Жалеза, якога не хапае: да гадавіны сьмерці Маргарэт Тэтчэр

Палітыка, асоба і філязофія Тэтчэр зьмянілі Вялікую Брытанію. Вакуум, які застаўся пасьля сыходу жалезнай лэдзі з палітыкі — і ў канчатковым выніку са сьвету — адчувальны ў сёньняшняй палітычнай рэчаіснасьці. Рашучасьць і непахісная настойлівасьць, моцны кансэрватызм – Маргарэт, такіх як вы, падаецца, ужо ня робяць.

Узыходжаньне да ўлады

Абраньне прэм'ер-міністрам Маргарэт Тэтчэр у 1979 годзе стала рашучым адказам на паўсюднае пачуцьцё заняпаду, якое ахапіла Злучанае Каралеўства на працягу 1970-х гадоў. У 1959 годзе яна была абраная чальцом парлямэнту і ў 1975 годзе яна стала лідэрам усёй Кансэрватыўнай партыі.

Яе прыход да ўлады пасьля перамогі над левай лейбарысцкай партыяй, што трымала стырно ўраду, стаў сігналам радыкальных зьменаў ў брытанскай палітыцы. Яе ўрад абяцаў паменшыць дзяржаўнае ўмяшаньне, абмежаваць уладу прафсаюзаў і ажывіць брытанскую эканоміку. Гэтыя тэмы будуць вызначаць яе знаходжаньне на пасадзе да самага канца.

Канец 1970-х і 1980-я гады былі адзначаныя вялікімі эканамічнымі праблемамі, у тым ліку высокай інфляцыяй, ростам беспрацоўя і запаволеным ростам эканомікі — спадчынай нафтавых крызісаў і глябальных эканамічных спадаў папярэдняга дзесяцігоддзя. Адказам Маргарэт Тэтчэр стала серыя сьмелых, для некаторых – супярэчлівых, эканамічных рашэньняў. Гэта ўключала прыватызацыю дзяржаўных прадпрыемстваў, зьніжэньне падаткаў і антыінфляцыйныя меры, якія былі сканцэнтраваныя на кантролі над грашовай масай.

Традыцыйныя галіны прамысловасьці, такія як здабыча вугалю, прыходзілі ў заняпад, што прывяло да масавай незадаволенасьці ў многіх паўночных і валійскіх супольнасьцях, што рэзка кантраставала з разьвітым фінансавым сектарам у Лёндане і на паўднёвым усходзе краіны.

Сумна вядомы страйк шахцёраў 1984-1985 гадоў, падчас якога адбываліся жорсткія сутыкненьні і паміж паліцыяй і шахцёрамі, стала ўвасабленьнем вострых сацыяльных канфліктаў той эпохі. Рашэньне ўрада Тэтчэр зачыніць стратныя вугальныя шахты сустрэла жорсткую апазыцыю з боку Нацыянальнага саюза гарнякоў.

На сусьветнай арэне Вялікая Брытанія пад кіраўніцтвам Маргарэт Тэтчэр была звыш істотным гульцом у кульмінацыйны перыяд халоднай вайны. Яе блізкія адносіны з рэспубліканскім прэзідэнтам ЗША Рональдам Рэйганам мелі вырашальнае значэньне праз агульную ідэалягічную прыхільнасьць антыкамунізму і прынцыпам свабоднага рынку.

Падтрымка Тэтчэр Стратэгічнай абароннай ініцыятывы Рэйгана разам з жорсткай рыторыкай пазыцыянавала яе як грознага ворага савецкага камунізму.

Рашэньне скіраваць аператыўную вайсковую групу на Фалклэндзкія выспы ў 1982 годзе пасьля ўварваньня Аргентыны прадэманстравала яе рашучасьць абараняць інтарэсы Вялікай Брытаніі. Тыя падзеі значна павысілі яе папулярнасьць дома, што ўплывала на пераабраньне ў 1983 годзе.

Новы сусьветны парадак: роля Маргарэт Тэтчэр у фармаваньні жаночага лідарства

Асноўныя рысы палітыкі Тэтчэр

Эканамічная палітыка Маргарэт, падмацаваная яе цьвёрдай верай у капіталізм свабоднага рынку, імкнулася выправіць тое, што яна ўспрымала як няўдачы раздзьмутага дзяржаўнага сэктара. Галоўным у яе эканамічнай стратэгіі былі тры слупы: прыватызацыя, дэрэгуляцыя і адыход ад калектывізму да індывідуалізму.

Калі яна прадавала дзяржаўныя прадпрыемствы, такія як British Telecom, British Gas і British Airways, Тэтчэр мела на мэце скараціць дзяржаўны доўг і стымуляваць прыватную ўласнасьць і прадпрымальніцтва. Гэта фантастычна зьмяніла ўсё. Падзеі значна паўплывалі на фондавы рынак, быў выкліканы бум уласнасьці на акцыі. Галіны, якія раней знаходзіліся пад кантролем дзяржавы, адаптаваліся да канкурэнтных рынкаў, што дазволіла стварыць тысячы новых працоўных месцаў.

«Вялікі выбух» 1986 года лібэралізаваў Лёнданскі фондавы рынак. Гэта пераўтварыла Лёндан у глябальны фінансавы цэнтар. Адбылося значнае скарачэньне дзяржаўных выдаткаў і зьніжэньне падаткаў для прыватных асобаў і карпарацыяў.

Лэдзі

Здольнасьць Тэтчэр праводзіць рэформы ва ўмовах , мякка кажучы, не спрыяльных, у немалой ступені тлумачылася яе жалезнай воляй, вострым інтэлектам і гатоўнасьцю супрацьстаяць апазыцыі сам-насам — рыса, якая так падабалася яе прыхільнікам і прынесла ёй трывалую мянушку Жалезная лэдзі.

Сёньняшняя палітычная сітуацыя ў сьвеце паказвае лідэраў, якія знаходзяцца на значна больш фрагментаванай палітычнай арэне, з ростам таннага папулізму, паглыбленьнем палітычнай палярызацыі.

Якасьці, якія прынеслі Тэтчэр яе знакаміты тытул, у сучасным кантэксце могуць успрымацца па-іншаму. Жалезная рашучасьць, якая характарызавала Маргарэт, цяпер часта разглядаецца як адсутнасьць спачуваньня ў палітычных лідэраў.

Жанчыны, якімі я захапляюся: Урсула, Рабэрта, Джорджа

Для яе прыхільнікаў Тэтчэр — дальнабачны лідэр, які выратаваў Брытанію ад эканамічнага заняпаду і заклаў аснову для будучага росквіту. Яе нядобразычліўцы, аднак, лічаць яе архітэктарам палітыкі, якая дэмантавала супольныя структуры падтрымкі, пагоршыла няроўнасьць і маргіналізавала цэлыя рэгіёны і супольнасьці. Зрэшты, дзе была б Вялікая Брытанія сёньня без той палітыкі, што праводзіла Жалезная Лэдзі – страшэнна ўявіць.

Маргарэт Тэтчэр фундамэнтальна зьмяніла Кансэрватыўную партыю, яна зрабіла яе больш арыентаванай на рынак і паставіла на лёгкія эўраскептычныя пазыцыі. Яна прыцягнуўшы групу выбарцаў сярэдняй клясы, якія адчувалі сябе моцнымі дзякуючы яе арыентацыі на індывідуалізм і прадпрымальніцкі дух.