Найбольш верагодныя сцэнары будучыні РФ: Смерць Пуціна, пераварот або параза ў вайне
Са смерцю або хваробай Уладзіміра Пуціна ўлада ў Расіі зменіцца, і прэм'ер-міністр Міхаіл Мішусцін можа змяніць яго цяпер. Так можна ахарактарызаваць найбольш верагодны сцэнар змены рэжыму ў Расійскай Федэрацыі, пра што сведчаць вынікі экспертнага апытання праекту расследаванняў Радыё Свабода «Сістэма», створанага пры ўдзеле выданняў «Настоящее время», Радыё Свабода і «Голас Амерыкі».
Больш за 40 палітолагаў, сацыёлагаў і палітычных журналістаў з Расіі, ЗША і Еўропы ацанілі верагоднасць розных сцэнараў змены ўлады ў Расіі і назвалі найбольш верагодных, на іх думку, пераемнікаў Пуціна.
Вынікі апытання не прэтэндуюць ні на палітычны прагноз, ні на сацыялагічнае даследаванне. Яны толькі адлюстроўваюць настроі апытаных экспертаў адносна будучыні расійскага ўрада.
Якія ідэі і меркаванні падзялялі большасці экспертаў?
Пагроза ад «нечаканага чалавека». Як сыдзе Пуцін?
Найбольш рэалістычны сцэнар змены ўлады ў Расіі, на думку большасці ўдзельнікаў апытання, — смерць Пуціна. Гэты варыянт нароўні з іншымі ўказваюць практычна ўсе эксперты. Пры гэтым восем з 42 апытаных экспертаў назвалі смерць Пуціна адзіна магчымым варыянтам змены ўлады.
Сярод менш відавочных прагнозаў рэспандэнты адзначылі «палацавы/ўнутрыэлітны пераварот»: 23 чалавекі назвалі гэты сцэнар верагодным, а некаторыя — адзіна магчымым.
Эксперты не вераць у палітычныя ўзрушэнні: толькі пяць чалавек назвалі магчымымі рэвалюцыю або грамадзянскую вайну. Крыху больш вераць, што ваенная параза Пуціна можа прывесці да змены ўлады. Канадскі гісторык Ян Гарнер, напрыклад, лічыць, што гвалтоўная змена ўлады ў Расіі малаверагодная.
«Называць канкрэтнага чалавека, які мог бы зрабіць такую спробу, — пустая страта часу. Калі хтосьці і паспрабуе здзейсніць пераварот, то зусім нечаканы чалавек. Хто б мог падумаць, напрыклад, год таму, што Яўген Прыгожын арганізаваў бы моцную дэманстрацыю ўнутранай моцы? Ні адзін эксперт не мог гэтага прадбачыць», — успамінае Гарнер.
На пытанне пра спосабы змены ўлады рэспандэнтам прапаноўвалася некалькі варыянтаў адказу, а таксама магчымасць дадаць свой. Адзін з экспертаў, палітолаг, які пажадаў застацца неназваным, выказаў здагадку аб краху персаналісцкага рэжыму з-за непрадбачаных падзей, такіх, як катастрофа на АЭС або крах кітайскай эканомікі. Іншы сацыёлаг прапанаваў сцэнар, пры якім хвароба Пуціна можа прывесці да яго адрачэння або «мяккага» перавароту.
Характэрна, што пры складанні апытання аўтары забыліся прапанаваць варыянт «змена ўлады ў выніку сумленных канкурэнтных выбараў». Ніхто з экспертаў таксама не прапанаваў гэты варыянт у якасці магчымай змены ў Расіі.
Глядзіце таксама
Прэтэндэнты на месца Пуціна: ад Мішусціна да Хадаркоўскага
Таксама расследвальнікі запрасілі экспертаў пафантазіраваць наконт асобаў, якія могуць замяніць Пуціна. Пытанні задаваліся зыходзячы з цяперашніх абставінаў: калі б змена прэзідэнта адбылася цяпер, летам 2024 году, пасля кадравых перастановак ва ўрадзе Мішусціна.
Відавочна, што праз два гады, пяць і дзесяць гадоў асобы і расклад паўнамоцтваў ва ўладзе могуць быць зусім іншымі.
Эксперты назвалі прозвішчы па двух уяўных сцэнарах.
Сцэнар першы
У Расіі адбываецца змена ўлады, Пуцін удзельнічае ў выбары кандыдата ў наступныя прэзідэнты, гэта значыць, сам прызначае пераемніка.
Хутчэй за ўсё, на думку апытаных экспертаў, Пуцін абярэ прэм'ер-міністрам Міхаіла Мішусціна (яго імя назвалі 19 экспертаў з 41) або свайго былога целаахоўніка, а цяпер памочніка прэзідэнта Аляксея Дзюміна (яго імя назвалі 18 экспертаў).
Трэцяе месца ў спісе «фаварытаў» Пуціна ў вачах экспертаў заняў мэр Масквы Сяргей Сабянін (13 згадак).
Два эксперты вырашылі, што Пуцін можа выбраць спадчынніцай сваю дачку Кацярыну Ціханаву, адзін назваў магчымай спадчынніцай іншую дачку Пуціна Марыю Варанцову.
Другі сцэнар
У Расіі раптоўная змена ўлады, Пуцін не бярэ ўдзелу ў выбары пераемніка (напрыклад, калі ён памёр).
Пры гэтым з кандыдатурай Мішусціна таксама пагадзілася абсалютная большасць экспертаў: яго назвалі 35 экспертаў з 42. На другім месцы з 27 галасамі апынуўся Сяргей Сабянін.
Ніякія іншыя кандыдатуры не выклікалі такой аднадумнасці.
Сем чалавек згадалі памочніка прэзідэнта Мікалая Патрушава, па пяць экспертаў — Мядзведзева, Белавусава, Дзюміна і віцэ-прэм'ера Дзмітрыя Патрушава.
Усяго ў абодвух сцэнарах эксперты назвалі 34 прозвішчы магчымых пераемнікаў Пуціна. Самаму старэйшаму з «кандыдатаў» ужо 75 гадоў: гэта Валянціна Мацвіенка.
Малодшай — таксама жанчына — дачцэ Пуціна Кацярыне Ціханавай цяпер 37 гадоў.
Адзін эксперт нечакана назваў кіраўніка Чачні Рамзана Кадырава (нядаўна СМІ адзначалі яго цяжкі, ледзь не смяротны стан здароўя) і губернатара Белгародскай вобласці Вячаслава Гладкова.
Гісторык, які пажадаў застацца невядомым, назваў у якасці магчымага будучага прэзідэнта імя Хадаркоўскага — на выпадак, калі выбіраць будзе не Пуцін. Гэта адзінае прозвішча «пазасістэмнага» палітыка сярод усіх прапанаваных экспертамі кандыдатаў.
Варта адзначыць, што нават спецыялісты ў расійскай палітыцы цяпер неахвотна прагназуюць будучыню пуцінскага ўраду, асабліва што тычыцца асобаў. Журналісты «Сістэмы» задалі тры пытанні больш чым 150 экспертам, якія выступаюць публічна. Адказала менш за трэць.
Аднак нават тыя эксперты, якія адважыліся назваць імёны, падкрэслівалі, што гэта толькі здагадка, і вызначыць пераемніка практычна немагчыма.
Некаторыя звярнулі ўвагу на тое, што цяпер Пуцін не рыхтуе нікога сабе на замену.
Самі прагнозы могуць тычыцца даволі далёкай будучыні. Палітолаг і даследчык Гувераўскага інстытута ў Стэнфардзе Сяргей Сановіч лічыць, што змена ўлады наўрад ці адбудзецца раней за 2036 год. Аднак калі гэта адбудзецца, Пуцін сыдзе гэтак жа, як і прыйшоў: прызначыць пераемніка, і не фальшывага, як Мядзведзеў, а сапраўднага.
Гэта будзе малады чалавек, ястраб у замежнай палітыцы, ліберал у эканоміцы, мяркуе Сановіч: «Калі б гэта адбылося цяпер, я б зрабіў стаўку на Патрушава-малодшага. Але... Дзмітрыю Патрушаву (у 2036 годзе) будзе пад 60, значыць, нехта маладзейшы».
Украінскі палітолаг Уладзімір Фясенка ўпэўнены, што паслабленне і крызіс пуцінскага рэжыму можа адбыцца ў выніку натуральнага старэння самога Пуціна. «Рэжым будзе старэць і прыходзіць у заняпад разам са сваім лідарам», — кажа Фясенка.
У кастрычніку 2024 года Пуціну споўніцца 72 гады.
Глядзіце таксама
Апытанне праведзена ў чэрвені 2024 года метадам анкетавання. На пытанні адказвалі: кіраўнік фонду «Свабодная Расія» Наталля Арно, палітолаг Дзмітрый Балкунец, палітолаг Павел Гаўлічак, палітоляг Абас Галямаў, гісторык Ян Гарнэр, грамадскі дзеяч і аналітык Леанід Гозман, сацыёлаг Сяргей Ерафееў, журналіст Андрэй Захараў, эканаміст Уладзіслаў Іназемцаў, журналіст Алег Кашын, палітолаг Міхаіл Комін, палітолаг Фёдар Крашаніннікаў, палітолаг Павел Лузін, журналіст і палітолаг Сяргей Мядзведзеў, палітолаг Аляксандр Марозаў, палітолаг і эканаміст Дзмітрый Някрасаў, палітолаг Канстанцін Пахалюк, журналіст Андрэй Перцаў, палітолаг Іван Прэабражэнскі, палітолаг Сяргей Сановіч, палітычны кансультант і даследчык Юрый Церахаў, палітолаг Уладзімір Фясенка, палітолаг Вольга Хвастунова, палітолаг Антон Шырыкаў, блогер і гісторык Аляксандр Штэфанаў, а таксама яшчэ 17 экспертаў, якія пажадалі застацца неназванымі.
Паводле www.currenttime.tv, www.holosameryky.com