Як адбудоўвалі зруйнаваны Гродна пасля вайны (унікальныя здымкі)

У ліпені 1944 года, 71 год таму, Гродна ляжаў у руінах. Бамбардзіроўка горада нямецкай авіяцыяй у ноч на 22 чэрвеня 1941 г. прывяла да таго, што было знішчана каля 30% забудовы горада. 



get_dgftjimg.jpg

Назаўжды перасталі існаваць палац Радзівілаў, Сянны Рынак, гатэль Еўропа… Летам 1944 г. падчас ужо савецкай бамбардзіроўкі быў амаль разбураны чыгуначны вакзал. 

gdb.rferl.org__db472b32_f0b9_4_5391e08a9b0f57c7039c5de0437f965f.jpeg

Панарама разбуранага Гродна, лета 1944 г. 

gdb.rferl.org__80f471a6_67f4_4_ff214789986cf6d21b7111bb70da6c30.jpeg

Усё што засталося ад Сяннога рынка і забудовы вуліцы Мяшчанскай. Дамы злева захаваліся і маюць сёння адрас вул. Сацыялістычная. 1944 г.

Горад трэба было адбудоўваць, але справа яго аднаўлення цягнулася вельмі марудна. Перашкаджалі і недахоп сродкаў, і занадта глабальныя планы савецкіх архітэктараў, якія хацелі заляпіць горад усялякімі будынінамі ў стылі сталінскага ампіру.  

Таму аднаўляць пачалі з далейшых ад галоўнай плошчы вуліц, а пакуль дабраліся да Савецкай плошчы — прыйшоў канец 1950-х, калі моцна дэкараваць дамы было ўжо нямодна і непажадана. Гэта добра бачна па вул. Парыжскай Камуны, калі спускацца да Савецкай плошчы. Чым бліжэй да плошчы, тым прасцей пабудаваныя дамы. 

gdb.rferl.org__2d61fd4d_9a7b_4_e35b2a9ddb16cefbf0dd3a149ee865c9.jpeg

Фота другой паловы 1950-х гг. з таго самага месца. Яшчэ няма гатэлю "Нёман" і бачныя задворкі будынкаў на Сацыялістычнай. Фантан таксама не захаваўся.

gdb.rferl.org__3dde420f_30ec_4_a9f5981e4111899baeeff4097dd9825e.jpeg

Сярод першых дамоў, узведзеных пасля вайны ў Гродна, былі дамы для рабочых тэкстыльнага камбінату на Падольнай. Каля 1950 г.

gdb.rferl.org__99d5b0ff_81dc_4_bfcb98732359846f5b00c31fed578cdb.jpeg

Трэба было таксама адбудаваць знішчаны на дзве траціны чыгуначны вакзал. Яго зруйнуюць праз сорак гадоў.

gdb.rferl.org__f1b5bf9e_7e57_4_bb1b5f5aa6e2d160e44c5fc5bc0d36e2.jpeg

Чыгуначны мост быў адноўлены толькі ў канцы 1940-х гг.

gdb.rferl.org__9816e7e4_698f_4_044cb2b65164c56b2061d677e0608afd.jpeg

Сучасную маставую канструкцыю вайскоўцы нацягвалі на рэшткі старога моста пры дапамозе такіх вось лябёдак.

У пачатку 1960-х, толькі амаль праз дваццаць гадоў пасля вайны, цэнтр горада збольшага набыў цяперашні выгляд.

gdb.rferl.org__5cbfa1f9_f96e_4_acf7729c808af23e033a38f021fa3301.jpeg

Змянілася Вялікая Траецкая (тады Кашавога). На месцы былога Мяснога Рынку паўсталі такія інтэрнаты, а цяпер гэта банк.

gdb.rferl.org__788fea4f_0b43_4_22a0bd33f2962b0c1bdc26b168348631.jpeg

Каля 1953 г. пачалі забудоўваць вуліцу Свярдлова.

gdb.rferl.org__9d3abc6a_f45a_4_8bad4e91ac522ce30d458a5eb667fd4b.jpeg

Пасля заканчэння вуліца выглядала такім чынам. Фота 1955 г.

gdb.rferl.org__84912fd8_5d88_4_0581039ac79fe9ef3bcd623d970661f6.jpeg

Толькі каля 1960 г. забудоўнікі дабраліся да Савецкай плошчы.

gdb.rferl.org__a0c4aacb_8f0d_4_38ae3e27d4d832d68a78199e26518a20.jpeg

Паколькі дэкараваць дамы было забаронена адмысловым указам М. Хрушчова, то дамы на Савецкай плошчы выглядаюць бядней, чым забудова Сацыялістычнай ці Свярдлова.

gdb.rferl.org__6be7b002_6133_4_d147a0c1ce9d41e3e76aa04a36e5f609.jpeg

Вось так павінен быў выглядаць Палац Тэкстышчыкаў. Але абышліся без гербоў і сцягаў. Праект 1956 г.

Андрэй Мяцельскі, Твой Стыль