Пётр Кузняцоў: Улада ўсведамляе ўсю праблематычнасць і небяспеку забароны нацыянальнай сімволікі

Палітычны аглядальнік і заснавальнік «Моцных навін» выказаўся з нагоды апошніх палітычных падзей.

«У палітычным жыцці Беларусі за апошнія дні важнымі былі некалькі падзей, але асабліва хочацца спыніцца на трох, якія добра паказваюць супярэчлівасць і характар праблем, што ўзнікаюць перад беларускім рэжымам, — піша Пётр Кузняцоў.

Учарашні дзень прынёс некаторыя падрабязнасці гісторыі з Віктарам Лукашэнкам. Тое, што яго не проста звольнілі з пасады, але і перавялі ў запас, прымушае па-іншаму паглядзець на канспіралагічную версію аб траплянні ў няласку. Я па-ранейшаму схільны лічыць, што прызначэнне ў НАК — не паніжэнне, таму што для дыктатарскіх і аўтакратычных рэжымаў што Лукашэнкі, што Сталіна ці Гітлера, што Расіі, што ГДР, спорт —больш, чым спорт, і моцна больш. Усюды гэтым займаецца дзяржава на самым высокім узроўні, усюды напампоўваюць спартсменаў рэсурсамі і допінгам, а іх поспехі выкарыстоўваюць як у прапагандзе, так і ў палітыцы.

Але, усё ж, разам з прызначэннем у запас — гэта сапраўды якасная змена пазіцый. І як тут не ўспомніць, што ў крытычныя дні жніўня з аўтаматам побач з кіраўніком быў толькі Мікалай? Прастор для здагадак і версій — велізарны. Аднак, з улікам як гэтага «паніжэння», так і таго значэння, якое асабіста Лукашэнка-старэйшы надае спорту, я б усё ж не стаў спяшацца з высновамі. Магчыма, што, не апраўдаўшы чаканняў бацькі канкрэтна на сілавым кірунку, яго проста перасунулі на іншую пазіцыю з іншым колам задач. У Дона Корлеоне быў такі consigliori (дарадца), ірландзец Том Хейген — выдатны памочнік, які карыстаўся поўным даверам. Аднак, калі справа дайшла да вайны з іншымі мафіёзнымі сем'ямі, паказаў сябе з горшага боку, чым выклікаў расчараванне: «не сіцыліец». Ідэальны consigliori для мірнага часу, зусім не прыдатны для вайны. Гэты вопыт ўлічылі, але ў цэлым сваіх пазіцый Том не страціў, проста займаўся потым цалкам мірнымі справамі. Цалкам магчыма, што мы маем справу з чымсьці падобным — з канчатковымі высновамі я б не спяшаўся.

Чакана ўступіў у сілу новы адміністрацыйны кодэкс, нашпігаваны прававым маразмам, нічога агульнага не маючы ні з Канстытуцыяй, ні з міжнароднымі абавязацельствамі, да ўзроўню «поўная скрыначка». Аднак тое, што ён усё ж такі з'явіўся, таксама пра сёе-тое кажа. Напрыклад, пра тое, што кіруючая вярхушка імкнецца фармалізаваць бязмежжа, якое працягваецца, і ператварыць яго ў нейкую форму законнасці. Навошта, калі нават выдадзеныя самімі законы пастаянна даводзіцца парушаць? На самой справе, відавочна, толькі таму, што далёка не ўвесь дзяржаўны і сілавы апарат гатовы пайсці за сваім правадыром да канца, нягледзячы ні на што, у фармаце «не да законаў» . Нам ад гэтага, вядома, цяпер не холадна і не горача. Аднак у шырокім сэнсе разуменне гэтага факту апазіцыяй — шанец і магчымасць для тлумачальнай працы, у першую чаргу, з сілавікамі.

Ну і, вядома, немагчыма не спыніцца на інфармацыі, якая з'явілася ў праўладным канале «Жоўтыя злівы» пра лёс БЧБ. Яго нібыта не забароняць і не прызнаюць экстрэмісцкім, бо вельмі складана гэта зрабіць з былым дзяржаўным сімвалам. Могуць нават гісторыка-культурнай каштоўнасцю аб'явіць. Але караць за выкарыстанне на акцыях пратэсту будуць.

Гэта таксама вельмі цікавы момант, які паказвае відавочна невырашальныя праблемы, з якімі сутыкаецца ўлада на ўзроўні ідэалогіі і сімволікі. Я не веру ў тое, што БЧБ прызнаюць каштоўнасцю — для беларускай дзяржавы ў цяперашнім выглядзе гэта было б ужо залішнім. Аднак сам укід паказальны: ён як мінімум сведчыць, што ўлада ўсведамляе ўсю праблематычнасць і небяспеку забароны нацыянальнай сімволікі, разглядае варыянты ўключэння ў барацьбу за яе «прыватызацыю» і пазбаўленне яе пратэстнага сэнсу і зандуе для гэтага глебу.

Высновы? Цяпер, на самой справе, у нас у глабальным сэнсе палітычная паўза. Працэсаў, якія фундаментальна ўплываюць на палітычную сітуацыю, па шэрагу прычын не адбываецца, адпаведна, і матэрыялу для фундаментальных высноў няма. Аднак назапашваюцца лакальныя супярэчнасці і праблемы сістэмы — гэта важны індыкатар для такіх перыядаў. Таму што для падаўжэння жыцця сістэмы ёй трэба, каб колькасць праблем памяншалася, а не павялічвалася».