«Калі пракурор запытаў некалькі гадоў калоніі, мне паплахела». Гісторыя беларускі, якая прадала маёмасць, каб аплочваць мужу адваката і перадачы
Акрамя відавочнай трагедыі тых, хто знаходзіцца ў палоне рэжыму, у Беларусі штодзень здараюцца сотні — калі не тысячы — нябачных трагедый: людзі вымушаныя неяк існаваць без працы і сродкаў, без падтрымкі і дапамогі. І пры гэтым не забываць пра тых, хто за кратамі.
Таццяне не хапала грошай, каб плаціць за адваката і збіраць перадачы мужу ў ізалятар: з працы яе звольнілі, сям'я мужа дапамагаць адмовілася. Яна прадала маёмасць, каб забяспечыць мужа-палітвязня перадачамі і пераводамі. Таццяна расказала «Медыязоне», як пакавала перадачы ў СІЗА з разлікам на сукамернікаў, пра шыфр, які яны з мужам прыдумалі для перапіскі, і пра лісты і спатканні, якія сталі для яе галоўнымі радасцямі.
«Калі не возьмуць на працу, паеду туды, дзе мяне ніхто не ведае»
Калі мужа Таццяны затрымалі і асудзілі за пратэсты, жанчыну звольнілі з працы. У невялікім горадзе, дзе жыве сям'я, гісторыю іх сям'і «ведаюць усе».
Некалькі месяцаў Таццяна спрабавала ўладкавацца ў прыватную арганізацыю, але ў выніку давялося шукаць працу ў іншым горадзе.
«Цяпер праходжу стажыроўку і спадзяюся, што дырэктару ніхто нічога не раскажа. А то "добрых людзей" у нас хапае. Калі мяне не возьмуць, то паеду, напэўна, куды-небудзь, дзе мяне ніхто не ведае. У крайнім выпадку паеду за мяжу, хоць муж папрасіў яго дачакацца. Яму там без перадачак і пераводаў яму зусім край».
Раз на два тыдні — 300 рублёў на перадачы
Дзеці Таццяны з'ехалі з Беларусі і цяпер жывуць у Еўропе. Мужа пасля прысуду перавялі з СІЗА ў калонію. Сваякі мужа «зліліся»: перадачы яму не перадавалі і ў следчы ізалятар ні разу не ездзілі. Дапамагаць Таццяне няма каму.
Жанчыне давялося прадаць маёмасць, каб аплачваць адваката і збіраць мужу неабходныя рэчы і прадукты. Кожная паездка з перадачай у СІЗА — прыкладна раз на два тыдні — абыходзілася Таццяне прыкладна ў 300 рублёў.
«Даражэй за ўсё прадукты і цыгарэты. Цыгарэты як валюта там. Плюс у яго былі сукамернікі, да якіх ніхто не прыходзіў, таму такія рэчы, як гарбату ці каву, я старалася перадаць па-максімуму, з разлікам і на іх».
«Калі пракурор запытаў калонію, мне паплахела»
Але самай дарагой тратай сталі паслугі адваката. Таццяна не мела ілюзій наконт прысуду, але ўсё ж спадзявалася, што мужа адправяць на «хімію», а не ў калонію.
«Калі пракурор запытаў некалькі гадоў калоніі, мне паплахела. Суддзя даў у выніку менш, я падумала: напэўна, усё ж трэба было з самага пачатку адваката наймаць, таму што ўсё пайшло неяк не туды».
За азнаямленне са справай, апеляцыйную скаргу і візіт у СІЗА Таццяна заплаціла адвакату каля 800 рублёў. У выніку скаргу абаронца склаў, у СІЗА паехаў, але да мужа не трапіў — у той момант той быў у карцары.
«Даведалася я пра гэта ўжо потым ад мужа. Грошы я заплаціла за сустрэчу. Не ведаю, чаму адвакат мне пра гэта не сказаў, якія там былі матывы».
Прыдумалі свой шыфр для важных навін
Апошнімі месяцамі галоўныя радасці ў жыцці Таццяны — спатканні і перапіска з мужам.
«Спачатку так крыўдна было: я прыязджаю, іншым спатканні даюць без пытанняў, хоць кожны тыдзень, а нам — не. Але аднойчы ўсё-ткі атрымалася».
«Я думала, што проста там прытомнасць страчу. Такая карціна жудасная: мы заходзім, а яны там стаяць, тварам да сценачкі, маладыя ўсе такія. Загаварылі. Мой муж паўжыцця ездзіць у Расію працаваць, яму да спартанскіх умоў не прывыкаць — спаць не зразумела дзе, есці што давядзецца. Але было відаць, што нават яму там цяжка. Загаварылі пра карцар, яго аж каўбасіць пачало, рукі трасуцца, слёзы на вочы наварочваюцца».
Скардзіцца і абмяркоўваць умовы ўтрымання на спатканні і ў лістах забаронена. Але муж і жонка загадзя прыдумалі шыфр, каб у выпадку затрымання паведамляць адно аднаму важныя навіны і не быць выкрытымі.
«Калі дзеці з'ехалі, я нават не ведала, як мужу паведаміць, што яны ўжо ў бяспецы. Шыфр мы прыдумалі, каб, напрыклад, у перапісцы ён мог зразумець, што мой тэлефон ужо не ў мяне і пішу яму не я. Некалькі кодавых пытанняў. Імёны часам мянялі ў размове. Каб мы абодва ведалі, пра каго ідзе гаворка, але ўслых гэтага не казалі».
Ад мужа Таццяна часам атрымлівае дзіўныя лісты.
«Як быццам і не яго почыркам напісаныя, на абрыўках нейкіх. Мне вельмі трывожна ад гэтага, вядома, але чаму ён так піша, я не ведаю. Думаю, праўду я даведаюся, толькі калі ён выйдзе на волю, пакуль многае для мяне — цёмны лес».
«Няма больш ніякай веры, што нас берагуць, а садзяць толькі вінаватых»
Цяпер усё жыццё Таццяны праходзіць у чаканні дня, калі муж вызваліцца з калоніі.
«Толькі як раней ужо не будзе, вядома. Усё, што здарылася, нас моцна змяніла. Я стала нават стуку ў дзверы баяцца. Калі чую стук у дзверы, мне адразу хочацца выйсці ў акно.
Я не тое, каб была "ябацькай", але ў мяне сваяк шмат гадоў служыў у органах. І я была ўпэўненая, што яны нас ахоўваюць, стаяць на варце. Заўсёды з усімі спрачалася. А тут да мяне дадому прыходзяць, размаўляюць са мной як з адкідамі, хоць мне ж ніякіх абвінавачванняў не прад'яўлена. Забіраюць мужа. Маё ўяўленне моцна змянілася, няма больш ніякай веры ў добрае-чыстае-светлае, што нас берагуць, а садзяць толькі вінаватых. Маё жыццё проста пераехалі катком».