Яўген Прэйгерман: Улады «прышчапляюць» пачуццё небясьпечнасці пратэстаў

Улада спрабуе, па яе ж выразу, не дапусціць «усёдазволенасці», але ў выніку правакуе дзеянні ў адказ.

Пасля нядзельнага Марша адзінства ў Беларусі былі затрыманыя 633 чалавекі, палова з іх кінута ў кутузку. Невядомыя, апранутыя ва уніформу неўстаноўленага ўзору, жорстка збівалі ўдзельнікаў мірных пратэстаў, на акцыях з'явіліся накаченные людзі ў спартыўных касцюмах і балаклаве, якіх ужо ахрысцілі беларускімі цітушкамі.
За месяц пратэстаў такі напал супрацьстаяння назіраўся толькі 9-13 жніўня, адразу пасля прэзідэнцкай кампаніі.
Чаму ўлады вярнуліся да практыкі жорсткага падаўлення пратэстаў? Гэтае пытанне Thinktanks.by адрасаваў заснавальніку і дырэктару Рады па міжнародных адносінах «Мінскі дыялог» Яўгену Прейгерману.
— Пасля той жорсткасці, якая зафіксавана ў першыя дні пасля прэзідэнцкіх выбараў і якая, відавочна, выклікала ўзмацненне незадаволенасці (нават прыхільнікі Лукашэнкі, якія галасавалі за яго, пасля кадраў жорсткіх збіванняў, катаванняў на Акрэсціна і ў аддзяленнях міліцыі, абурыліся і таксама далучыліся да пратэстоўцаў), улады ўбачылі, што абраная тактыка неэфектыўная. Яны спрабуюць перачакаць пратэсты, даюць выхад пару, а з другога боку, ужываюць кропкавыя рэпрэсіўныя меры. Усе мінулыя тыдні мы назіралі кропкавыя рэпрэсіі ў дачыненні да лідэраў Каардынацыйнага савета, рэгіянальных лідэраў.
Нядзельныя падзеі пацвярджаюць, што ўлады «прышчапляюць» пачуццё небяспечнасьці пратэстаў: у любы момант могуць узнікнуць праблемы — альбо ў выглядзе затрымання, альбо фізічнага ўздзеяння.
Думаю, ёсць агульная ўстаноўка, хутчэй за ўсё, Аляксандра Лукашэнкі для ўсіх сілавікоў: трэба максімальна хутка пратэсты прыглушыць.
Для Лукашэнкі і яго атачэння, магчыма, на інтэлектуальным узроўні зразумелая ідэя, што пратэсты трэба перачакаць, але на эмацыйным узроўні, складаецца адчуванне, ён такое рашэнне прыняць не можа, у ім, падобна, змагаецца рацыянальнае і эмацыянальнае.
— Ствараецца ўражанне, што сілавікі і асобы ў неўсталяванай уніформе правакуюць удзельнікаў мірнага пратэсту на зваротнае прымяненне сілы.
— У выніку атрымліваецца менавіта такі эфект. Але нельга сцвярджаць, што, калі атрымліваецца такі эфект, менавіта так і задумвалася. Я мяркую, што задума складаецца ў тым, каб даваць пратэстаў выпусціць пар, але пры гэтым стварыць адчуванне які вісіць над людзьмі меча або сякеры, які ў любы момант можа апусціцца. Улада спрабуе, па яе ж выразу, не дапусціць «усёдазволенасці», але ў выніку правакуе дзеянні ў адказ. Калі сітуацыя 9-13 жніўня справакавала людзей на беспрэцэдэнтна масавы выхад людзей на вуліцы, то, баюся, працяг кропкавага гвалту можа справакаваць не проста на масавы мірны пратэст, а ў адказ сілавыя дзеянні з боку дэманстрантаў (цяпер у телеграм-каналах ўжо актыўна абмяркоўваецца магчымасць стварэння атрадаў самаабароны, напрыклад). Для краіны — гэта шлях у нікуды, але гэта натуральная рэакцыя на сілавыя дзеянні ўладаў.
Паводле thinktanks.by