Ігар Тышкевіч: Лукашэнка стаіць на шпагаце страху. Прычым рэальнага, які цалкам адчувальны

Эксперт Украінскага інстытута будучыні Ігар Тышкевіч разважае, нашто Украіне «пакт аб ненападзе» з Лукашэнкам, ці сапраўды паміж уладамі Беларусі і Украіны ідуць таемныя перамовы, і навошта Лукашэнка пра гэта кажа.

— Ва ўмовах вайны базавая матывацыя для ўкраінскай боку — засцерагчы свае паўночныя межы і максімальна ўскладніць верагоднасць удару з гэтага напрамку, — кажа аналітык у сваім новым стрыме, — у тым ліку «падвесіўшы» на якія-небудзь умовы страхі афіцыйнага Мінску, паралельна некалькі паслабіўшы ланцуг, якім Расія прывязвае Беларусь да сябе.

З пункту гледжання асабіста Лукашэнкі адзіная матывацыя і мэта — пытанне не вайны і не міру, а захавання сваёй улады. У гэтым выпадку ён стаіць на шпагаце страху, прычым рэальнага, які цалкам адчувальны.

З аднаго боку — пытанне наступстваў вайны. Большасць сцэнарыяў прадугледжваюць, што Лукашэнка і ўлада будуць у хуткім часе падзеленымі паняццямі. З іншага боку — страх перад Расіяй, якая прысутнічае сваімі войскамі, мае свае сферы ўплыву і ўсё больш завязвае Беларусь на сябе.

І для поўнага камплекту — пытанне настрояў у беларускім грамадстве, актыўнай яго часткі, і з'яўленне ўзброеных фарміраванняў беларусаў, якія ваююць супраць расійскіх акупантаў на тэрыторыі Украіны.

Калі падобнага дакумента не было, то логіка Лукашэнкі, як звычайна, у шматвектарнасці, мяркуе Тышкевіч. Важна паказаць сваю пэўную самастойнасць на ўнутраным полі, як прыхільнікам, так і «нейтралам», даць зразумець, што Кіеў не гаворыць з Масквой, але гаворыць з Мінскам, прызнаючы значнасць беларускіх уладаў і асабіста кіраўніка.

— Да таго ж беларускі рэжым будзе спрабаваць падсадзіць людзей на надзею, што будзе неяк больш спакойна. Але самая важная трэцяя мэтавая група — гэта Расія. Гэтакая проба пяра: агучыць, маўляў, а калі будзе так — і паглядзець на рэакцыю, ці будзе яна рэзка негатыўнай, умеранай або «пройдзе», і калі апошні варыянт, то сапраўды можна рухацца ў гэтым кірунку.

А вось калі нейкія кансультацыі з Кіевам сапраўды былі, то, як правіла, аб іх хадзе і выніках заяўляюць ужо на момант падпісання дамоўленасцяў, кажа Ігар Тышкевіч. А калі раней — то для чаго пра гэта казаць?

— У гэтым выпадку логіка апублікавання тая ж самая, плюс дэманстрацыя Захаду, што Мінск можа весці сепаратныя перамовы, плюс да таго ж гандаль з Украінай.

Калі пакт аб ненападзе існуе, то для афіцыйнага Мінска гэта магчымасць «адскочыць», паслабіўшы частку санкцый, якія накладзеныя ў сувязі з вайной. Хоць гэта і не вызваляе яго ад адказнасці ў сувязі з агрэсіяй, але гэта першы крок да таго, што можна назваць «манеўрам Маннергейма», каб адскочыць ад наступстваў пасля вайны.

Для Украіны такая дамоўленасць таксама цікавая і выгадная, але існуюць рызыкі: трэба будзе растлумачыць такі крок апанентам Лукашэнкі, беларускім добраахвотнікам. Зрэшты, такія пакты не тычацца палітычных аспектаў, яны фіксуюць сітуацыю тут і цяпер.

Калі перамовы паміж Мінскам і Кіевам аб ненападзе сапраўды праводзіліся, ключавы момант — што менавіта напісана ў дакументах, падкрэслівае аналітык.

— Успамінаючы сумнавядомы пакт Молатава-Рыбентропа — там былі цікавыя пункты: напрыклад, што ў выпадку агрэсіі трэцяга боку супраць аднаго з удзельнікаў другі адмаўляецца падтрымліваць гэтую дзяржаву. З пункту гледжання Украіны, такі пункт уключыць цалкам лагічна, але для Мінска непрымальна, паколькі адразу стварае напружанасць з Масквой.

Затое магчымы выгадны Маскве тэзіс, на які Украіна адразу адкажа «не» — адмова ад удзелу ў якіх-небудзь кааліцыях, якія відавочна альбо няяўна пагражаюць іншаму ўдзельніку пакта. Гэта значыць, напрыклад, абавязацельства заявіць аб сваім пазаблокавым статусе.

Такія пункты — узаемавыключальныя, і ў дадзеным выпадку агучванне можа быць элементам гандлю. Але ключавое для афіцыйнага Мінска — гэта пасыл сігналу Маскве. Праверка рэакцыі.

Паводле «Салідарнасці»