Ад хітрай дыскрымінацыі да схаваных абмежаванняў. Што не так з ЕАЭС, дзе ўсе роўныя, а свой — раўнейшы

Дамове аб Еўразійскім эканамічным саюзе ўжо 5 гадоў. На момант падпісання шмат гаварылася, і не без помпы, што чакаюць нас свабода руху тавараў, паслуг, капіталу і працоўнай сілы. Дарэчы, з гэтага дагавор і пачынаецца, артыкул № 1. Артыкул № 4 — пра адзіны рынак, другая частка дамовы — пра адзіныя мытныя тарыфы, рэгуляванне і адсутнасць унутранага мытнага кантролю.

Гэтыя дамоўленасці былі і застаюцца ў інтарэсах Беларусі, ільвіная доля тавараабароту якой выпадае на краіны ЕАЭС. Мы хацелі, каб было як у Еўропе (у ЕС), дзе забароненыя колькасныя абмежаванні і іншыя раўназначныя меры пры экспарце і імпарце. Для Беларусі дагавор павінен стаць кропкай росту.
З якімі выключэннямі і абмежаваннямі зараз сутыкаецца беларускі бізнэс, распавёў старэйшы партнёр Arzinger Law Offices, член беларуска-расійскага дзелавога савета Сяргей Машонскі.
— На самай справе я, ды і мае калегі, некалькі здзіўлены спакоем і вытрымкай беларускага бізнэсу. У адной з апошніх размоў так і прызнаўся: ведаю, упэўнены, што ў кампаніі ёсць праблемы, але не ўяўляю, як яны вырашаюцца... Або праблем няма, мне проста не кажуць, замоўчваюць? Усе ведаюць, што існуюць падзаконныя акты ўрада Расіі і федэральныя законы, якія ставяць нацыянальныя прававыя канструкцыі вышэй дамовы аб ЕАЭС. Гэта абмежаванне ўдзелу ў працэдурах закупак, абмежаванне імпарту. Не варта забываць і пра рызыку правядзення антыдэмпінгавых расследаванняў, — адзначае Машонскі.
Юрыст звяртае ўвагу на тое, што суб’екты Расійскай Федэрацыі сталі адмаўляцца ад супрацоўніцтва з беларускімі прадпрыемствамі ўжо на стадыі перамоваў. Што для ўдзелу ў тэндэры на распрацоўку праектна-каштарыснай дакументацыі трэба падаць забеспячэнне ў форме грашовых сродкаў або банкаўскай гарантыі (атрымаць яе менавіта ў расійскім, не ў беларускім банку). У некаторых выпадках (калі гэта буйная карпарацыя) патрэбна ўзмоцненая кваліфікаваная ЭЛП.
Аказваецца часам, што ў ЕАЭС патрабуецца дадатковая сертыфікацыя тавараў (як, напрыклад, у выпадку оптавалаконнай прадукцыі).
Тыя ж розначытанні дакументаў міжнароднага права ўзнікаюць пры абмежаванні імпарту.
— Ці задумваліся, што будзем разам абараняць агульны рынак (ЕАЭС, не Расіі) ад дэмпінгу. Таму да дамовы аб ЕАЭС склалі Дадатак № 8, дзе прадугледзелі працэдуру правядзення расследавання з мэтай ўстанаўлення такіх фактаў. Што атрымалі на практыцы: кампаніі, якія існуюць на рынку ЕАЭС, выкарыстоўваюць Дадатак як сродак барацьбы са сваімі канкурэнтамі, наўмысна ініцыююць расследаванні, у тым ліку — з дапамогай замежных пастаўшчыкоў. Войны ўнутры замест абароны па перыметры, — адзначае эксперт.
Для беларуса такое расследаванне — гэта перспектыва страціць якасную сыравіну, вытворчы ланцужок, лагістычнае плячо. Гэта фактар ​​непрадказальнасці. Зноў жа, размова не пра эканамічную інтэграцыю, а пра нешта іншае, падкрэслівае Машонскі.
— Як юрысты мы кажам, што нормы ёсць, а адладжанага механізму рэалізацыі — няма.
— Вернемся да параўнання. Ці можам мы ўявіць, што якраз нямецкі бюргер атрымае падобныя «падарункі» ад свайго паўночнага скандынаўскага партнёра? Хутчэй не. Там, «у Еўропах», абмежаванні часам могуць уводзіцца. Але яны не выступаюць сродкам адвольнай дыскрымінацыі або замаскаваным абмежаваннем у гандлі паміж дзяржавамі-членамі. Абмежаванні могуць уводзіцца толькі па меркаваннях грамадскай маралі, грамадскага парадку, грамадскай бяспекі, аховы здароўя і жыцця людзей і інш.

Замест «хто вінаваты», давайце пра «што рабіць»

Не ўсе акрэсленыя праблемы з’явіліся ўчора. Большасць з іх не раз абмяркоўваліся, прычым у розных фарматах. Многае выносілася на вышэйшы палітычны ўзровень. Мабыць, і цяпер ён найбольш дзейсны, — адзначае юрыст.
Структурай, дзе акумулююцца ўсе праблемныя пытанні, стаў беларуска-расійскі дзелавы савет, створаны па ініцыятыве БелГПП. У савета ёсць магчымасць не толькі абмяркоўваць праблемныя пытанні, але і выносіць гэтыя пытанні на ўзровень кіраўнікоў урадаў дзвюх краін.
Дарэчы, наступнае пасяджэнне савета плануецца ў красавіку.
Сяргей Машонскі лічыць, што ў Беларусі ёсць шанец скаардынаваць свае дзеянні па стварэнні роўных умоў на рынку ЕАЭС. Сярод аргументаў на нашу карысць: Калегію ЕЭК на бліжэйшыя чатыры гады ўзначаліў Міхаіл Мясніковіч, да восені ў нас старшынства ў ЕАЭС.
Унутры краіны скаардынаваць дзеянні розных ведамстваў па стварэнні роўных умоў на рынку ЕАЭС можа новы віцэ-прэм’ер Юрый Назараў, які раней узначальваў канцэрн «Беллеспаперапрам» і дасведчаны аб такіх пытаннях не па чутках, адзначае юрыст.
Але пакуль у краінах ЕАЭС бар’еры толькі множацца. Па дадзеных Мінэканомікі, за тры гады колькасць перашкод на рынку ЕАЭС павялічылася на 14%.
— Лічу, што на гэтым этапе вельмі важна даць інфармацыю і прапановы праз саветы або наўпрост беларускім міністэрствам аб сістэмных і пастаянных парушэннях у працы беларускіх прадпрыемстваў на рынку Еўразійскай супольнасці. Тады ў ЕЭК з’явіцца фактура для вынясення пытання на ўзровень Калегіі і далей кіраўнікам дзяржаў. Пры такім падыходзе, веру, пазл можа скласціся. Час ужо. Дамове ў траўні споўніцца 6 гадоў, — рэзюмуе Машонскі.
Паводле news.tut.by