Пенсійны выбух

Кожны чацвёрты пенсіянер у Беларусі ходзіць на працу, у 2015 годзе яшчэ 7600 чалавек вырашылі працаваць і пасля выхаду на заслужаны адпачынак. Беларусы не не хочуць, а не могуць сядзець на пенсіі, кажуць эксперты.



Беларускія ўлады ўжо даволі даўно не ведаюць, што рабіць з пенсійнай сістэмай: відавочна, што яна мае патрэбу ў рэформах, але падысці да гэтага пытання ўсебакова не атрымліваецца, таму змены выходзяць адрывістыя.

На сёння, у адпаведнасці з законам "Аб пенсійным забеспячэнні", права на пенсію па ўзросту маюць мужчыны пасля 60 гадоў і пры стажы працы не менш за 25 гадоў, жанчыны старэйшыя за 55 гадоў і пры стажы працы не менш за 20 гадоў.

Па законе сацыяльныя пенсіі (тым, хто не мае права на працоўныя пенсіі з-за недахопу стажу) прадугледжаны пры дасягненні таго ж ўзросту — 60 і 55 гадоў адпаведна для мужчын і жанчын. Аднак у адпаведнасці з указам №570 ад 8 снежня 2014 узрост для прызначэння сацыяльных пенсій вырас на пяць гадоў: з 60 да 65 гадоў для мужчын і з 55 да 60 гадоў для жанчын.

Неаднаразова беларускія ўлады заяўлялі і аб вымушаным павышэнні пенсійнага ўзросту. На нарадзе па актуальных пытаннях развіцця Беларусі ў кастрычніку 2015 прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка заявіў, што крок — неабходны, але народ пакуль не хоча, і менавіта таму ў краіне нізкія пенсіі.

Народ трэба пераканаць у неабходнасці такога кроку, лічыць Лукашэнка. “Мы папросім у іх падтрымкі. Пагодзяцца — правядзем змены. Не — значыць, няма”, — заявіў ён.

У снежні мінулага года віцэ-прэм'ер Наталля Качанава заявіла, што павышэнне пенсійнага ўзросту — непазбежна. На яе думку, сёння ўзрост выхаду на пенсію не ўлічвае эканамічных рэалій, большасць цяперашніх пенсіянераў пасля даты выхаду на пенсію працягваюць працаваць.

Праўда, ужо ў пачатку студзені беларускія ўлады “далі задні ход”. У 2016 годзе, кажуць, беларусам не варта чакаць павышэння пенсійнага ўзросту. “У СНД пакінулі пенсійны ўзрост без змен толькі мы, Расія і Узбекістан. Таму гэтае пытанне будзе разглядацца”, — патлумачыла на прэс-канферэнцыі намеснік начальніка галоўнага ўпраўлення пенсійннага забеспячэння Мінпрацы і сацабароны Ларыса Яшкова.

Падштурхоўваюць да павышэння пенсійнага ўзросту і замежныя партнёры. У прыватнасці, адным з патрабаванняў МВФ для пачатку новай праграмы фінансавання на тры мільярды долараў было рэфармаванне пенсійнай сістэмы ў Беларусі, у прыватнасці, павышэнне пенсійнага ўзросту. Дарэчы, афіцыйны Мінск разлічвае пачаць новую праграму з Міжнародным валютным фондам ужо ў студзені-лютым.

Акрамя павышэння ўсеагульнага пенсійнага ўзросту разглядаюць яго раўнаванне для мужчын і жанчын — магчымасць павышэння яго на пяць гадоў для жанчын. Так, памочнік Аляксандра Лукашэнкі па эканамічных пытаннях Кірыл Руды лічыць, што такі крок забяспечыць рост ВУП Беларусі, пачынаючы з 2017 года.

Пра магчымасць павышэння пенсійнага ўзросту спытаюць і ў саміх беларусаў: у апытанне Інстытута сацыялогіі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі ў сакавіку будуць уключаны пытанні пра гэта.

Пенсіянеры ў Беларусі імкнуцца працаваць

На пачатак года ў Беларусі, па дадзеных Мінпрацы і сацабароны, было 651,2 тысячы працуючых пенсіянераў. Усяго ў нас пенсіянераў 2 мільёны 592,8 тысяч чалавек, а значыць, працуе кожны чацвёрты пажылы чалавек.

Больш за ўсё сярод працуючых пенсіянераў людзей ва ўзросце ад 55 да 59 гадоў (сярод жанчын) і 60-64 гадоў (сярод мужчын), але ёсць і тыя, хто на працу выходзіць нават “за 90”.

Беларусы не не хочуць працаваць, а не могуць

“На жаль, пенсія ў нашай краіне да гэтага часу ўспрымаецца як дапаможнік па непрацаздольнасці па ўзросту, а не як забеспячэнне годнага жыцця ў сталым узросце, якое мы зараблялі сваёй працай на карысць нашай Радзімы”, — пракаментавала магчымае павышэнне пенсіённага ўзросту старшыня партыі пенсіянераў Беларусі “Наша пакаленне” Таццяна Зялко.

Яна лічыць, што пенсійная сістэма сёння мае патрэбу ў рэформах, аднак усе агучаныя прапановы адарваныя ад беларускіх рэалій. “Ні назапашвальная сістэма пенсійнага забеспячэння, ні павышэнне пенсійнага ўзросту для Беларусі сёння ніяк не прымальныя. На жаль, сёння няма прапаноў, якія маглі б зацікавіць пажылых людзей, напрыклад, на выбарах”, — адзначыла Зялко.

“Рэформы пенсійнай сістэмы даўно неабходныя, але яны не павінны зводзіцца да павышэння пенсійнага ўзросту”, — заявіў БДГ экс-міністр працы Аляксандр Сасноў.

На яго думку, трэба мяняць усю састарэлую сістэму, новае пакаленне не можа карміць пенсіянераў. “Зараз гэта зрабіць не так і проста, трэба было правесці гэтыя рэформы дваццаць гадоў таму”, — падкрэсліў эксперт.

“Беларусы не не жадаюць выходзіць на пенсіі, яны не могуць з-за нязначная пенсійных выплат”, — сказаў на заканчэнне экс-міністр.

Па дадзеных Мінпрацы і сацабароны, сёння 27% насельніцтва краіны пенсіянеры, да 2020 года іх стане больш — каля 29%. Каля 80% з іх атрымліваюць пенсіі па ўзросту.

Паводле: Белорусская деловая газета