Эксперт: ЖКГ — гэта ж не космас, каб нешта новае вынаходзіць

У Беларусі хочуць адкрыць інстытут, які будзе вырашаць праблемы ў ЖКГ. Ці дапаможа гэта сферы і як адаб'ецца на нашым гаманцы?

— Урад прыняў рашэнне аб стварэнні пры Акадэміі навук інстытута, які будзе займацца непасрэдна пытаннямі галіны жыллёва-камунальнай гаспадаркі. Гэты інстытут, я ўпэўнены, да канца года ўступіць у свае правы, — заявіў віцэ-прэм'ер Анатоль Калінін.
А народ хвалюе, ці не стане падобны інстытут чарговы структурай, што праядае бюджэтныя грошы.

Кліменка: Мы падманваем самі сябе

Дырэктар прыватнага ЖЭС «Аймалін М» Віктар Кліменка лічыць, што жыллёва-камунальныя праблемы павінны вырашацца самім ЖКГ, а не перакладацца на плечы разнастайных структур.
— Для гэтага і існуе цэлае міністэрства. Тут галоўнае была б воля і жаданне вырашыць праблему. Калі гэтага няма, то можна дзесяцігоддзямі казаць, але так нічога і не зрабіць, — упэўнены эксперт.
З аднаго боку, добра, калі праблемы спрабуюць вырашаць з дапамогай навуковага падыходу.
— Але з іншага  гэта ж не космас, што трэба нешта новае вынаходзіць. Вунь, паглядзіце, што робіцца ў суседзяў, і проста гэты вопыт прааналізуйце і прыміце нешта карыснае, -— раіць Віктар Кліменка. — Нам з 1993 года ўсе расказваюць, што сістэму ЖКГ трэба рэфармаваць. Сёння ўжо 2017-ы.
У якасці прыкладу эксперт прыводзіць сітуацыю з тэхабслугоўваннем дамоў.
— Ужо не проста прасунутыя эканамісты, а бабкі на лавачках ведаюць, што тэхнічнае абслугоўванне павінна быць па сабекошце: колькі заплаціў — столькі і атрымаеш, — адзначае кіраўнік прыватнага ЖЭС. — У нас жа пералік работ, якія ўваходзяць у тэхабслугоўванне, спрабуюць звесці да мінімуму, каб менш плаціць і выконваць дырэктывы начальства. Атрымліваецца, інстытут Белжылпраект, што пры міністэрстве ЖКГ, гэты пералік вызначае, а міністэрства прымае рашэнне нейкія працы не выконваць, каб потым даць справаздачу ўраду аб патанненні тэхабслугоўвання. Мы падманваем самі сябе.
Зрэшты, многія праблемы ў сферы ЖКГ, на думку эксперта, маглі б быць вырашаны за кошт стоадсоткавай аплаты паслуг.
— Гэта было б правільна плаціць за тыя паслугі, якія атрымліваеш. Бо проста абуральна, калі адна і тая ж норма па тэхабслугоўванню дзейнічае для будынка падвышанай павярховасці і, дапусцім, 4-5-павярховых дамоў тыпу хрушчовак. Напрыклад, абслугоўванне сістэмы пажаратушэння і дымавыдалення каштуе даражэй, чым усё тэхабслугоўванне будынка. Чалавек, які купляе кватэру ў вышынным будынку, павінен ведаць, што ён за гэта плаціць. А калі чалавек жыве ў доме, дзе няма такой сістэмы, вядома, ён не павінен за гэта плаціць, — адзначае эксперт. — У нас жа ўраўнілаўка. Мне здаецца, што гэта зроблена адмыслова. Там, дзе шмат кватэр, якія не ўдалося прадаць ці здаць у арэнду ў сувязі з пэўнымі эканамічнымі праблемамі, нічога лепш не прыдумалі, як гэтыя кватэры пад лозунгам абароны насельніцтва ўтрымліваць за кошт бюджэту.

Калёнаў: Трэба не 100% аплаты камуналкі, а 105%

А вось выканаўчы дырэктар, член праўлення Міжнароднай асацыяцыі менеджменту нерухомасці Генадзь Калёнаў упэўнены, што 100-працэнтная аплата камунальных паслуг праблем у гэтай сферы не вырашыць.
— Бо што такое 100%? Гэта значыць, паклаў 10 даляраў і табе вярнулі 10 даляраў. Ніхто нічога не зарабіў. Каб прыйшоў бізнес, трэба не 100%, а хаця б 105%. Каб была нейкая прыбытак для арганізацый, якія ў гэтай сістэме працуюць. Інакш не будзе ні канкурэнцыі, ні развіцця, — лічыць эксперт.
Аднак не дастаткова проста павялічыць аплату. Трэба палічыць эканамічныя і сацыяльныя стымулы.
— Прадстаўце эфект, калі, напрыклад, падняць кошт цеплаэнергіі за адзін раз і адразу! Гэта ж будзе скандал, — тлумачыць Генадзь Калёнаў. — Таму спачатку трэба стварыць механізмы, якія дазволяць насельніцтву эканоміць. Я маю на ўвазе уцяпленне шматпавярховых жылых дамоў, устаноўку прыбораў уліку і рэгулявання цяпла. А потым ужо павышаць кошт электраэнергіі, але ў тых межах, якія можа сабе насельніцтва дазволіць. Бо калі цеплаэнергія амаль бясплатная — гэта вельмі дрэнна, гэта ніяк не стымулюе эканоміку, але і калі вельмі дарагая таксама — усё пойдзе на камуналку, у людзей проста не застанецца грошай.
Эксперт упэўнены, што роля дзяржавы ў сферы ЖКГ — стварыць умовы і не ўмешвацца ў працу суб'ектаў гаспадарання.
— Трэба ствараць прэферэнцыі для бізнесу. Напрыклад, што тычыцца кіравання шматпавярховымі жылымі дамамі, то даўно ўжо пара ў гэтую сферу ўпусціць прыватны бізнес, распрацаваўшы загадзя стандарты дзейнасці, стварыць сістэму навучання прафесійных кіраўнікоў у каледжах. Каб усё было празрыста і цывілізавана, — лічыць Генадзь калёным. — Вось роля дзяржавы. А проста зрабіць 100% аплату за камунальныя паслугі, нічога пры гэтым не змяняючы, не выйсце.
Эксперт звяртае ўвагу, што словазлучэнне ЖКГ — гэта вельмі аб'ёмнае паняцце. Ёсць манаполіі, якія пастаўляюць рэсурсы, а ёсць невялікія сэрвісныя кампаніі.
— Нельга ўсё мяшаць у адну кучу. Напрыклад, абслугоўванне дамафонаў і энергетыку. Ну навошта дзяржаве ўдзельнічаць у абслугоўванні дамафонаў? Велізарная колькасць прадпрымальнікаў з задавальненнем гэта будуць рабіць, — лічыць Генадзь калёным.
Эксперт лічыць, што стварэнне інстытута апраўдана толькі ў тым выпадку, калі гаворка ідзе аб інавацыйных навуковых даследаваннях.
— Калі гэты інстытут будзе займацца, напрыклад, распрацоўкай і ўкараненнем новых аўтаматызаваных сістэм, якія дазваляюць істотна эканоміць спажыванне рэсурсаў, ствараюць умовы для развіцця галіны - такую ​​ідэю можна было б толькі вітаць, — адзначае Генадзь калёным. — Але для таго, каб кіраваць шматпавярховымі жылымі дамамі, вядома, ніякага навукова-даследчага інстытута ня трэба. Усе гэтыя тэхналогіі вядомыя і яны вельмі простыя.

Паводле Заўтра тваёй краіны