Ад трагічнай страты да трыюмфальнага выжываньня: знакамітасьці і барацьба са СНІД

Жыцьцёсцьвярджальныя гісторыі вядомых людзей, якія сутыкнуліся з ВІЧ/СНІД. Іх досьвед падкрэсьлівае істотнасьць інфармаванасьці і навуковага прагрэсу ў барацьбе з ВІЧ/СНІД, якая працягваецца і сёньня. Першае дасьледаваньне пабачыла сьвет у часопісе Science у траўні 1983 года.

Знакамітыя ахвяры

Фрэдзі Мэрк'юры

Ён быў харызматычным фронтмэнам рок-гурта Queen. Вядомы сваімі яркімі выступам на сцэне і магутным вакалам, Мэрк'юры быў адным з самых папулярных і ўплывовых музыкаў свайго часу.

Па словах яго сябра Джыма Хатана, Мэрк'юры быў дыягнаставаны СНІД вясной 1987 года. Тым не менш ён вырашыў трымаць свой дыягназ у таямніцы на працягу некалькіх гадоў, не жадаючы стаць тварам хваробы або дазволіць ёй вызначаць яго імідж. Мэрк'юры працягваў запісвацца з Queen і займацца сольнай кар'ерай.

Нягледзячы на ўсё больш слабы стан, Мэрк'юры апошні раз зьявіўся на публіцы на цырымоніі ўручэньня прэміі Brit Awards 1991, дзе Queen атрымалі ўзнагароду за выбітны ўклад у брытанскую музыку. Мэрк'юры выглядаў прыкметна худым і кволым, што прывяло да ўзмацненьня спэкуляцый у СМІ пра яго здароўе.

А здароўе Фрэдзі Мэрк'юры хутка пагоршылася ў апошнія месяцы яго жыцьця. Ён пакутаваў ад перыядычных прыступаў пнеўманіі, адной з распаўсюджаных інфекцый, зьвязаных са СНІДам.

23 лістапада 1991 года Мэрк'юры апублікаваў заяву, якая пацьвярджае, што ў яго СНІД. Ён сказаў: «Пасьля вялізных здагадак у прэсе за апошнія два тыдні я хацеў бы пацьвердзіць, што ў мяне быў ВІЧ-станоўчы тэст і я хворы на СНІД. Я палічыў слушным захаваць гэтую інфармацыю ў таямніцы на сёньняшні дзень, каб абараніць канфідэнцыяльнасьць навакольных Аднак надышоў час для маіх сяброў і прыхільнікаў па ўсім сьвеце даведацца праўду, і я спадзяюся, што ўсе далучацца да мяне, маіх лекараў і ўсіх тых, хто ва ўсім сьвеце, у барацьбе з гэтай страшэннай хваробай».

Крыху больш чым праз 24 гадзіны пасьля заявы Фрэдзі Мэрк'юры памёр ва ўзросьце 45 гадоў 24 лістапада 1991 года. Афіцыйнай прычынай сьмерці стала бранхіяльная пнеўманія ў выніку СНІДу.

Сьмерць Мэрк'юры прыцягнула значную ўвагу СМІ да крызісу СНІДу і дапамагла павысіць дасьведчанасьць аб гэтай хваробе. У яго памяць астатнія чальцы Queen заснавалі The Mercury Phoenix Trust, арганізацыю, якая сабрала мільёны даляраў на дасьледаваньні аб ВІЧ/СНІД.

Рок Хадсан

Рок быў акторам, суперзоркай у 1950-х і 1960-х гадах.

У 1984 годзе падчас працы над тэлесерыялам «Дынастыя» здароўе Хадсана пачало пагаршацца. Ён худнеў і адчуваў сябе дрэнна, а на яго шыі зьявілася фіялетавая пляма, пазьней ідэнтыфікаваная як саркома Капошы, тып рака, які часта асацыюецца са СНІДам. У чэрвені 1984 года ў яго быў дыягнаставаны ВІЧ/СНІД, які ў той час быў яшчэ адносна новым і малавысьветленым захворваньнем. Дыягназ трымаўся ў таямніцы ад грамадзкасьці, і Хадсан працягваў працаваць.

У ліпені 1985 года Хадсан страціў прытомнасьць у гатэлі Ritz у Парыжы, і яго агент абвясьціў, што ён хварэе на рак печані. Аднак праўда пра яго хваробу стала вядома пазьней у тым жа месяцы, калі актор пацьвердзіў, што ў яго СНІД. Хадсан быў першай буйной знакамітасьцю, якая публічна абвесьціла, што ў яго хвароба.

Гэтая інфармацыя шакавала прыхільнікаў па ўсім сьвеце і прыцягнула беспрэцэдэнтную ўвагу да хваробы. Ён падкрэсьліў той факт, што кожны можа быць закрануты СНІДам, а не толькі маргіналізаваныя супольнасьці.

У жніўні 1985 года Хадсан вярнуўся ў Лос-Анджэлес, дзе за ім даглядалі ў сваім доме да самай сьмерці. Апошні раз ён зьявіўся на публіцы ў верасьні 1985 года ў выглядзе запісанага відэа на мерапрыемстве па дасьледаваньні СНІДу. 2 кастрычніка 1985 года Рок Хадсан памёр у сьне ад ускладненьняў, зьвязаных са СНІДам, ва ўзросьце 59 гадоў.

Пасьля сьмерці Хадсана яго сяброўка, акторка Элізабэт Тэйлар, стала актыўна прасоўваць дасьледаваньні СНІДу, яна заснавала Амэрыканскі фонд amfAR у яго памяць.

Энтані Перкінс

Энтані — актор, найбольш вядомым па ролі Нормана Бэйтса ў клясычным трылеры Альфрэда Хічкока «Псіха».

У 1990 годзе часопіс National Enquirer апублікаваў артыкул, у якім сцьвярджалася, што Перкінс быў хворы на СНІД, але ён гэта адмаўляў. Аднак яго здароўе працягвала пагаршацца, і ўрэшце яму паставілі дыягназ ВІЧ. Перкінс вырашыў пакінуць дыягназ у таямніцы. Ён працягваў працаваць і завяршыў два праекты ў 1992 годзе.

Энтані Перкінс памёр у сваім доме ў Галівудзе 12 верасьня 1992 года ад пнеўманіі, выкліканай СНІДам. Яму было 60 гадоў.

Яго жонка, Бэры, стала актывісткай барацьбы са СНІДам пасьля яго сьмерці. На жаль, сама яна загінула ў тэрарыстычных нападах 11 верасьня 2001 на вежы Сусьветнага гандлёвага цэнтра ў Ню-Ёрку.

Рудольф Нурыеў

Ён быў адным з самых знакамітых артыстаў балета ХХ ст. Нарадзіўся ў краіне саветаў, ён уцёк на Захад у 1961 годзе і зрабіў выдатную кар'еру.

У сярэдзіне 1980-х гадоў пачалі хадзіць чуткі, што Нурыеў хворы. Ён часта знаходзіўся ў шпіталі і быў вымушаны адмяніць выступы праз пагаршэньне здароўя. Аднак Нурыеў ніколі публічна не раскрываў, што жыве з ВІЧ/СНІДам. Ён быў глыбока замкнёным адносна свайго асабістага жыцьця і  вырашыў працягваць сваю працу, нягледзячы на хваробу.

Рудольф працягваў выступаць да апошніх гадоў жыцьця, нават калі яго здароўе пагоршылася. Яго апошні публічны выступ адбыўся 8 кастрычніка 1992 года, калі, нягледзячы на тое, што ён быў слабы і амаль сьляпы ад хваробаў, зьвязаных са СНІДам, ён таньчыў у Парыжы.

На працягу 1992 года яго часта шпіталізавалі, а да канца года ён быў прыкаваны да ложка. Рудольф Нурыеў памёр у Парыжы 6 студзеня 1993 года ва ўзросьце 54 гадоў. Паведамлялася, што прычынай сьмерці стала спыненьне сэрца, але шырока вядома, што ён памёр ад ускладненьняў, зьвязаных са СНІДам.

Пасьля сьмерці Фонд Рудольфа Нурыева актыўна падтрымліваў дасьледаваньні СНІДу і прасоўваў танцы і балет.

Айзэк Азімаў

Амэрыканскі пісьменьнік, шырока вядомы сваімі навукова-фантастычнымі і навукова-папулярнымі кнігамі.

У 1983 годзе Азімаву зрабілі аперацыю на сэрцы, каб выправіць даўнюю хваробу. Падчас гэтай аперацыі яму зрабілі некалькі пераліваньняў крыві. У той час кровазабесьпячэньне ў Злучаных Штатах яшчэ не правяралася на ВІЧ. Гэтая практыка пачалася ў 1985 годзе.

Пасьля аперацыі Азімаў пачаў адчуваць розныя праблемы са здароўем, у тым ліку страту вагі, стомленасьць і частыя хваробы. У 1986 годзе яму быў пастаўлены дыягназ ВІЧ, але ён і яго сям'я вырашылі трымаць дыягназ у таямніцы з-за моцнай грамадзкай стыгмы, зьвязанай з хваробай.

 Яго хвароба не раскрывалася публічна, а яго ўсё больш слабы выгляд тлумачыўся працяглымі праблемамі з сэрцам і ныркамі.

Айзэк Азімаў памёр 6 красавіка 1992 года. Прычынай сьмерці назвалі сардэчную і нырачную недастатковасьць. Толькі праз дзесяць гадоў, у 2002, яго ўдава Джанэт Азімаў паведаміла ў сваіх біяграфічных успамінах, што Азімаў памёр ад ускладненьняў, зьвязаных са СНІДам.

Том Фогерці

Рытм-гітарыст рок-гурта Creedence Clearwater Revival (CCR). Разам са сваім малодшым братам, Джонам Фогерці, Том быў ключавой часткай знакамітага гурта напрыканцы 1960-х - пачатку 1970-х.

Наканцы 1980-х гадоў здароўе Фогерці пачало пагаршацца. Ён заразіўся ВІЧ у выніку пераліваньня крыві падчас аперацыі на сьпіне. Пра хваробу Фогерці не паведамлялася, і ён працягваў займацца музыкай, наколькі дазваляла яго здароўе.

Том Фогерці памёр 6 верасьня 1990 года ва ўзросьце 48 гадоў. Першапачаткова яго смерць тлумачылася сухотамі, але пазьней высьветлілася, што асноўнай прычынай былі ўскладненьні СНІДу.

Мішэль Фуко

Выбітны французскі філёзаф. У 1980-я гады, падчас разгару эпідэміі СНІДу, Фуко стаў адной з першых вядомых асобаў у Францыі, якія памерлі ад гэтай хваробы.

Фуко працягваў сваю акадэмічную працу і чытаў лекцыі, нават калі яго здароўе пагоршылася. Яго апошнія публічныя лекцыі былі прачытаныя ў 1984 годзе, і ён працягваў пісаць і працаваць да самай сьмерці.

Мішэль Фуко памёр у Парыжы 25 чэрвеня 1984 года ад сэптыцэміі, зьвязанай са СНІДам. Яму было 57 гадоў. На момант яго сьмерці тэрмін «СНІД» быў яшчэ адносна новым і быў уведзены ўсяго за два гады да гэтага, у 1982 годзе. Першапачаткова прычынай яго сьмерці была названая вірусная інфекцыя.

Рэнэ Клеман

Знакаміты французскі рэжысэр і сцэнарыст. Ён найбольш вядомы рэжысурай такіх стужак, як «Забароненыя гульні» («Jeux interdits»), якая атрымала прэмію «Оскар» за лепшы фільм на замежнай мове ў 1952 годзе, і «Пурпурны поўдзень» («Plein soleil»), удалая адаптацыя рамана «Таленавіты містэр Рыплі».

 У 1980-я гады Клеман заразіўся ВІЧ. Падрабязнасці таго, як ён заразіўся вірусам, застаюцца прыватнымі.

Рэнэ Клеман памёр 17 сакавіка 1996 года ва ўзросьце 82 гадоў. Паведамлялася, што прычынай сьмерці стала кровазьліцьцё ў глузд, але пазьней высьветлілася, што ён жыў са СНІДам.

Сьмерць Клемана, як і шматлікіх іншых вядомых дзеячаў, якія памерлі ад хваробаў, зьвязаных са СНІДам, дапамагла павысіць інфармаванасьць грамадзкасьці аб гэтай хваробе.

Хвароба – не сьмяротны прысуд

Разам з тым ёсьць і нямала прыкладаў, як вядомыя асобы працягваюць жыць з пастаўленым дыягназам. Паглядзіце на некалькі прыкладаў.

Мэджык Джонсан

Адзін з лепшых баскетбалістаў у гісторыі.

У 1991 годзе, на піку сваёй кар'еры, Джонсан зрабіў ашаламляльную заяву: у яго быў станоўчы тэст на ВІЧ. Ён даведаўся пра свой статус пасьля медыцынскага страхаваньня жыцьця і вырашыў абнародаваць гэтую навіну. Такім чынам ён стаў адным з першых буйных спартовых дзеячаў, якія абвесьцілі пра інфекцыю.

У той час ВІЧ/СНІД часта лічылі сьмяротным прысудам. Джонсан неадкладна сышоў з "Лэйкерс" і паабяцаў "стаць прадстаўніком віруса ВІЧ".

Нягледзячы на дыягназ, Джонсан не сышоў з грамадзкага жыцьця. Замест гэтага ён выкарыстаў сваю плятформу для павышэньня інфармаванасьці аб ВІЧ/СНІД і барацьбы са стыгмай, зьвязанай з гэтай хваробай. Ён падкрэсьліў, што ВІЧ - гэта не толькі гей-хвароба, і што кожны можа быць у групе рызыкі.

Джонсан вярнуўся да гульні ў Матчы ўсіх зорак НБА 1992 года.

У гады пасьля пастаноўкі дыягназу Джонсан прытрымліваўся рэжыму антырэтравіруснай тэрапіі, якая ў сярэдзіне 1990-х гадоў стала больш дасяжнай і эфектыўнай. Гэтыя лекі ўтрымалі яго ВІЧ ад прагрэсаваньня ў СНІД. Ён заставаўся ў адносна добрым здароўі і працягвае заставацца вядомай асобай у сьвеце спорту і па-за яго межамі.

Досьвед Мэджыка Джонсана, які жыве з ВІЧ, сыграў істотную ролю ў зьмене грамадзкага ўспрыманьня гэтай хваробы. Ён паказаў, што пры раньняй дыягностыцы, належным лекаваньні і здаровым ладзе жыцьця людзі з ВІЧ могуць жыць доўга і прадуктыўна.

Чарлі Шын

Актор, найбольш вядомы сваімі ролямі ў такіх фільмах, як «Узвод» і «Уол-стрыт.

У лістападзе 2015 года Шын публічна абвясьціў у праграме «Today» тэлеканала NBC, што ў яго ВІЧ-інфекцыя, дыягназ, які ён атрымаў каля чатырох гадоў перад тым. Ён вырашыў выйсьці на публіку са сваім статусам, каб змагацца з чуткамі. Акрамя таго ён быў вымушаны плаціць мільёны даляраў тым, хто ведаў пра яго хваробу адпачатку, дзеля маўчаньня.

Шын заявіў, што ён прымаў антырэтравірусныя лекі і што яго вірусная нагрузка была невыяўнай на момант яго аб'явы. Гэта азначае, што хоць вірус ВІЧ усё яшчэ прысутнічаў у яго арганізме, яго ўзровень быў занадта нізкім для выяўленьня стандартнымі тэстамі, што значна зьніжае рызыку перадачы.

Нягледзячы на свой дыягназ, Шын працягнуў кар’еру. Ён прызнаў, што яго гісторыя злоўжываньня псіхаактыўнымі рэчывамі і неабдуманыя паводзіны спрыялі яго заражэньню вірусам, і заклікаў іншых вучыцца на яго памылках.

Тым не менш шлях Чарлі Шына з ВІЧ не абышоўся без спрэчак. У 2016 годзе ён падтрымаў эксперыментальны прэпарат пад назвай PRO-140 і абвясьціў, што зьбіраецца спыніць сваё традыцыйнае антырэтравіруснае лекаваньне, каб паспрабаваць яго.