Хапун у анлайне. Ці «падстаўляюць» сілавікі Лукашэнку?

На слыху версія, што гэта ястрабы ў пагонах маніпулююць кіраўніком дзяржавы, правакуючы на ​​рэпрэсіі, сварку з Захадам...

Сілавікі адмыслова штурхаюць Аляксандра Лукашэнку да жорсткіх рашэнняў, адкату ад умоўнай лібэралізацыі. Такі дыскурс стаў папулярным у сацыяльных сетках і шэрагу СМІ ў сувязі з валам рэпрэсій, скіраваных на падаўленне пратэстаў супраць дэкрэта «аб дармаедах».

Сапраўды, за няпоўныя два тыдні затрымана ўжо сотні паўтары тых, хто, з пункту гледжання ўладаў, у першую галаву каламуціць ваду — палітыкаў, актывістаў, журналістаў, блогераў.

Палітызаваную публіку шакавалі кадры, як людзі ў цывільным бязбожна груба наўпрост у тралейбусе забіраюць анархістаў (і іншых, хто трапіўся пад руку) пасля — увага! — дазволенага «Марша недармаедаў» увечары 15 сакавіка ў Мінску. У той жа вечар пасля падобных акцый пахапалі людзей і ў Магілёве, і ў Гродне.

Запрацаваў да болю знаёмы па ранейшых часах канвеер судоў. Праўда, пакуль даюць не гады турмы, а толькі да 15 сутак адміністрацыйнага арышту. Але ўжо вожыку зразумела, што і тая нясмелая адліга, якую адзначалі ў апошнія паўтара года, — цю-цю.

Канвеер рэпрэсій запрацаваў

Апазіцыйная частка Фэйсбука абрынула цунамі абурэння перш за ўсё на міністра ўнутраных спраў Ігара Шуневіча, чые людзі цяпер не па-дзіцячы вінцяць «унутранага ворага». З новым пафасам генералу ўстаўляюць крыўды, уключаючы публічна дэклараваную любоў да вінтажнай формы супрацоўніка НКУС (за свае грошы пашыў!).

У сваю чаргу, аналітыкі мінскага Цэнтра стратэгічных і знешнепалітычных даследаванняў (кіраўнік Арсень Сівіцкі) падрыхтавалі часткова закрыты даклад пад красамоўнай назвай «Беларускае дэжавю. Як падзеі 2010 году паўтараюцца ў Беларусі ў 2017 годзе і пры чым тут «украінскі сцэнар»?»

Пад падзеямі 2010 года маецца на ўвазе перш за ўсё разгон Плошчы ў дзень прэзідэнцкіх выбараў, пасля чаго ўслед рушыў разгром апазіцыі з пасадкамі шэрагу фігур на працяглыя тэрміны і аблом у адносінах з Захадам (якія перад тым таксама старанна выстройваліся).

Аўтары дакладу лічаць, што цяпер высокая верагоднасць паўтарэння ў Беларусі сілавога сцэнара 19 снежня 2010 года, «але з больш значным маштабам сутыкненняў і разбурэнняў». Прычым рызыка пагаршаецца тым, што матэрыял, які спецслужбы кладуць на прэзідэнцкі стол, носіць, на думку аналітыкаў, «характар ​​прамой дэзінфармацыі і заканамерна падштурхоўвае першую асобу да здзяйснення далейшых грубых палітычных памылак».

У фэйсбуку жа, дзе ламаюць дзіды палітызаваныя інтэлектуалы, папулярная версія, што цяпер у барацьбе за ўплыў на першую асобу «птушаняты Макея» схапіліся з ястрабамі-сілавікамі.

Кіраўніка беларускай дыпламатыі Уладзіміра Макея прынята лічыць архітэктарам разрадкі ў адносінах з Захадам. Пры гэтым некаторыя расійскія рэсурсы не супраць намякнуць, што ў Макея могуць быць свае віды на крэсла першай асобы.

Ястрабы ў пагонах бяруць верх над «птушанятамі Макея»?

Ці сапраўды цяперашні адкат тлумачыцца тым, што ястрабы ў пагонах бяруць верх над галубамі Макея ў суперніцтве за «доступ да цела»? Або сфармулюем так: ці сапраўды за жвавым закручваннем гаек у Беларусі стаяць нейкія аўтаномныя сілы ў атачэнні Лукашэнкі, зацікаўленыя вярнуць краіну ў стан канфрантацыі з Захадам і панавання грубых сілавых метадаў у дачыненні да ўнутраных крытыкаў рэжыму?

Так, просіцца здагадка, што пры такім раскладзе людзі ў пагонах асабліва запатрабаваныя і могуць прэтэндаваць на большы кавалак казённага пірага. Хоць і тут не ўсё, верагодна, так адназначна.

Але нават калі ўзяць за аксіёму, што пераважная цікавасць у сілавікоў менавіта такая (цягнуць і не пушчаць, ніякіх гнілых анцімоній), то ці ў стане яны (ці нейкія іх групоўкі) весці сваю палітычную гульню?

У нашай краіне дакладней будзе казаць не пра групоўкі, а пра групы інтарэсаў у структурах улады, заявіў дырэктар Інстытута палітычных даследаванняў «Палітычная сфера» Андрэй Казакевіч.

«Не думаю, што ў Беларусі гэта моцна інстытуалізавана, што гэтыя групы выразна аформлены, што там ёсць нейкае лідарства і яны могуць сабрацца і нешта абмеркаваць», — лічыць палітолаг.

Пры гэтым паміж чыноўнікамі, ведамствамі ёсць канкурэнцыя за рэсурсы, уладу. Некаторыя, напрыклад, выйграюць ад эканамічнай лібералізацыі, паляпшэння адносінаў з Захадам; іншыя ж у гэтай сітуацыі, наадварот, адціскаюцца на другі план. Другім, верагодна, «зручней, каб сістэма была больш замкнёнай».

Сілавыя структуры — сфера вельмі непразрыстая, але «па адчуваннях, яны не з'яўляюцца чымсьці абсалютна аднастайным», дадаў Казакевіч.

На яго думку, наўрад ці можна сцвярджаць, што ўсе сілавыя структуры адзіным фронтам выступаюць супраць лібералізацыі, бо і ў іх прысутнічаюць розныя інтарэсы. Палітолаг дапускае, што камусьці там можа быць на руку і пэўнае змякчэнне сістэмы.

Эксперт: змова сілавікоў у нас — гэта смешна

Груповак як такіх, з ярка выяўленымі лідарамі, у беларускай уладзе даўно няма, «і наўрад ці Лукашэнка дапусціць, каб яны з'явіліся», заявіў кіраўнік аналітычнага праекта Belarus Security Blog Андрэй Паротнікаў.

Паводле яго слоў, карэктней весці гаворку аб розных падыходах да пытання захавання цяперашняй палітычнай і эканамічнай сістэмы. Тут і сапраўды можна адрозніць крыло нейкіх там умоўных лібералаў і крыло ястрабаў.

Прычым ястрабы — не абавязкова людзі ў пагонах, падкрэслівае эксперт. Прамысловае, будаўнічае, аграрнае лобі можа з асаблівай упартасцю пярэчыць рэформам, паколькі больш за іншых атрымлівае менавіта ў межах цяперашняй сістэмы.

Сілавікі ж раздробленыя, раз'яднаныя (16 ведамстваў з сілавым кампанентам, шэсць спецслужбаў) і канкуруюць паміж сабой. Ужо таму «смешна думаць, што нехта ў гэтым асяроддзі можа сплесці змову ці падмануць Лукашэнку».

Эксперт перакананы, што кіраўнік дзяржавы атрымлівае адэкватную інфармацыю і «апошнія крокі адлюстроўваюць яго волю».

Сілавікі не хочуць браць на сябе лішнюю адказнасць, панічна баяцца галоснасці, так што ўсе гэтыя жорсткія затрыманні ў анлайне («у тым ліку палітыкаў і журналістаў, якія ні разу не рэвалюцыянеры») робяцца ў рэчышчы палітычнага рашэння, прынятага на самым версе, упэўнены Паротнікаў.

Проста вырашана падмарозіць краіну

У прынцыпе, без усялякай канспіралогіі можна ўспомніць нараду 9 сакавіка, на якой кіраўнік дзяржавы персанальна загадаў таму ж Шуневічу «як разынкі з булкі, повыцягваць гэтых правакатараў».

Магчыма, у нейкіх ястрабаў даўно гарэла жаданне размяць дзюбы і кіпцюры, але, заўважце, перад гэтым паўтара года выпушчанаму з турмы палітвязню №1 Мікалаю Статкевічу і іншым дазвалялі практычна бесперашкодна (калі не лічыць штрафаў постфактум) праводзіць у жыццё канцэпцыю «пашырэння прасторы свабоды» праз несанкцыянаваныя вулічныя акцыі.

Гэта значыць, дзюбы кароткія былі ў ястрабаў самім пачаць паляванне. Таму што на самым версе дамінавала цікавасць не сапсаваць адлігу ў адносінах з Еўрасаюзам і іншымі праклятымі буржуінамі, ад якіх за змякчэнне дыктатуры чакалася аплата цвёрдай валютай. І гэтая цікавасць, падкрэслім, застаецца (якраз сёння Лукашэнка сустрэўся з кіраўніком місіі МВФ па Беларусі Пітэрам Долманам), таму пакуль абраны гібрыдны сцэнар утаймавання пратэстаў — з дазаванымі рэпрэсіямі…

Апазіцыянераў, журналістаў і іншыя «разынкі» сталі выкалупваць толькі пасля публічнай адмашкі першай асобы. Прычым адмашка не выглядала спантаннай. У лютым, калі якраз сталі разгортвацца пратэсты, Лукашэнка ўзяў тайм-аўт і амаль на два тыдні паляцеў у Сочы. Быў час падумаць, што рабіць далей.

І наўрад ці тады і пазней афіцыйны лідар атрымліваў інфармацыю з нейкай адной зламыснай крыніцы. Урэшце, не будзем забываць, што яго памочнікам па нацыянальнай бяспецы, то бок куратарам усяго сілавога блока, з'яўляецца старэйшы сын кіраўніка дзяржавы Віктар. Цяжка паверыць, што пад такім кантролем хтосьці з людзей у пагонах можа доўга весці сваю гульню, капаючы, дэ-факта, пад кіраўніка дзяржавы.

Укіданне ж на фоне рэпрэсій тэорыі пра нейкія кланы, якія вядуць сваю гульню, можа быць і часткай даўно знаёмай піяр-гульні ў добрага цара і дрэнных баяр.

Па мне дык не варта шукаць канспіралогіі там, дзе яе няма. Менавіта першая асоба, адчуваючы нарастаючую ўнутраную пагрозу, прыняла цалкам усвядомленае рашэнне перапыніць сухотную адлігу і падмарозіць краіну. А ўжо выканаўцы імкнуцца ў меру свайго прафесіяналізму і вялікай фізічнай культуры.

Паводле naviny.by