Нагнятанне страху. У Іране за адзін дзень пакаралі смерцю 29 чалавек
У мінулую сераду ў Іране павесілі не менш за 29 чалавек, у тым ліку 26 асуджаных падчас групавога пакарання ў адной з турмаў краіны, паведамляюць праваабарончыя арганізацыі. За дзень да гэтага міжнародная супольнасць асудзіла пакаранне аднаго з удзельнікаў пратэстаў 2022 года.
Нарвежская арганізацыя Iran Human Rights паведаміла, што 26 чалавек былі пакараныя ў турме Гезельхезар у горадзе Керэдж недалёка ад Тэгерана і яшчэ трое — у гарадской турме Керэджа.
Паводле даных ААН, піша BBC, у гэтым годзе было прыведзена ў выкананне па меншай меры 345 смяротных прысудаў, сярод якіх 15 — у дачыненні да жанчын.
Пакараныя смерцю, сярод якіх былі два грамадзяніна Афганістана, былі асуджаныя за забойствы, наркотыкі і згвалтаванні.
Іншыя праваабарончыя групы, уключаючы інфармацыйнае агенцтва Human Rights Activists (HRANA), якое базуецца ў ЗША, і Цэнтр правоў чалавека ў Іране (CHRI), таксама пацвердзілі пакаранне прынамсі двух дзясяткаў чалавек у Керэджы.
Праваабарончыя групы неаднаразова абвінавачвалі Іран у выкарыстанні смяротнага пакарання для нагнятання страху ў грамадстве пасля пратэстаў 2022 года. Паводле ацэнак праваабаронцаў, у Іране штогод караюць смерцю больш людзей, чым у любой іншай краіне свету, акрамя Кітая.
«Калі ад міжнароднай супольнасці не будзе неадкладнай рэакцыі, сотні людзей могуць стаць ахвярамі машыны забойстваў Ісламскай рэспублікі ў бліжэйшыя месяцы», — заявіў дырэктар IHR Махмуд Аміры-Магадам.
У IHR падкрэслілі, што групавое пакаранне такога маштабу — беспрэцэдэнтны выпадак за апошнія гады ў Іране, апошні аналагічны прыклад адносіцца да 2009 года.
Глядзіце таксама
Праваабарончыя арганізацыі таксама асудзілі пакаранне 34-гадовага Галамрэза Расаеі, асуджанага за забойства вартавога Ісламскай рэвалюцыі падчас пратэстаў, якія ўспыхнулі ў Іране ў 2022 годзе. Актывісты заявілі, што яго прызнанне было атрыманае пад катаваннямі.
Галамрэза Расаеі — прадстаўнік курдскай этнічнай меншасці. Ён стаў дзясятым чалавекам, пакараным смерцю ў Іране ў сувязі са шматмесячнымі пратэстамі, якія ўспыхнулі ў верасні 2022 года пасля смерці пасля 22-гадовай арыштаванай Махсы Аміні. Яна была арыштаваная за парушэнне строгіх правілаў у дачыненні да жаночага адзення.
Расаеі быў павешаны ў турме горада Керманшах у аўторак, пасля таго як яго прызналі вінаватым у забойстве палкоўніка Корпуса вартавых Ісламскай рэвалюцыі, паведамляе сайт іранскай судовай сістэмы Mizan Online.
Пакаранне было здзейсненае таемна: ні яго сям'я, ні яго адвакат не атрымлівалі папярэдняга паведамлення. Родныя былі вымушаныя пахаваць яго цела ў аддаленым раёне далёка ад дома, заявіла Amnesty International.
«Іранскія ўлады здзейснілі агіднае адвольнае таемнае пакаранне маладога чалавека, які падвяргаўся катаванням і іншаму жорсткаму абыходжанню ў зняволенні, а затым быў прысуджаны да смерці пасля фіктыўнага суда», — заявіла намеснік дырэктара Amnesty па Блізкім Усходзе і Паўночнай Афрыцы Дыяна Эльтахауі.
Міністэрства замежных спраў Францыі ў сераду асудзіла пакаранне смерцю Расаеі і зноў заявіла аб сваім «нязменным непрыманні смяротнага пакарання ва ўсіх месцах і абставінах».
Офіс намесніка спецыяльнага пасланца ЗША па Іране Абрама Пэйлі абвінаваціў Іран у тым, што пратэстоўцы падвяргаюцца «фіктыўным судовым працэсам і вымушаным прызнанням».
Глядзіце таксама
На гэтым тыдні таксама стала вядома пра збіццё жанчын-зняволеных у сумна вядомай турме Эвін у сталіцы Ірана. Пра гэта паведамілі родныя лаўрэаткі Нобелеўскай прэміі міру Наргіз Махамадзі, якая адбывае там 34-гадовы тэрмін.
Пачынаючы з 1970-х гэтая турма лічыцца асноўным месцам утрымання палітвязняў, а жанчыны, якія знаходзіліся там, паведамлялі пра катаванні і згвалтаванні ў яе сценах. На гэты раз наглядчыкі турмы жорстка збілі зняволеных жанчын пасля таго, як тыя правялі акцыю пратэсту супраць нядаўняга ўсплёску пакаранняў смерцю ў Іране.
52-гадовая праваабаронца Наргіз Махамадзі, якая атрымала прэмію ў 2023 годзе за барацьбу супраць прыгнёту іранскіх жанчын і кампанію супраць смяротнага пакарання, знаходзіцца ў гэтай турме з лістапада 2021 года. Родныя Махамадзі, якія пражываюць у Парыжы, падкрэслілі, што не маюць прамых кантактаў з ёй з тых часоў, як у лістападзе ёй было адмоўлена ў праве на тэлефонныя званкі.
Аднак ім удалося даведацца пра тое, што адбываецца ў турме ад некалькіх сем'яў іншых зняволеных, якія таксама ўтрымліваюцца ў Эвіне.
Паводле слоў членаў сям'і, пасля ўдару кулаком у грудзі ў Наргіз Махамадзі пачаўся прыступ дыхавіцы і моцныя болі ў грудзях, яна ўпала на зямлю ў двары турмы і страціла прытомнасць. Жанчына атрымала ўдары, ёй аказалі дапамогу ў турэмным лазарэце, але не перавялі ў бальніцу за межамі турмы, гаворыцца ў паведамленні.
«Мы глыбока занепакоеныя яе здароўем і самаадчуваннем у бягучых абставінах», — заявілі члены сям'і.
Турэмная адміністрацыя Ірана адмаўляе факт збіцця зняволеных і ўскладае віну за канфрантацыю на іх саміх.
У двух зняволеных «было пачашчанае сэрцабіцце з-за стрэсу», але медыцынскае абследаванне паказала, што іх агульны стан спрыяльны, гаворыцца ў заяве папраўчай установы, распаўсюджанай афіцыйным агенцтвам «Таснім».