Мінчане прыйшлі паставіць подпіс пад зваротам да дэпутата і атрымалі ад 30 базавых да 15 сутак

Увечары 25 лютага жыхары Фрунзенскага раёна Мінска, а дакладней 101-й Каменнагорскай выбарчай акругі, збіралі подпісы пад калектыўным зваротам да свайго дэпутата парламента Ганны Старавойтавай. У нейкі момант да іх пад'ехаў «характэрны бус», адтуль выйшлі мужчыны ў балаклавах і павезлі ўсіх у РУУС.

Пра гэта стала вядома TUT.BY ад затрыманых у судзе. Міліцыя палічыла, што людзі, якія прыйшлі паставіць подпісы пад зваротам, несанкцыянавана пікетавалі. Суд з гэтым пагадзіўся — прызнаў мінчукоў вінаватымі і прызначыў пакаранне — ад 30 базавых велічынь штрафу да 15 сутак арышту.

«Не бачу ніякіх абмежаванняў у тым, каб падпісваць калектыўныя звароты»

У чацвер вечарам, 25 лютага, у Каменнай Горцы затрымалі каля дзесяці чалавек. Гэта адбылося каля 20.30. А ўжо з раніцы іх справы паступілі ў суд Фрунзенскага раёна. Разгляд першага прызначылі на 9.45. Тыя, хто хваляваўся і перажываў за сваіх суседзяў, трапіць на пасяджэнне не змаглі. Даведаліся толькі аб пакаранні — 30 базавых велічынь.

Алена Шумейка — адна з затрыманых вечарам 25 лютага. Яе сяброўка Наталля дзяжурыла ў судзе з самай раніцы. Паводле яе слоў, на працягу апошніх дзён мінчане збіралі подпісы пад пяццю зваротамі да дэпутата Ганны Старавойтавай. У адным яны выказваюць нязгоду з устаноўкай «Табакерак» на тэрыторыі акругі і патрабуюць ад свайго дэпутата атрымаць адказы ад Міністэрства аховы здароўя, МАРГ і кіраўніка Мінгарвыканкама. У іншым просяць накіраваць прэм'ер-міністру патрабаванне адмяніць забарону на выезд з краіны, у астатніх — задаюць пытанні аб COVID-19, цікавяцца працай Міжведамаснай камісіі па расследаванні выпадкаў перавышэння паўнамоцтваў сілавікамі 9-13 жніўня 2020 года.

Пра тое, што Алену затрымалі, Наталля зразумела не адразу.

— Калі ў чаце з'явілася такая інфармацыя, стала тэлефанаваць у 102, але там адказалі, што такой сярод затрыманых няма. Сёння ў 7 раніцы паехала да дому, дзе іх нібыта затрымалі. Гляджу — машына Лены стаіць. А яе самой няма.

Ноч Алена Шумейка правяла на Акрэсціна. Адтуль жа яна мела зносіны з суддзёй Марыяй Ярохінай. Суд праходзіў па скайпе.

Алена жыве ў Каменнай Горцы, працуе юрысконсультам. Ёй 39 гадоў, выхоўвае траіх дзяцей, двое з якіх —непаўналетнія.

Пратакол аб адміністрацыйным правапарушэнні, якое ёй інкрымінуюць, гучыць лаканічна: каля 20.45 знаходзілася па адрасе Нёманская, 42, дзе прыняла ўдзел у пікетаванні без адпаведнага дазволу Мінгарвыканкама. У чым выявілася гэта пікетаванне, за што ці супраць чаго, у пратаколе не ўдакладняецца.

У пачатку пасяджэння Алена хадайнічала аб тым, каб суд запатрабаваў відэа з камеры назірання, усталяванай на пад'ездзе, ля якога яе затрымалі. На запісах, казала жанчына, будзе відаць, што ніякага пікетавання там не адбывалася. Акрамя гэтага, яна папрасіла суд далучыць да справы звароту да дэпутата, якія яна падпісвала.

— Дзе гэтыя лісты? — удакладніла Марыя Ярохіна.

— У РУУС, я мяркую.

Разгляд хадайніцтваў спачатку адклалі, а пасля іх адхілілі.

Суддзя Марыя Ярохіна доўга і настойліва ўдакладняла, як Алене «стала вядома аб неабходнасці з'явіцца па паказаным адрасе», у якіх телеграм-чатах адбывалася зносіны з іншымі падпісантамі зваротаў, наколькі дакладная інфармацыя ў іх публікавалася.

— Мелася пры вас атрыбутыка? — спытала суддзя.

— [Атрыбутыка] дэпутата Старавойтавай? Не. Ніякай іншай таксама. Гэта можа пацвердзіць відэазапіс з камеры, усталяванай на пад'ездзе.

— Што перашкаджала вам звярнуцца ў электронным выглядзе з тымі надзённымі пытаннямі, якія вас турбуюць, калі вы прытрымліваецеся такой актыўнай пазіцыі? — працягнула суддзя.

— Я не бачу ніякіх абмежаванняў у тым, каб падпісваць калектыўныя звароты. Гэта прадугледжана ў Законе «Аб зваротах грамадзян».

Пасля гэтага суд перайшоў да пісьмовых матэрыялаў справы. У іх — рапарт старэйшага лейтэнанта Фрунзенскага РУУС Сяргея Мінкаўца (ім «была выяўленая група грамадзян, якая праводзіла несанкцыянаванае пікетаванне») і пратакол апытання Алены Шумейкі. У ім яна распавяла прыкладна тое ж, што і на судзе: калі падпісвала зварот да дэпутата Старавойтавай, пад'ехаў мікрааўтобус, з яго выйшлі людзі ў цывільным і балаклавах, адвезлі ў РУУС, дзе на ўсіх склалі пратаколы па артыкуле 23.34 КаАП.

Пасля абеду суд вынес рашэнне — прызнаць Алену Шумейку вінаватай і прызначыць пакаранне ў выглядзе 30 базавых велічынь штрафу (870 рублёў).

«Абмяркоўвалі свае надзённыя пытанні, якія павінны быць узгоднены з адміністрацыяй раёна ці Мінгарвыканкамам»

Лёні 20 гадоў. Учора ў яго затрымалі абодвух бацькоў — Віталя і Таццяну Зайцавых. Ім па 48 гадоў, абодва прадпрымальнікі. У падобнай сітуацыі іх сын апынуўся ўпершыню, але тым не менш не разгубіўся: раніцай знайшоў адваката і заключыў з ім дамову.

— Як яны? — спытаў ён у адваката, які ў перапынку змог пагутарыць з затрыманымі.

— У шоку, што такое магчыма.

Пратакол, складзены на Віталя, гучыць гэтак жа, як і ў Алены Шумейкі: 25 лютага каля 20.45 ён знаходзіўся па адрасе Нёманская, 42 і прыняў удзел у пікетаванні, якое праводзілася без адпаведнага дазволу Мінгарвыканкама.

Суду Віталь патлумачыў, што сапраўды знаходзіўся па гэтым адрасе, куды прыехаў з жонкай, каб паставіць подпісы пад зваротам да дэпутата.

— Больш ніякіх дзеянняў не рабіў.

 — З якой мэтай прыбылі па адрасе Нёманская, 42? — перапытала суддзя Марыя Ярохіна.

 — Падпісаць зварот да дэпутата Старавойтавай.

 — Якія патрабаванні былі ў зваротах?

— Напрыклад, з нагоды «Табакерак», якія ўсталёўваюць каля школ і дзіцячых садкоў.

Пасля перапынку на экране тэлевізара з'явіўся сілуэт чалавека — гэта сведка. Свае паказанні ён даваў па скайпе, перад маніторам сядзеў у балаклаве.

— Паступіла інфармацыя, што па вуліцы Нёманскай арганізавана несанкцыянаванае масавае мерапрыемства. Сабралася група грамадзян, якіх пазней затрымалі. Прыбыўшы па адрасе, мы ўбачылі, што там знаходзіліся грамадзяне, якія, з іх слоў, збіралі подпісы для прадастаўлення інфармацыі дэпутату. Адпаведна, мелі свае нейкія мэты, сабраліся ў вызначаны час і ў вызначаным месцы.

— Ці мелася атрыбутыка, Улёткі? — задала пытанне суддзя.

— Я асабіста не бачыў ні незарэгістраваны сімволікі, ні ўлётак. Заўважыў толькі лісцікі. Што было на іх размешчана — не ведаю.

— Ці было неяк заўважна, што гэтыя грамадзяне невыпадкова апынуліся разам?

— Канешне, было зразумела, што людзі сабраліся з адной мэтай, размаўлялі паміж сабой.

Па словах сведкі, ён патрабаваў ад «групы грамадзян» разысціся, але яны на яго не рэагавалі.

— Хтосьці пачаў тлумачыць, што закон і грамадскі парадак яны не парушаюць.

Адвакат доўга спрабавала высветліць, па якіх прыкметах сведка зрабіў выснову, што гэты сход быў несанкцыянаваным пікетаваннем.

— Гэта было сумесная масавая прысутнасць грамадзян у вызначаным месцы. Яны абмяркоўвалі свае надзённыя пытанні, якія ў любым выпадку павінны быць узгоднены з адміністрацыяй раёна ці Мінгарвыканкамам.

— Што дазволіла вам лічыць, што Зайцаў — удзельнік мерапрыемства?

— У сувязі з тым, што праводзілася пікетаванне.

— Што Віталь Зайцаў рабіў канкрэтна?

— Знаходзіўся сярод гэтых грамадзян.

— І што рабіў?

— Ён стаяў.

— Ці правільна я разумею, што збор подпісаў — гэта несанкцыянаванае масавае мерапрыемства?

— Я атрымаў такую інфармацыю, затрымаў і для далейшага разгляду адвёз у РУУС.

— Але ёсць жа ў Кодэксе падставы для затрымання?

— Пытанне здымаецца, — перапыніла апытанне суддзя Ярохіна. — Вам жа патлумачылі: на падставе артыкула 23.34 КаАП.

Пасля перапынку суд вынес рашэнне — прызнаць вінаватым і пакараць 15 суткамі адміністрацыйнага арышту.

«Лозунгаў дакладна, на жаль, не выкрыквалі»

Таццяну Зайцаву, жонку Віталя, пачалі судзіць падчас перапынку на абед. Яе справу разглядаў суддзя Андрэй Млечка.

У пратаколе, складзеным па артыкуле 23.34 КаАП, паказана тое ж самае, што і ў мужа. А вось сведка ў яе новы: супрацоўнік ГУУС Мінгарвыканкама Ігар Малікаў. Ён таксама даў тлумачэнні па скайпе і ў балаклаве.

— У сувязі з чым Таццяна Зайцава была затрыманая? — спытаў суддзя Млечка.

— Прыкладна ў 20.30 паступіла інфармацыя ад кіраўніцтва: з телеграм-каналаў было ўстаноўлена, што на Нёманскай, 42 збіраюцца грамадзяне, каб сабраць подпісы пад зваротам да дэпутата Старавойтавай.

На думку сведкі, там праходзіла несанкцыянаванае пікетаванне. Пры гэтым ён з дакладнасцю перадаў сутнасць зваротаў, пад якімі падпісваліся затрыманыя.

— Па якіх дзеяннях грамадзян вы пераканаліся, што гэта пікетаванне? — удакладніла адвакатка.

— Праводзіўся збор подпісаў. Усе сцвярджалі, што прыйшлі з пашпартамі, каб паставіць подпісы, каб у далейшым звярнуцца да дэпутата. Але людзі здзяйснялі пікетаванне: загадзя ў пэўным месцы дамовіліся аб сустрэчы, каб вырашыць свае грамадска-палітычныя пытанні.

— Як яны пікетавалі?

— У загадзя вызначаным месцы сабраліся ў вызначаны час.

— Якія грамадска-палітычныя погляды выказвалі?

— Збіралі подпісы за «Табакеркі» і ковід. Абмяркоўвалі гэтыя пытанні.

— Які пункт гледжання выказвала Зайцава?

— Яны не выказвалі. Яны хацелі падпісаць зварот.

— У грамадзян былі плакаты, улёткі?

 — Толькі паперкі. Ніякай незарэгістраванай сімволікі не бачыў.

— Лозунгі выкрыквалі?

— Лозунгаў дакладна, на жаль, не выкрыквалі.

Пасля апытання сведкі адвакат папрасіла далучыць да матэрыялаў справы копію пасведчання аб інваліднасці бацькі Таццяны Зайцавай, за якім яна даглядае, а таксама адказ Пастаяннай камісіі па правах чалавека, нацыянальных адносінах і СМІ, які быў дадзены выбаршчыкам у 2018 годзе.

Тады выбаршчыкі пыталіся: ці лічыцца збор подпісаў пад калектыўным зваротам масавым мерапрыемствам? Вось які адказ яны атрымалі:

— Па вашым пытанні камісіяй было запытана меркаванне МУС, якое ў сваім адказе адзначыла, што збор подпісаў грамадзян пад калектыўным зваротам у грамадскім месцы не з'яўляецца парушэннем заканадаўства аб масавых мерапрыемствах.

Копію пасведчання аб інваліднасці суд вырашыў далучыць, а вось копію адказу — не: на думку суддзі, гэта не адносіцца да матэрыялаў справы.

Нягледзячы на довады адваката, што жаданне пакінуць подпіс пад калектыўным зваротам — гэта рэалізацыя законнага права грамадзян і яно не можа быць пікетаваннем, суддзя Млечка палічыў па-іншаму. Ён прызнаў Таццяну Зайцаву вінаватай у здзяйсненні правапарушэння па артыкуле 23.34 КаАП і прызначыў 15 сутак арышту ў якасці пакарання.

Столькі ж атрымалі Марыя Баран і Сяргей Барнюк, якія тым жа вечарам, 25 лютага, хацелі пакінуць свой подпіс пад зваротамі.