Гарбачоў-Фонд: Расія хварэе СССРам, ёй патрэбная новая перабудова

Для выхаду Расіі на ўстойлівы шлях развіцця, а таксама для вяртання краіне «страчанай дэмакратычнай альтэрнатывы» неабходна арганізаваць новую перабудову, лічаць аўтары дакладу «Каштоўнасці перабудовы ў кантэксце сучаснай Расіі».



Дакумент падрыхтавалі эксперты Гарбачоў-Фонду і Камітэта грамадзянскіх ініцыятыў, перадае «Інтэрфакс».

На думку распрацоўшчыкаў дакладу, у Расіі неабходна адрадзіць дэмакратычныя інстытуты і палітычную канкурэнцыю, пазбавіцца ад празмернай цэнтралізацыі ўлады, а таксама адмовіцца ад канфрантацыі з Захадам. «Любыя спробы ігнараваць нормы, інстытуты і працэдуры, заснаваныя на дэмакратычных каштоўнасцях, у перспектыве вядуць да глыбокай дэстабілізацыі сістэмы», — гаворыцца ў дакуменце.

Стымулам новага этапу дэмакратычных рэформаў стануць тыя ж праблемы, якія спарадзілі перабудову ў 1985 годзе, сярод іх «неэфектыўнасць і адсталасць палітычнай сістэмы, эканамічная і тэхналагічная адсталасць, архаічныя спосабы ўзаемадзеяння дзяржавы і грамадства, павышэнне да небяспечнага ўзроўню знешнепалітычнага супрацьстаяння».

Перабудова ў СССР, якая была праведзена ў перыяд з 1985-га па 1990-ы год пад пачаткам былога прэзідэнта СССР Міхаіла Гарбачова, па прызнанні экспертаў, у палітычным сэнсе пацярпела паразу, аднак яе асноўнымі заслугамі сталі падзенне так званай жалезнай заслоны, завяршэнне перыяду халоднай вайны, а таксама зацвярджэнне дэмакратычных каштоўнасцяў на істотнай частцы тэрыторыі былога СССР, Цэнтральнай і Усходняй Еўропы.

Акрамя таго, аўтары дакладу назвалі перабудову ў СССР «незавершанай рэвалюцыяй», якая не прадугледжвала распаду Савецкага саюза. Таксама эксперты абверглі меркаванне пра тое, што перабудова была ініцыяваная Захадам. «Перабудова не была прыўнесеная звонку, яна выспела ў савецкім грамадстве», — адзначылі эксперты. На іх думку, да такога зыходу падзей прывёў шэраг фактараў, асноўным з якіх стала жаданне грамадства змяніць бесперспектыўны курс палітыкі краіны.

У сакавіку бягучага года лідэр ЛДПР Уладзімір Жырыноўскі заявіў, што «перабудова была праведзена злачыннымі метадамі». «Права ствараць новую дзяржаву трэба было аддаць інтэлігенцыі, урачам, настаўнікам, а аддалі крыміналу, пачаўшы прыватызацыю», — адзначыў ён. На думку палітыка, гэта прывяло да распаду краіны.

У красавіку 2014-га года дэпутаты некалькіх фракцый Дзярждумы падрыхтавалі на імя генеральнага пракурора Юрыя Чайкі запыт аб праверцы дзеянняў Міхаіла Гарбачова ў перыяд распаду СССР. Ініцыятарамі звароту сталі адзінаросы Яўген Фёдараў і Антон Раманаў, камуністы Іван Нікітчука і Алег Дзенісенка, а таксама Міхаіл Дзегцяроў з ЛДПР. Сам Гарбачоў назваў падобныя ініцыятывы «цалкам неабгрунтаванымі» з пункту гледжання гістарычных фактаў і «адлюстроўваюць усяго толькі імкненне некаторых дэпутатаў да асабістага піяру».

Палітыка «перабудовы» была запушчана генеральным сакратаром ЦК КПСС Міхаілам Гарбачовым ў студзені 1987 года. У рамках гэтай праграмы савецкі лідэр запусціў шматлікія рэформы, якія прывялі да з’яўлення рынкавай эканомікі і, у канчатковым рахунку, да распаду СССР.