Грамадскасць прапусціла самае цікавае наступства вайны — «чорны перадзел» уласнасці
Паміж сённяшнім днём і цудоўнай Расіяй будучымі пралягае шырокая чорная паласа новага вялікага рабавання РФ, лічыць гісторык і палітолаг Уладзімір Пастухоў.
Поле бітвы, як вядома, належыць марадзёрам, а лепшыя кавалкі лёсу дастаюцца ціхушнікам. Пакуль Расія ваюе ці то з Украінай, ці то з НАТА, ці то з усім светам, на ўнутраных франтах перамагае «дактрына Сечына» (Зрэшты, дзе цяпер той Сечын, хто пра яго чуў апошнія два гады, куды глядзіць усёвідушчае вока ФБК? — а справа ж яго жыве).
Гэтая дактрына, якая публічна ненадоўга засвяцілася на пераломе нулявых і дзясятых гадоў, мела на ўвазе перагляд вынікаў прыватызацыі ў РФ, у тым ліку закладных аўкцыёнаў, —і пераразмеркаванне асноўных вытворчых актываў праз дэпрыватызацыю і псеўда-нацыяналізацыю на карысць пуцінскага клана і сілавога блока ў цэлым.
На змену «сямібанкіршчыне», паводле задумы стратэгаў, павінна была прыйсці «сеткавая апрычніна». Сам Сечын, задаволіўшы свае першасныя патрэбы за кошт ЮКАСа, разважліва адпоўз убок (што толькі сведчыць пра яго розум, інтуіцыю і арганізаванасць, у якіх асабіста я ніколі не сумняваўся), а з пачаткам вайны наогул стаў цішэй за ваду, ніжэй за траву, але ідэя, падобна, авалодала крамлёўскімі масамі.
Самае цікавае наступства вайны, падобна, грамадскасць прапусціла — гэта «чорны перадзел» уласнасці бенефіцыяраў 1990-х.
Рэвалюцыя, пра якую так шмат кажа ФБК, даўно ідзе, але толькі актары ў яе пакуль іншыя. У Расіі раскручваецца махавік дэпрыватызацыі (у тэрміналогіі ФБК – «аднаўлення справядлівасці»), але круцяць гэтае кола да болю знаёмыя чэрці.
У Башкірыі пару гадоў таму была першая ластаўка. У Чалябінскай вобласці сёння ўжо сапраўдны «палігон справядлівасці». У цэлым, паводле дадзеных Transparency International, у суды ўжо пададзена 40 пазоваў пракуратуры аб дэпрыватызацыі 180 кампаній (падрабязнасці ў вельмі выразным артыкуле Паўла Кузняцова ў «Новай газеце»). Але, як і любы па-сапраўднаму масавы («народны») пачын, гэтая кампанія будзе цяпер расці ў геаметрычнай прагрэсіі.
Новымі бенефіцыярамі праз крок, як правіла, становяцца «пагоны» ў самым шырокім сэнсе гэтага слова, да якіх і сцякаецца на другім і самым цікавым этапе спецаперацыі ўсе канфіскаваная імі маёмасць.
Наверсе гэта, вядома, вузкае кола давераных апрычнікаў, а ўнізе — шырокая мянтоўска- і эфэсбешная маса. Каб ацаніць патэнцыял руху, дастаткова паглядзець спіс рускага Форбса. Пуцінскія дваране ў ім дагэтуль на становішчы бедных сваякоў у параўнанні з баярамі 1990-х.
Згодна з законам злучаных сасудаў улады і ўласнасці, у Расіі выраўноўванне непазбежнае, і праходзіць яно будзе як на мясцовым, так і на федэральным узроўнях. Ну, калі паспеюць, вядома, пакуль іх не задушаць якой-небудзь падушкай.
Гэты працэс робіць фільм ФБК у сённяшняй Расіі вельмі «своечасовай кнігай». На кароткім адрэзку гістарычнага шляху яго камісары і пуцінскія сілавікі аказваюцца спадарожнікамі. Цяперашняя дзвіжуха ФБК аб'ектыўна працуе як піяр-прыкрыццё «чорнага перадзелу», які насоўваецца, лепш і больш эфектыўна, чым гэта зрабілі б на замову дзесяць праплочаных Салаўёвых і Сіманьян, – таму што шчыра і ад душы. І крэдыт даверу каласальны.
Хутчэй за ўсё, гаворка ідзе пра «карысных ідыётаў», але ніколькі не здзіўлюся, калі даведаюся, што сілавікі падкідваюць у гэтае вогнішча палітычнай інквізіцыі трошкі расследавальных дровішак.
У любым выпадку, падобна, што паміж сённяшнім днём і выдатнай Расіяй будучага пралягае шырокая чорная паласа новага вялікага рабавання Расіі. А хто каго там будзе рабаваць і пад якой падставай, мае ўжо другаснае значэнне.