай кааліцыі пасля выбараў. — Рэд.) на гэты момант — гэта СДПГ без Олафа Шольца», — заявіў у лістападаўскім інтэрв'ю Bild am Sonntag старшыня ХСС Маркус Зедэр (Markus Söder).

Сацыял-дэмакраты не хочуць адмяняць сваю рэформу. «Для СДПГ зусім ясна адно: ніякіх адступленняў па рэформе грамадзянства. Мы змагаліся за гэта дзесяцігоддзямі, для нас гэта само сабой разумеецца», — падкрэслівае сябра камітэта бундэстага па ўнутранай палітыцы ад сацыял-дэмакратаў Хакан Дэмір (Hakan Demir) у адказ на пытанне карыстальніка платформы для зносін выбаршчыкаў і парламентарыяў «Abgeordnetenwatch».

Хутчэй за ўсё, ім і кансерватарам давядзецца шукаць кампраміс. Як ён будзе выглядаць, прагназаваць складана. «Гэта залежыць ад таго, наколькі важнае гэтае пытанне для ХДС у параўнанні з іншымі патрабаваннямі. Кааліцыйныя перамовы — гэта заўсёды пытанне агульнага пакета дамоўленасцяў», — тлумачыць прафесар Даніэль Цім.

У той жа час ён адзначыў, што часцей за ўсё кансерватары звяртаюць увагу на два аспекты рэформы: паскоранае атрыманне грамадзянства за тры гады і магчымасць двух пашпартоў для ўсіх замежнікаў. Радзей гучыць крытыка скарачэння тэрміну пражывання ў Германіі да атрымання права на нямецкае грамадзянства — з васьмі да пяці гадоў. Гэта значыць, у гэтай нормы больш шанцаў выстаяць у выпадку кампрамісу. Аднак, падкрэслівае эксперт, гэта толькі адна з магчымых інтэрпрэтацый.

Выбары, якія зменяць Германію

Хто не паспеў атрымаць два пашпарты — той спазніўся?

Калі нейкія палажэнні закона ўсё ж будуць зменены або адменены, гэта, верагодна, закране ўсіх, хто знаходзіцца ў працэсе атрымання нямецкага грамадзянства. На гэта паказвае тлумачэнне МУС Германіі, якое тычылася спрошчанай натуралізацыі: «Хадайніцтвы аб грамадзянстве, якія ў дзень уступлення ў сілу рэформы ўжо знаходзіліся на разглядзе, павінны апрацоўвацца ў адпаведнасці з ужо дзеючым новым законам. Гэтае правіла ўключае ў сябе таксама тыя выпадкі, калі орган па натуралізацыі выдаў запэўненне ў прадастаўленні грамадзянства яшчэ да ўступлення ў сілу новага закона, паколькі выдача такога запэўніванні яшчэ не азначае завяршэння самой працэдуры натуралізацыі».

Прасцей кажучы: не так важна, якія былі законы ў момант падачы заяўкі на атрыманне грамадзянства ФРГ або падчас яе апрацоўкі — галоўнае, якія правілы будуць дзейнічаць да моманту фактычнай выдачы грамадзянства.

Таймінг патэнцыйных змяненняў можна выказаць здагадку толькі прыблізна. Пасля датэрміновых выбараў, прызначаных на 23 лютага 2025-га, пераможцам трэба будзе сфарміраваць кааліцыю. Хутчэй за ўсё ў XXI стагоддзі кіруючая кааліцыя ў ФРГ была сфарміравана ў 2002 годзе — за 30 дзён, а даўжэй за ўсё, 171 дзень, прыйшлося чакаць пасля выбараў у 2017 годзе.

Такім чынам, новы ўрад у Германіі можа з'явіцца вясной ці летам. Як правіла, яшчэ да паўгода патрабуецца для таго, каб законапраект з нуля прайшоў усе этапы і быў зацверджаны бундэстагам і бундэсратам, кажа Хакан Дэмір. Тым самым, па вельмі прыблізных ацэнках, патэнцыйныя змены ўступілі б у сілу не раней канца 2025 года або першага паўгоддзя 2026-га — гэта значыць, самае ранняе праз паўтара-два гады пасля таго, як у Германіі з'явілася магчымасць атрымання падвойнага грамадзянства для ўсіх. У такім выпадку большасць тых асобаў, якія падалі дакументы ў разліку на захаванне ранейшага грамадзянства, могуць не атрымаць жаданага, бо з-за вялікага наплыву жадаючых заяўкі апрацоўваюцца ад паўтары гадоў і даўжэй.

Зрэшты, пакуль для адмены спрошчанай натуралізацыі і падвойнага грамадзянства ў Германіі павінны сысціся яшчэ шмат «калі».

Бундэсвер: Нападу РФ на NATO можна чакаць праз пяць гадоў

Нямецкі палітык, які выкарыстоўваў працу беларускіх палітвязняў, сутыкаецца з наступствамі