Такі трэба ехаць. Каму патрэбныя збеглыя беларусы
Доўгі час Лукашэнка перасцерагаў усіх ад пакідання Беларусі — маўляў, нікому не патрэбныя вы за мяжою, прыпаўзеце потым назад. Але выявілася суцэльна адваротнае. Больш за тое, аказваецца, што эміграцыя з Беларусі ў такіх маштабах, якія не змагла не заўважыць нават наша стрэсаўстойлівая ўлада, адбываецца не ўпершыню.
Гісторыя часта ходзіць коламі. Вось і эміграцыя з Беларусі ў такіх маштабах, якія не змагла не заўважыць нават наша стрэсаўстойлівая ўлада, адбываецца не ўпершыню. Бывала такое і раней. Складваліся такія ўмовы жыцця, ад якіх здымаліся людзі з наседжаных месцаў, кідалі зямлю, маёмасць, сяброў і родных, і ехалі ў розныя бакі, піша Валерый Віктаравіч у Plan B.
Нават можна сказаць на ўсе чатыры бакі. Урассыпную практычна кідаліся.
Усе бягуць
Таму што такія рэчы, як рэпрэсіі, тэрор ці вайна дзейнічаюць вельмі выцвярэжваюць. Праўда, гартаючы гістарычныя даведнікі, цяжка аддзяліць міграцыю менавіта беларусаў з Беларусі ад міграцыі людзей любых нацыянальнасцяў з расійскіх дзяржаў. Бо так ужо выйшла, што нашы землі той ці іншай часткай доўга ўваходзілі то ў Расійскую імперыю, то ў СССР.
А эміграцыя з Расіі — гэта практычна нацыянальны від спорту.
З'язджала і працягвае з'язджаць столькі народа, што навукоўцы цэлы паняційны апарат распрацавалі: дзеляць эміграцыю на хвалі, разглядаюць трэнды, вылучаюць перыяды і краінавыя напрамкі.
Вось скажам, яшчэ да Першай сусветнай з'ехала (у асноўным у Новы свет) каля 4,5 мільёнаў чалавек.
Пераважна за доўгім доларам, але не толькі. Напрыклад, цэлымі суполкамі здымаліся з месцаў прыгнятальныя праваслаўнай царквой духаборцы і стараверы, а таксама ў вялікіх колькасцях габрэі.
Яшчэ каля 5 мільёнаў збегла з новай, Савецкай Расіі ў 1918-1924 гадах. Тады многім савецкая ўлада не спадабалася: духавенству, інтэлігенцыі, дваранам, казакам, прадпрымальнікам, жыхарам балтыйскіх і польскіх губерняў, а таксама цалкам усёй арміі Калчака разам з самім Калчаком.
Іншыя хвалі былі менш маштабнымі.
Частка людзей не вярнулася ў СССР пасля Другой сусветнай. Яўрэйская эміграцыя 1965-1988 гадоў — гэта яшчэ каля паўмільёна.
Глядзіце таксама
А цяпер сур'ёзна
А вось пасля таго, як павалілася «жалезная заслона», народ узяўся за справу ўсур'ёз.
З пачатку перабудовы і да 2002 года колькасць эмігрантаў склала 1,3 мільёна. Тая самая «ўцечка мазгоў».
Пасля 2010-га працэс працягнуўся і нават узмацніўся. Сацыёлагі кажуць аб 4-5 мільёнах эмігрантаў яшчэ да пачатку поўнамаштабнай вайны з Украінай.
А з абвяшчэннем мабілізацыі дадаўся яшчэ адзін вельмі важкі аргумент з'ехаць, асабліва для асоб, якія ёй падлягаюць.
У агульным і цэлым Расія ўваходзіць у Топ-3 краін па колькасці грамадзян, якія з'ехалі.
Яшчэ да ўкраінскіх падзей ААН налічваў больш за 10 мільёнаў эмігрантаў (або каля 7% насельніцтва).
Нашы не тое 200, не тое 350, не тое 500 тысяч на гэтым фоне нават неяк губляюцца. Але гэта насамрэч вельмі шмат. Гаворка ідзе пра амаль 10% працаздольнага насельніцтва краіны. Насамрэч — гэта катастрофа.
Таму дрэнна стрыманая радасць уладаў ад таго, што краіна ачысцілася ад змагароў, хутка скончылася. Бо з'язджаюць не сілавікі, якія ў дзяржавы на ўтрыманні. З'язджаюць тыя, хто ўвесь гэты дзяржапарат утрымлівае: прадпрымальнікі, самазанятыя, айцішнікі, медыкі...
Прасцей кажучы — падаткаплацельшчыкі.
А краіны-суседзі Беларусі атрымліваюць сабе самыя вяршкі: актыўных працаздольных матываваных імігрантаў.
Глядзіце таксама
З распрасцёртымі абдымкамі
Бо прыезджыя чым добрыя? У асноўным прыязджаюць дарослыя, гэта значыць, іх не трэба гадаваць. Імігрант не будзе хадзіць у дзіцячы сад і школу, атрымліваючы ўвесь гэты час сацыяльную падтрымку ад дзяржавы.
Яго не трэба вучыць. Ён адразу гатовы прыносіць нейкую карысць.
Мігрант законапаслухмяны. Ён будзе рабіць усё максімальна правільна, плаціць падаткі, насіць паперкі ў дзяржорганы.
І ён максімальна зараджаны. Ён як студэнт, які прыехаў з правінцыі і марыць замацавацца ў сталіцы. Здымае жыллё, круціцца, разбіраецца, адкрывае бізнес або шукае працу больш грашовую. Яму ўсё трэба і ўсё цікава.
Гэтая энергія — як нектар для мясцовай эканомікі. А для шматпакутнай беларускай эканомікі — чарговы вельмі жорсткі ўдар. І, здаецца, гэты факт стаў відавочным нават для беларускіх уладаў, якія не прывыклі ўслых заўважаць праблемы.
Груба кажучы, самыя кудлатыя авечкі разбегліся, і становіцца няма каго стрыгчы. Але і прыняць назад блудных дзяцей улада не можа.
Глядзіце таксама
Вярнуцца нельга застацца
Адной рукой яна, вядома, іх кліча вярнуцца. Гэтыя працаздольныя грамадзяне патрэбныя рэжыму. Нават калі яны не адпавядаюць уяўленню аб выдатным глыбінным народзе.
А другой рукой улада аказвае рэдкім вяртанцам такі ласкавы прыём, што жадаючых рызыкнуць не дадаецца.
І зноў такое ў гісторыі ўжо было. Маладая савецкая ўлада таксама спрабавала разгарнуць паток белай эміграцыі назад, і пасля Другой сусветнай ласкава вабіла жадаючых вярнуцца з Еўропы. І вядома, хтосьці вяртаўся. У асноўным, яны былі расстраляныя або адпраўленыя ў неабсяжную Сібір валіць бясконцы сібірскі лес.
Затое тыя, хто на правакацыі не паддаліся, засталіся на волі і змаглі рэалізаваць сябе ў поўнай меры.
Эміграцыя з нашага, здаецца, кімсьці праклятага ўчастка сушы, дала свету выбітных навукоўцаў, пісьменнікаў, музыкаў, танцораў, мастакоў, тэхнолагаў і прадпрымальнікаў.
Спадар Маер стварыў сваю медыяімперыю. Ізраіль атрымаў трох прэзідэнтаў. Напісаў свае кніжкі Айзек Азімаў. Намаляваў свае карціны Шагал. Радуюць гледачоў Гвінет Пэлтроу, Майкл Дуглас і Скарлет Ёхансан.
Чым даўжэй працягваецца агонія састарэлых дыктатараў, тым больш імавернасці, што сцэнар зноў паўторыцца.
Тыя, хто з'ехаў, ужо не вернуцца.
І свабодны свет атрымае яркіх, працавітых, класных людзей.
І хто ведае, што гэтая хваля эміграцыі падорыць з часам гэтаму свету па-за межамі фірмовай беларускай стабільнасці.