Праваабаронцы просяць умяшання ААН: Бабарыка, Знак і Калеснікава — у небяспецы
Спецдакладчыцы ААН па правах чалавека ў Беларусі Анаіс Марэн накіравана паведамленне аб цяжкім стане беларускіх палітвязняў Віктара Бабарыкі, Максіма Знака і Марыі Калеснікавай. Апошні раз іх бачылі ў лютым.
Марыя Калеснікава і Максім Знак у час суда. Фота з vnnews.ru
25 красавіка стала вядома, што Бабарыка, якога праваабаронцы прызналі палітвязнем, паступіў у лякарню ў Наваполацку з дыягназам «пнеўматоракс», на ім таксама былі прыкметныя сляды збіцця. Па заключэнні медыкаў, пацыенту неабходнае сур'ёзнае лячэнне. Аднак ужо 27 красавіка экс-банкіра вярнулі ў калонію, дзе ён адбывае тэрмін — 14 гадоў пазбаўлення волі. Адміністрацыя калоніі нічога не тлумачыць, маўчыць пракуратура і МУС, адзначае «Нямецкая хваля».
Апошні раз экс-банкіра і былога прэтэндэнта на пасаду прэзідэнта Беларусі на выбарах 2020 года Віктара Бабарыку бачылі тры месяцы таму. У аўторак, 2 траўня, у Дэпартаменце выканання пакаранняў (ДВП) МУС Беларусі прынялі родных экс-банкіра, але ні па адным пытанні, звязаным з яго здароўем, адказаў, па словах родных, не далі.
Стан Віктара Бабарыкі выклікае сур'ёзныя асцярогі. Ці ўмяшаецца ў сітуацыю ААН?
Чаму Бабарыка трапіў у бальніцу?
Былы турэмны лекар Васіль Завадскі адзначае, што пнеўматоракс можа быць выкліканы пераломам рэбраў, у выніку чаго пашкоджанне атрымліваюць плеўра і лёгкае. «Паводле інфармацыі ў СМІ, на целе Бабарыкі таксама былі выяўленыя сляды збіцця, так што наўрад ці гэта быў спантанны пнеўматоракс, звязаны з агульным станам здароўя», — мяркуе эксперт.
Паводле яго слоў, пазней Віктар як «парушальнік» утрымліваўся да памяшкання камернага тыпу (ПКТ), дзе знаходзяцца некалькі чалавек: «Можна дапусціць, што туды змясцілі канфліктнага чалавека, які збіў Бабарыку. Улічваючы пільную ўвагу адміністрацыі калоніі да яго, сумняваюся, што ўсё адбывалася без яе ведама».
Зыходзячы з практыкі, камера магла быць абсталявана сістэмай відэаназірання. Пасля смерці палітвязня Вітольда Ашурка ў Шклоўскай калоніі Следчы камітэт (СК) дэманстраваў кадры з ПКТ, дзе ўсё адбывалася. У выпадку з Бабарыкам сілавікі, паказваюць праваабаронцы, наўмысна ігнаруюць запыты з нагоды яго стану.
«Калі чалавек проста захварэў, адміністрацыя калоніі не паведамляе пра гэта яго родным. Нават калі была бойка, у выніку чаго ён пацярпеў, — кажа Завадскі. — Іншая справа, калі стан (зняволенага) пагражае яго жыццю — тады са сваякамі абавязкова звязваюцца. У выпадку з Бабарыкам прадстаўнікі МУС наўмысна маўчаць, гэта нараджае дадатковыя падазрэнні».
Ці маглі пацыента з пнеўматораксам так хутка вярнуць у калонію? Васіль Завадскі тлумачыць, што ўсё залежыць ад прызначанага лячэння, якое Бабарыка можа праходзіць і за кратамі, дзе сілавікам прасцей блакаваць інфармацыю пра яго. «Яго маглі вярнуць як у Наваполацкую калонію, так і перавесці ў Рэспубліканскую турэмную лякарню ў Мінск», — удакладніў былы турэмны лекар.
Умовы ўтрымання пагаршаюцца сінхронна
Віктар Бабарыка апошні раз меў зносіны з роднымі 6 лютага. У гэты ж дзень яго змог наведаць адвакат. З тых часоў палітвязня ніхто не бачыў і не чуў, хоць званкі зняволеным належныя кожны тыдзень, сустрэчы з адвакатам па законе могуць праходзіць без абмежаванняў. Да Бабарыкі абаронцу не пускаюць пад рознымі падставамі. Яшчэ 16 сакавіка па гэтым пытанні паступілі звароты ў ДВП, пракуратуру Віцебскай вобласці і адміністрацыю Наваполацкай калоніі. Адказаў няма, хоць ужо выйшлі ўсе ўстаноўленыя для гэтага тэрміны.
Юрыста штаба Бабарыкі на прэзідэнцкіх выбарах 2020 года, сябра Каардынацыйнай рады (КС) беларускай апазіцыі Максіма Знака, які адбывае тэрмін у віцебскай калоніі, апошні раз яго адвакат бачыў 2 лютага. Пасля чаго такія сустрэчы больш праводзіць не дазваляюць, а лісты ад Знака, прысуджанага да 10 гадоў калоніі і прызнанага праваабаронцамі палітвязнем, не прыходзяць з 9 лютага. Да таго ён пісаў родным кожны дзень. Дэпартамент выканання пакаранняў не прадпрымае ніякіх дзеянняў і ў гэтай сітуацыі.
Марыя Калеснікава, кіраўнік штаба Бабарыкі на выбарах і сябра прэзідыума КС, апошні раз тэлефанавала родным 16 лістапада мінулага года. З 15 лютага ад яе не прыходзяць лісты, адвакат змог наведаць Калеснікаву 7 лютага, пасля чаго адміністрацыя Гомельскай калоніі блакуе ўсе кантакты. У лістападзе Калеснікава, прысуджаная да 11 гадоў калоніі і прызнаная палітвязнем, у цяжкім стане трапіла ў рэанімацыю.
Таксама некалькі месяцаў няма сувязі з палітвязнямі Ігарам Лосікам (як і Бабарыка, адбывае тэрмін у Наваполацкай калоніі) і Мікалаем Статкевічам (знаходзіцца ў Глыбоцкай калоніі). Калі кантакты асоб, якія знаходзяцца за кратамі, з іх роднымі заблакаваныя, сустрэча з адвакатам — адзіная магчымасць сувязі са знешнім светам. Аднак вышэйпералічаныя беларускія палітвязні цяпер пазбаўленыя і гэтага. Раней адвакатаў пазбаўлялі ліцэнзіі, цяпер іх падвяргаюць допытам, ператрусам і затрыманням. Некаторыя з іх вымушаны былі пакінуць краіну.
Што можа зрабіць ААН?
Паколькі праваахоўныя органы бяздзейнічаюць, праваабаронцы накіравалі звароты спецдакладчыцы ААН па правах чалавека ў Беларусі Анаіс Марэн. Першае — 23 сакавіка, другое — 29 красавіка, калі стала вядома, што Віктара Бабарыка даставілі ў бальніцу.
Як паведаміла крыніца DW, у зваротах адзначаецца, што Знака, Калеснікаву і Бабарыкі ўтрымліваюць ва ўмовах, якія пагражаюць не толькі іх здароўю, але і жыццю. Ні родныя, ні адвакаты не могуць атрымаць пра іх нават базавую інфармацыю. Праваабаронцы просяць спецдакладчыка накіраваць уладам Беларусі тэрміновы зварот з патрабаваннем спыніць утрымліваць палітвязняў без сувязі са знешнім светам, забяспечыць доступ да іх адвакатаў і неабходную медыцынскую дапамогу, а таксама спыніць пераслед саміх адвакатаў.
Нягледзячы на тэрміновасць зваротаў, пакуль публічнай рэакцыі ад спецдакладчыка пакуль не было. Рэдакцыя DW таксама накіравала запыт Анаіс Марэн, мы будзем сачыць за развіццём сітуацыі.