Швейцарыя закрывае вароты
Рэферэндум у Швейцарыі па пытанні аб іміграцыі з ЕС можа мець наступствы усееўрапейскага маштабу.
Швейцарыя адмовіла Харватыі - самаму «свежаму» сябру Еўрасаюза, які ўступіў у ЕС 1 ліпеня мінулага года, - у праве свабоднага доступу грамадзян гэтай краіны на швейцарскі рынак
працы. Пра гэта ў мінулыя выходныя міністр юстыцыі Швейцарыі Сыманэта Самаруга праінфармавала міністра замежных спраў Харватыі Вясну Пешыч. Такое першае наступства рэферэндуму 9 лютага, на якім
большасць швейцарскіх грамадзян выказаліся за аднаўленне іміграцыйных квот для грамадзян краін ЕС. Швейцарыя ў Еўрасаюз не ўваходзіць, але звязаная з ім мноствам пагадненняў, якія цяперашні
рэферэндум паставіў пад пагрозу.
Перавага прыхільнікаў абмежавання іміграцыі з ЕС аказалася зусім невялікай: за квоты выказаліся 50,3 % тых, хто прагаласаваў. Але гэтага цалкам дастаткова для таго, каб абавязаць ўрад Швейцарыі
ўнесці змены ў заканадаўства. Кабінет мае намер не пазней чэрвеня прадставіць план дзеянняў у гэтым кірунку, а да канца года распрацаваць адпаведны закон. Правая Швейцарская народная партыя (ШНП),
якая ініцыявала правядзенне рэферэндуму, святкуе перамогу. Ёй удалося згуляць на перасцярогах выбаршчыкаў, якія так сфармуляваў адзін з іх - жыхар Жэневы:
Іншы выбаршчык, збольшага прызнаючы справядлівасць боязі прыхільнікаў абмежаванні іміграцыі, тым не менш, лічыць, што самаізаляцыя краіны недапушчальная:
Вынікі галасавання ў чарговы раз пацвердзілі раскол швейцарскага грамадскай думкі. За іміграцыйныя квоты галасавалі ў асноўным кансерватыўна настроеныя «сельскія» кантоны,
італамоўныя рэгіёны поўдня Швейцарыі і прыкладна палова нямецкамоўных кантонаў. У франкафоннай частцы краіны невялікае перавага была ў праціўнікаў абмежавання іміграцыі з ЕС. Цікава, што ў Базэлі,
Жэневе і Цюрыху - найбуйнейшых гарадах, дзе пражывае больш за ўсё замежнікаў, - праціўнікі іміграцыйных квот ўпэўнена перамаглі. Дарэчы, Швейцарыя займае другое месца ў Еўропе па ўдзельнай вазе
замежнікаў, якія жывуць у краіне: іх там каля 23 % насельніцтва; больш толькі ў Люксембургу - 43,5% . У мінулым годзе ў Швейцарыю прыбыло каля 80 тысяч новых мігрантаў.
Сутнасць праблем, якія ўзніклі ў сувязі з вынікамі швейцарскага галасавання, тлумачыць старшыня Еўрапарламента Марцін Шульц:
Цяперашнія санкцыі, аднак, могуць быць толькі пачаткам. Бо сістэма дагавораў, якая злучае ЕС і Швейцарыю, настолькі ўсеабдымная, што ахоплівае літаральна ўсе сферы жыцця - ад гандлю і транспарту да аховы здароўя і адукацыі. Еўрасаюз - галоўны гандлёвы партнёр Швейцарыі, таму, відавочна, у Берне не могуць не прыслухацца да папярэджання, якое ўжо прагучала з вуснаў міністра замежных спраў Францыі Ларана Фабіюса:
Самі швейцарцы, падобна, да канца не зразумелі ўсю складанасць сітуацыі, у якую трапілі. Па дадзеных апытання, толькі што праведзенага агенцтвам Isopublic, 74 % рэспандэнтаў супраць разрыву ўсёй сістэмы пагадненняў з Еўрасаюзам, і толькі 19 % падтрымліваюць такі варыянт развіцця падзей.
Гэта азначае, што большая частка тых, хто галасаваў 9 лютага за аднаўленне іміграцыйных квот для грамадзян краін ЕС, у той жа час не хоча ізаляцыі ад астатняй Еўропы.
Лідэр швейцарскіх сацыялістаў Крысціян Левра ужо заявіў журналістам, што яго партыя будзе настойваць на правядзенні новага рэферэндуму - пра будучыню ўсяго комплексу адносін
Швейцарыі і ЕС. На думку палітыка, выбаршчыкі, ідучы на ўчасткі 9 лютага, не ўсведамлялі ўсю ступень залежнасці гэтых адносін ад прынцыпу свабоднага перамяшчэння грамадзян, на абавязковым выкананні
якога настойвае Еўрасаюз. Дарэчы, самі пагадненні таксама былі зацверджаны швейцарцамі на рэферэндуме ў 2000 годзе.
Канфлікт паміж Брусэлем і Бернам можа мець далёка ідучыя палітычныя наступствы для ўсёй Еўропы. Як адзначае іспанская газета «Эль Паіс», швейцарскі рэферэндум
«адлюстроўвае паспяховасць папулісцкай і ксенафобскай агітацыі, якая распаўсюджваецца па Старым Свеце напярэдадні травеньскіх выбараў у Еўрапарламент».