Моладзь, якая прыйдзе на змену дыктатурам
Наступныя пакаленні будуць разбірацца з наступствамі нашых дзеянняў, і вельмі важна падрыхтаваць іх да гэтага, не даць аўтарытарным рэжымам скарыстацца магчымасцю ўплываць на свядомасць.
Андрэй Саннікаў. Фота: «Delfi»
У сталіцы Літвы на працягу трох дзён працягвалася праца другога Сусветнага кангрэса свабоды — «ІI World Liberty Forum». Пры гэтым, калі год таму ў Вільню прыехалі апазіцыйныя палітыкі і актывісты з 39 краін свету, цяпер каля 200 дэлегатаў прадстаўлялі 59 краін планеты.
Вітаючы ўдзельнікаў кангрэса, міністр замежных спраў Літвы Габрыэлюс Ландсбергіс сказаў: «Вы сабраліся з розных куткоў свету і маеце розны досвед. Вы таксама сутыкнуліся з рознымі перашкодамі на шляху да дэмакратыі. Многія кіруючыя аўтакраты бачаць у вас экзістэнцыяльную пагрозу для сябе і выступаюць супраць правоў чалавека, вяршэнства закона і празрыстасці... Аўтакраты могуць на нейкі час прыйсці да ўлады з дапамогай ціску, прапаганды і карупцыі. Аднак толькі дэмакратычныя ўрады могуць кіраваць устойліва і законна. Толькі дэмакратычныя ўрады могуць забяспечыць мір і росквіт — ад Паўднёвай Амерыкі да Еўразіі і Інда-Ціхаакіянскага рэгіёна».
Габрыэлюс Ландсбергіс таксама запэўніў прадстаўнікоў дэмакратычнай апазіцыі краін, дзе ўладу захапілі дыктатарскія рэжымы, што ўрад Літвы гатовы працягваць супрацоўніцтва з імі, піша «Голас Амерыкі».
Прэзідэнткай Сусветнага кангрэса свабоды была абрана іранская незалежная журналістка Масіх Алінеджад, якая ўдзельнічала ў акцыях пратэсту, што праходзілі ў яе краіне год таму. А цяпер яна не хавае, што падтрымлівае народ Ізраіля, які падвергнуўся тэрарыстычнай атацы руху ХАМАС пры патуранні афіцыйнага Тэгерана.
Выступаючы ў Вільні, Масіх Алінеджад адзначыла: «Мы аб'ядналіся, каб пакласці канец аўтакратыі і абараніць дэмакратыю, і стварылі прастору для дасягнення гэтай мэты».
Глядзіце таксама
Пра ролю новага пакалення ў глабальным дэмакратычным руху згадала 19-гадовая студэнтка і актывістка з Расіі Лізавета Волкава. Яна сказала, што ёй удалося прывезці некалькі дзясяткаў актывістаў з Расіі, Беларусі, Кітая, Катара і Уганды.
Прыцягненне моладзі розных краін да барацьбы за грамадзянскія правы і свабоды вельмі важнае. Таму што тыя, каго сёння звыкла называюць «падлеткамі», «юнакамі» і «моладдзю», неўзабаве будуць вымушаны альбо выпраўляць памылкі «пакалення бацькоў», альбо мірыцца з імі і нават іх пагаршаць. «Менавіта наша пакаленне зможа сапраўды ажыццявіць змену рэжымаў у многіх з прадстаўленых тут краін», — лічыць Лізавета Волкава.
«Моладзі патрэбна комплекснае разуменне таго, што адбываецца»
Моладзевы дэлегат кангрэса ад Расіі Петар Танеў з'яўляецца пазаштатным дарадцам дэпутатаў балгарскай дэлегацыі ў Еўрапарламенце. Падчас знаёмства з карэспандэнтам «Голасу Амерыкі» ён падкрэсліў, што супрацоўнічае з расійскай апазіцыяй.
З асаблівасцей другога Кангрэса ён адзначыў уцягванне моладзевых актывістаў. «Многія аўтарытарныя рэжымы накіроўваюць свае рэсурсы на тое, каб максімальна выкарыстоўваць моладзь, а гэта — патэнцыйныя кадры, якія прыйдуць на змену дыктатурам, і я лічу, што адна з галоўных задач, якія павінны ставіць перад сабой прадстаўнікі «старой гвардыі апазіцыі» — бясспрэчна, супрацоўніцтва з моладзевым асяроддзем, перадача досведу», — падкрэсліў Петар Танеў.
Яго турбуе тое, што адбываецца з расійскай моладдзю ўнутры РФ. Паводле яго слоў, на Захадзе прывыклі да думкі, што моладзь з'яўляецца свайго роду «лакаматывам і рухавіком перамен», прадстаўнікі якой часцей за ўсё і выходзяць на пратэсныя мітынгі, але цяпер пуцінскі рэжым узмоцнена ўздзейнічае на расійскае моладзевае асяроддзе, асабліва ў адукацыйных установах.
«Я ведаю, пра што кажу, бо сам скончыў расійскую ВНУ. Моладзі патрэбна комплекснае разуменне таго, як дзейнічаць — напрыклад, як займацца адвакатурай, каб іх дзейнасць была сапраўды эфектыўнай. Мне спадабалася, што ў рамках гэтага кангрэса былі створаны нейкія працоўныя групы, і адна з іх, у якой я ўдзельнічаю, будзе займацца санкцыйнай палітыкай, адвакацкай дзейнасцю і ўзаемадзеяннем апазіцый тых краін, якія знаходзяцца пад аўтарытарным праўленнем, з адпаведнымі міжнароднымі інстытутамі. Я лічу, што такія рэчы вельмі важныя, таму што менавіта з дапамогай гэтага ўзаемадзеяння мы звонку можам на нешта ўплываць: пратэсты вельмі важныя, але ўсе рашэнні так ці інакш прымаюцца дзяржустановамі дэмакратычных краін», — працягнуў Петар Танеў.
Глядзіце таксама
Суразмоўца «Голасу Амерыкі» таксама заўважае, што палітыка дэмакратычных краін у стаўленні да аўтарытарных рэжымаў, на яго думку, не зусім правільная і эфектыўная. «Напрыклад, калі пачалася вайна (Расіі супраць Украіны), адмовіліся ад расійскага газу і пры гэтым пачалі дамаўляцца з Азербайджанам. А тое, што гэта абсалютна аўтарытарная краіна, з якой трэба будзе нешта рабіць пасля (ніхто не задумваецца). Гэта безадказная палітыка, і яна працягвае распаўсюджвацца не толькі ў кантэксце вайны Расіі супраць Украіны, і пра гэта людзі тут і кажуць. Чаму ніхто не звяртае ўвагі на Іран, чаму працягваецца такое маштабнае супрацоўніцтва паміж Еўрасаюзам і Кітаем? Пры гэтым еўрапейскія палітыкі ездзяць на Тайвань і кажуць: "Мы вас падтрымліваем". І адначасова яны ўзмацняюць рэжым Сі Цзіньпіна!» — абураецца пазаштатны дарадца дэпутатаў балгарскай дэлегацыі ў Еўрапарламенце.
«Усе прысутныя прайшлі праз досвед дыктатур, і яны вымушаны жыць у эміграцыі»
Кандыдат у прэзідэнты Рэспублікі Беларусь у кампаніі 2010 года, лідар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» Андрэй Саннікаў удзельнічае ў Сусветным кангрэсе свабоды другі раз.
На яго думку, за мінулы год сітуацыя ў свеце стала горшай. «Дадалося небяспечных ачагоў, і перш за ўсё гэта напад ХАМАС на Ізраіль. Працягваецца вайна ва Украіне, па ўсім свеце расце колькасць аўтакратычных і дыктатарскіх рэжымаў, з якімі і закліканы змагацца гэты кангрэс. Агульная сітуацыя цяжкая і змрочная, але гэта не азначае, што з гэтым трэба мірыцца. Нельга! Нягледзячы на тое, што і задачы складаныя, і барацьба цяжкая, але яе абавязкова трэба працягваць і нарошчваць свае намаганні», — адзначае палітык.
Леташні кангрэс, лічыць Саннікаў, можна назваць папярэднім, паколькі ў гэты раз прыняты асноватворны акт, і гэта ўжо была «Генеральная асамблея Кангрэса», паколькі адбылася інстытуалізацыя, што дазваляе ўдзельнікам гэтай міжнароднай ініцыятывы рухацца далей, маючы трывалую аснову.
Глядзіце таксама
Андрэй Саннікаў з задавальненнем падкрэслівае, што гэтым разам дадалося краін-удзельніц «World Liberty Congress», а таксама павялічылася колькасць людзей, якія прыехалі ў Вільню. Напрыклад, уся беларуская дэлегацыя складаецца з былых палітвязняў. «Гэта было ўмовай нашага ўдзелу ў кангрэсе. Гэта самая галоўная і самая балючая для нас тэма — як дапамагчы палітвязням, як змагацца. І гэты кангрэс — і я таксама паўдзельнічаў у гэтым праекце — выдаў такую дапамогу сем'ям палітвязняў. У Беларусі сітуацыя ахавая: каля 10 тысяч палітвязняў, і гэта самая балючая для мяне тэма», — падкрэслівае кіраўнік грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь».
Саннікаў адзначае, што ўдзельнікі кангрэса, сярод якіх былі прадстаўнікі арабскіх дзяржаў і нават Палесціны, абмяркоўвалі самыя гарачыя сусветныя праблемы, уключаючы вайну на Блізкім Усходзе, таму дыскусіі праходзілі досыць ажыўлена. «Я хацеў бы выказаць асцярожны аптымізм з нагоды кангрэса, таму што, калі паглядзець на залу Генеральнай асамблеі, то ўсе прысутныя прайшлі праз досвед дыктатур, і гэта не проста ў большасці былыя палітвязні — яны вымушаны жыць у эміграцыі. І я пакуль не сустракаў такога складу ўдзельнікаў на адной канферэнцыі, з якімі можна было б пагаварыць пра тое, як знайсці агульныя падыходы і выкарыстоўваць патэнцыял кожнага. Што хаваць, мы ў Беларусі, Украіне і Расіі часта гаворым пра Лацінскую Амерыку, ці яны пра нас? Нават праваабаронцы пра гэта рэдка згадваюць. Мяне заўсёды цікавілі гэтыя сувязі і міжнароднае ўзаемадзеянне», — працягвае Андрэй Саннікаў, які мае досвед дыпламатычнай працы: у 1993-1995 гадах ён працаваў дарадцам прадстаўніцтва Рэспублікі Беларусь у Швейцарыі, а з 1995 па1996 год быў намеснікам міністра замежных спраў Беларусі.
Глядзіце таксама
Па просьбе Саннікава кіраўнікі кангрэса выступалі ў падтрымку беларускіх палітвязняў, а ён, у сваю чаргу, гаварыў пра пераслед іншадумцаў на Кубе і ў Венесуэле.
«Закладзены асновы, галоўнае, што адбыліся выбары ў кіруючую раду, я ў яе ўвайшоў ад рэгіёна Усходняя Еўропа. Усяго там 32 чалавекі прадстаўляюць розныя рэгіёны: афрыканскі, Усходняя Еўропа, Блізкі Усход, азіяцкі. Гэта для нас важна, таму што тут былі людзі, якія ўпершыню ўдзельнічалі наогул у галасаванні як такім. Працэдура была абсалютна дэмакратычнай, далей абралі выканаўчую раду. А сярод найважнейшых пунктаў — дапамога палітвязням і пошук рашэнняў, як іх вызваляць, пошук сродкаў, група інфармацыйнай стратэгіі прасоўвання дэмакратыі, правоў чалавека, свабоды», — дадаў на завяршэнне кіраўнік «Еўрапейскай Беларусі».