Жыць для іншых: самаахвярнае пакутніцтва святога Максіміліяна Марыя Кольбэ падчас таталітарызму
Нават перад абліччам беспрэцэдэнтнага зла некаторыя асобы ўзвышаюцца, увасабляючы саму сутнасць чалавечага спачування. Такім быў шлях святога Максімільяна Марыя Кольбэ, які выбраў пакутніцкую смерць у Асвенцыме. Святар пайшоў на гэта замест іншага чалавека.
Сёньня, калі чарговае зло рукамі губазікацаў і іншых карных органаў спрабуе дабіць беларускае грамадзтва, ахвярамі спадкаемцаў гестапа зноў становяцца сьвятары. Прынамсі 22 выпадкі атакі рэжыму на беларускіх ксяндзоў вядомыя на гэты дзень. Толькі ўчора чарговы каталіцкі сьвятар са Шчучыншчыны быў кінуты за краты.
Глядзіце таксама
Мы распавядзём пра гісторыю іншага чалавека, які таксама быў зьвязаны з беларускай зямлёй. Максімільян Марыя Кольбэ ў 1922-1927 гадах служыў у францішканскім кляштары ў Гародні.
Сьвеціць сьвятло ў цемры
Каб зразумець глыбіню ахвяры Кольбэ, трэба спачатку ўсьвядоміць жорсткую рэчаіснасьць Асьвенцыму — месца, створанага для таго, каб згасіць надзею, прынізіць чалавечы дух і зламаць волю палонных. Тым ня менш, нават на гэтым змрочным тле вера, любоў і самаадданасьць Кольбэ ня зьніклі.
Раймунд Кольбэ, які нарадзіўся 8 студзеня 1894 году на тэрыторыі Польшчы, зь юнацтва быў захоплены Паннай Марыяй. Ва ўзросьце 13 гадоў Раймунд разам са сваім старэйшым братам Францішкам пакінуў дом, каб далучыцца да канвэнтуальных францішканцаў у Львове. Трэба дадаць, што дзеля гэтага было неабходна нелэгальна перайсьці мяжу паміж дзьвума імпэрыямі — Расейскай і Аўстра-Вугорскай, у складзе якой у той час быў Львоў.
Гэты пераход у сэмінарыю стаў пачаткам вывучэньня ім тэалёгіі і філязофіі. Ягоныя акадэмічныя здольнасьці не засталіся незаўважанымі. Разумеючы яго патэнцыял, францішканцы скіравалі яго ў Рым, каб працягнуць навучаньне ў Папскім Грыгарыянскім унівэрсітэце. Менавіта ў гэтыя гады ў Рыме Раймунд прыняў імя Максімільян Марыя.
У 1914 годзе ён склаў вечныя манаскія абяцаньні. Але яго час у Рыме не абмяжоўваўся толькі навучаньнем. Менавіта тут ён заснаваў Militia Immaculatae (Войска Беззаганнай) — арганізацыю, прысьвечаную Панне Марыі, з мэтай павяртаньня грэшнікаў і ворагаў Касьцёла празь Яе заступніцтва. У 1915 годзе сьвятар стаў доктарам філязофіі, а ў 1919 годзе — доктарам тэалёгіі.
У студзені 1922 годуўу беларускай Гародні ксёндз Кольбэ распачаў місію, якая жыве дагэтуль. Маючы толькі пазычаную друкарскую машынку, ён пачаў выдаваць «Rycerz Niepokalanej» («Рыцар Беззаганнай»). Часопіс, які першапачаткова выдаваўся ў самых сьціплых умовах, хутка стаў знакамітым.
У 1927 годзе посьпех яго выданьня і рост супольнасьці запатрабавалі пераезду. Кольбэ заснаваў пад Варшавай Непакалянаўскі кляштар. У 1930 годзе ён выправіўся ў японскі Нагасакі, каб заснаваць кляштар і пачаць публікацыю японскай вэрсіі «Рыцара Беззаганнай».
Калі ў 1945 годзе атамная бомба зьнішчыла горад Нагасакі, кляштар Максімільяна Марыя Кольбэ застаўся некранутым.Вайна
У сярэдзіне 1930-х Максімільян Марыя Кольбэ вяртаецца ў Варшаву.
«Нянавісьць не зьяўляецца стваральнай сілай. Толькі любоў стварае» — гэтыя словы сьвятар часта прамаўляў у час, калі цемра, здавалася, перамагла.
Непакалянаўскі кляштар пад кіраўніцтвам ксяндза Кольбэ стаў прытулкам для габрэяў. Ён ня быў проста духоўным прытулкам, ён ператварыўся ў прытулак для прыгнечаных.
Дакладная колькасьць
выратаваных застаецца невядомай. Вядомыя шматлікія сьведчаньні выжылых габрэяў
пра ролю Кольбэ ў вырабе падробленых пасьведчаньняў аб хросьце, што дазволіла
ім вырвацца з нямецкай няволі.
Але намаганьні Кольбэ не засталіся незаўважанымі. Яго крытыка нацысцкай палітыкі прывяла да таго, што ў лютым 1941 году гестапаўцы ўварваліся ў ягоны кляштар і арыштавалі ксяндза. Першапачаткова ён быў зьняволены ў вязьніцу ў Варшаве, дзе сутыкнуўся з жорсткімі допытамі.
Асьвенцым
У траўні 1941 году Максімільян Марыя Кольбэ быў пераведзены ў Асьвенцым, сумна вядомы канцэнтрацыйны лягер сьмерці. Яго нумарам замест імя стаў 16670. Рэчаіснасьць была ў прымусовай працы, голадзе і частых зьбіцьцях.
Але ў гэтых пякельных умовах дух ксяндза Кольбэ застаўся нязломленым. Ён дзяліўся сваім мізэрным пайком з галоднымі, суцяшаў тых, хто страціў надзею.
У ліпені 1941 году, пасьля ўцёкаў вязьня, нацысты вырашылі ў адплату замарыць голадам дзесяць чалавек. Адзін з выбраных, Францішак Гаяўнічэк, усклікнуў да сваёй сям’і, і гэтая просьба закранула ксяндза. Ён выступіў наперад і прапанаваў заняць месца Гаяўнічэка.
Ён сказаў намесьніку кіраўніка лягера:
«Я каталіцкі сьвятар. Я хачу памерці за гэтага чалавека».
Камандзір, мабыць, ашаломлены такой самаахвярнасьцю ў месцы, дзе яе менш за ўсё чакалі, згадзіўся. Наступныя два тыдні ксёндз Кольбэ перажыў пакутлівы голад.
14 жніўня 1941 году яму зрабілі сьмяротную ін'екцыю, калі ён застаўся апошнім з групы ў жывых.
Сапраўдны гераізм не заўсёды вынікае з грандыёзных жэстаў ці абуджаецца на полі бітвы. Часам гэта выяўляецца ў ціхім, цьвёрдым рашэньні паставіць іншых вышэй за сябе. Жыць і, калі спатрэбіцца, памерці — дзеля іншага. У сьвеце, які адчайна патрабуе прыкладаў бескарысьлівасьці і спачуваньня, сьвяты Максімільян Марыя Кольбэ зьяўляецца выдатным сымбалем жыцьця для іншых.
У 1982 годзе Папа Ян Павал ІІ у прысутнасьці таго самага выратаванага Францішка Гаяўнічэка далучыў Максімільяна Марыя Кольбэ да ліку сьвятых у Ватыкане.