«Лепш бы факультатыў па фізіцы зрабілі». Што бацькі думаюць наконт новаўвядзення ў адукацыі
«Салідарнасць» спытала ў бацькоў беларускіх школьнікаў, як яны ставяцца да чарговых новаўвядзенняў у вучэбнай праграме.
У сярэдніх навучальных установах з'явяцца новыя факультатывы: «Хатняя кулінарыя», «Школа моды» і «Ваенны пераклад». Апошні ўзор крэатыву Мінадукацыі РБ, які мае ў праграме пераклад ваенных тэкстаў, допыт ваеннапалонных і вызначэнне па знаках адрознення вайскоўцаў ЗША і Вялікабрытаніі, выклікаў асабліва бурную рэакцыю.
Падобныя «разыначкі» ў школьнае навучанне дадавалі і раней. Напрыклад, летась зацвердзілі навучальны план для факультатыва «Асновы духоўна-маральнай культуры і патрыятызму».
У 2022-ім Міністэрства ўзмоцнена рэкамендавала школам праводзіць класныя гадзіны «гонару за Беларусь» і факультатывы па ваенна-патрыятычным выхаванні, а таксама факультатывы па сямейных каштоўнасцях; у 2021-ым — як ні дзіўна, не толькі курс «Духоўнасць і патрыятызм», але і факультатыў па правах чалавека; у 2019-ым — «Школа юных абаронцаў Айчыны», дзе старшакласнікам распавядалі аб сучаснай ваенна-палітычнай абстаноўцы і вучылі разбіраць АК.
«Салідарнасць» распытала бацькоў беларускіх школьнікаў, як яны ставяцца да чарговых новаўвядзенняў і якія факультатывы, на іх погляд, былі б сапраўды карысныя. Атрымалася эмацыйна.
«Ідэалагічнага шалупіння хоць адбаўляй»
Мінчанка Аляксандра (імёны ўсіх суразмоўцаў зменены па іх просьбе) распавядае, што пра «школьную навінку» чула пакуль толькі ў агульных рысах, але нічога добрага не чакае:
— Гэта як і са школьнымі буфетамі і сталоўкамі: практычна кожны год нешта паляпшаюць, робяць карысныя меню, паказальныя дэгустацыі, апытанні бацькоў і дзяцей праводзяць, а па выніку большасць хлопцаў кажуць, што школьная ежа, мякка кажучы, нясмачная.
Ну і з факультатывамі прыкладна тое ж самае. Тых, якія сапраўды патрэбны, напрыклад, дадатковыя заняткі для адстаючых (яшчэ нейкі час таму самі настаўнікі прапаноўвалі разабраць незразумелае на факультатывах і дадатковых занятках), цяпер, я спецыяльна пыталася ў сына, у нашай школе проста няма. Затое ідэалагічнага шалупіння, не патрэбнага нікому, акрамя распрацоўшчыкаў, хоць адбаўляй.
«Ваенны пераклад» для старшакласнікаў, мне здаецца, прыдумалі дзядзечкі ў пагонах, якія ў дзяцінстве пераслухалі песні «Коричневая пуговка»: памятаеце, «А пуговки-то нету от левого кармана и сшиты не по-русски короткие штаны, а в глубине кармана — патроны от нагана и карта укреплений советской стороны».
Вось яны сабе так да гэтага часу і ўяўляюць, што дзеці ўразяцца і пойдуць лавіць шпіёнаў і чытаць як з куста ваенныя тэксты на англійскай. Ау, нават калі адкінуць ідыятызм ідэі (хоць як яго адкінуць) — гэта ўзровень ВНУ, спецкурса ў якой-небудзь Ваеннай акадэміі, ці, наадварот, ваеннай кафедры ў лінгвістычным, дзе быццам бы і павінны рыхтаваць ваенных перакладчыкаў!
Ну вось сур'ёзна: у краіне ўсё так дрэнна з дыпламатамі, перакладчыкамі і прафесійнымі вайскоўцамі, якія ведаюць па-англійску крыху больш, чым «London is the capital»? Інакш я ніякага сэнсу ў гэтым факультатыве не бачу.
А калі сур'ёзна, то для жыцця, у любы час, не дай бог у ваенны, значна больш карысці было б ад факультатываў па аказанні першай дапамогі ў самых розных умовах. Гэта рэальна можа выратаваць каму-небудзь з блізкіх ці навакольных людзей жыццё.
«Дзе вы бачылі храм з турнікетамі?!»
— Я ўжо з беларускай сістэмай адукацыі змірылася. У тым сэнсе, што абы б не шкодзілі, а давалі мінімальныя веды, — кажа яшчэ адна суразмоўніца Мар'яна, мама старшакласніцы з Брэста. — Магу доўга пералічваць, што са школамі не так, але ў цэлым задача — проста атрымаць базавую адукацыю. Сумнеўныя «эксперыменты» мы стараемся абыходзіць, а там, дзе не спраўляюцца школьныя настаўнікі, шукаем рэпетытараў.
Вось нядаўна, напрыклад, выявілася прыгожае: у дзяцей пасярод года няма настаўніка фізікі. Чаму звольнілі або сама педагог звольнілася, адміністрацыя, вядома, не кажа, а адэкватнай замены даць не можа.
У выніку ўрокі вядзе хто заўгодна, акрамя, можа быць, фізкультурніка — дзецям проста даюць чытаць параграф, ніякіх тлумачэнняў і ўжо тым больш досведу.
У іх па праграме закон Ома, а ў класе ніхто нічога не зразумеў, ні адзін чалавек! Добра, мой дзядзька электрык: змог асновы дачцэ растлумачыць і нават паказаць.
Вось лепш бы факультатыў па фізіцы зрабілі, нават платны, або па прыродазнаўчых навуках, чым па хатняй кулінарыі — можна падумаць, сучасныя дзеці не ўмеюць рабіць бутэрброды.
Дарэчы, пра кулінарыю: дачка распавядала, як яны рабілі на ўроках працы кампот, па нейкай кнізе рэцэптаў з 1980-х: нецікава, паводле ацэнак дзяўчынак, нясмачна, і невынікова, нічога ў іх у галовах не адклалася.
З факультатывам «Школа моды» для 8-9 класаў, калі іх будуць весці тыя ж педагогі пенсійнага ўзросту і па тых жа падручніках, вынік напэўна будзе не лепшы.
Хоць я ўпэўнена, што ўрокі працы могуць і павінны быць карыснымі: фартухом, які мы калісьці шылі ў школе, я рэальна карысталася некалькі гадоў, спадніцу таксама насіла, а вязанне на спіцах і кручком хоць і не асабліва спатрэбілася, але і бескарыснымі назваць не магу.
Мяне наогул непрыемна дзівіць, наколькі ў школе робіцца ўсё, каб яна была нецікавая дзецям. У маім дзяцінстве было прыкольна нават застацца пасля ўрокаў і пабегаць па гулкіх пустых калідорах — а цяпер яны ледзь даседжваюць да апошняга званка і збягаюць.
Таму што процьма непатрэбнага, настаўнікі многія або дапрацоўваюць да пенсіі, або адбываюць размеркаванне і сыходзяць, прадметы даюць суха і нецікава, завучы, як у савецкія часы, чапляюцца за знешні выгляд. Ды і агульная атмасфера: уваход праз турнікеты, выхад раней часу толькі па запісцы настаўніка, бацькам трапіць у школу, як на сакрэтны аб'ект, а нам убіваюць у галаву, што школа — другі дом і храм навукі.
Ды дзе вы бачылі храм з турнікетамі?!
«У лепшым выпадку дзеці трохі падвучаць англійскую»
Мінчук Вячаслаў прызнаецца: шчыра ўзрадаваўся, што старэйшы сын ужо пару гадоў як скончыў школу, і яго ніякія эксперыменты Мінадукацыі не тычацца. А вось дачцэ, якая толькі перайшла ў сярэднюю школу, трэба будзе многае выпрабаваць на сабе.
— Што тычыцца факультатываў па кулінарыі і модзе — мне здаецца, гэта выклікана вострым недахопам кухараў і наогул спецыялістаў у сферы грамадскага харчавання, і канструктараў адзення. І гэтыя дадатковыя заняткі (калі я правільна зразумеў, кожны ўсяго па гадзіне на тыдзень) маюць на мэце не столькі навучыць складанню меню на тыдзень або разліку сабекошту прадуктаў (гэта ўсё ў нармальных умовах дзіця бачыць у сям'і), а зацікавіць, падвесці да таго, каб школьнікі да 8-9 класа захацелі паступіць на кухара і дакладна ведаць, што не застануцца без працы. Ну такое, альтэрнатыва КПК.
А вось што тычыцца ваеннага перакладу, прычым чамусьці толькі для класаў з вывучэннем англійскай — гэта дзічына.
Гэта значыць, так можна: прыбраць англійскую мову з прыпынкаў грамадскага транспарту і заляпіць ізастужкай англійскі пераклад на вакзале (наступны на чарзе аэрапорт?).
Такая ў нас асаблівая гасціннасць, адразу даць зразумець залётным турыстам, што іх тут не чакаюць і ім не рады. Але пры гэтым — арыентаваць старшакласнікаў і кадэтаў-падлеткаў! — на тое, што ў будучыні ім спатрэбіцца дапытваць патэнцыйных ваеннапалонных войскаў NATO.
Хоць брытанцам або амерыканцам наогул незразумела, з чаго б у Беларусь ісці — захопліваць карту, паглядзець, адкуль рыхтаваўся напад? Такая ў нас асаблівая міралюбнасць, так. Увогуле, градус абсурду — на ўзроўні «Астанавіцесь!».
Адзінае, што мяне суцяшае — на практыцы зроблена будзе, хутчэй за ўсё, як заўсёды. Гэта значыць дрэнна і для галачкі. У лепшым выпадку дзеці трохі падвучаць англійскую, у горшым — ваенрукі сапраўды адчытаюць колькі там гадзін, а ўсе ўдзельнікі забудуць гэтыя заняткі, як страшны сон.
«Кожны раз, калі думаеш, што ўжо дно...»
— А мне дадатковыя заняткі па «Хатняй кулінарыі» падабаюцца, — кажа Алена, мама пяцікласніка. — Але ў мяне асабістыя абставіны: сына я выхоўваю адна, і ён шмат часу праводзіць з бабуляй, а тая рада старацца і карміць яго, чым папросіць.
Цяпер ва ўсёй красе бачу «эфект бабулі»: сам у лепшым выпадку бульбу зварыць і катлеты, ужо гатовыя, разагрэе, нават дзе што ляжыць у халадзільніку, не заўсёды знойдзе. Так што нам такі факультатыў быў бы вельмі карысны.
Але я, праўда, не веру, што хлопчыкаў на яго запісваюць — хутчэй за ўсё, будзе зноў гендарны падзел, як і на працах, а гэта вельмі дрэнна потым для дарослага жыцця. Многія мужчыны вырастаюць з думкай, што іх галоўная задача ў доме — лямпачкі памяняць, і ў краму могуць схадзіць хіба што са спісам, а жанчыны (і я такіх асабіста ведаю) забіваюць самарэзы малатком і наогул не ў курсе, як працуе каналізацыя.
Вось гэтыя веды былі б карысныя, сучасныя факультатывы для падлеткаў па псіхалогіі адносін — таксама. Ды наогул, паклапаціліся б лепш пра тое, што прыватныя гурткі і секцыі выгналі са школ, і цяпер на розныя дадатковыя і развівальныя заняткі траціцца больш часу і грошай!
А ваенны пераклад для школьнікаў — ведаеце, пра такое трызненне ўжо нават жартаваць не хочацца, кожны раз, калі думаеш, што ўжо дно, знізу хто-небудзь стукаецца.