«Прайшло тры гады, а беларусы не перастаюць змагацца»
Беларусь цяпер нашмат радзей з'яўляецца на старонках замежнай прэсы, і яшчэ радзей навіны, пра якія пішуць за мяжой, не звязаны з Лукашэнкам. Брытанская газета «Byline Times» расказала сваім чытачам пра змаганне беларусаў супраць рэжыму.
Аб'яднаны пераходны кабінет Беларусі. Фота: t.me/CabinetBelarus
Калі пачалося расійскае ўварванне ва Украіну, Аляксандр Лукашэнка стаў на бок Расійскай Федэрацыі. На працягу ўсёй вайны ён дазваляе Расіі адпраўляць войскі і ваенную тэхніку ў Беларусь. Расійскія салдаты знаходзіліся ў беларускіх казармах і былі перакінуты з Беларусі ва Украіну, каб дапамагчы Расіі ў яе ваенных намаганнях. Акрамя таго, беларуская дзяржава дазволіла Расіі запускаць ракеты па Украіне са сваёй тэрыторыі. Пакуль Лукашэнка ўстрымаўся ад адпраўкі беларускіх салдат у бой, але ён усё адно быў і застаецца саўдзельнікам Уладзіміра Пуціна, піша калумніст партала bylinetimes.com.
Расійцы падтрымліваюць свайго кіраўніка, у той час як большасць беларусаў выступаюць супраць вайны. Паводле апытання, праведзенага «Цэнтрам новых ідэй» і «Chatham House», большасць беларусаў не падтрымліваюць расійскае ўварванне ва Украіну.
У іншым апытанні «Chatham House» высветлілася, што «больш за 90% жыхароў Беларусі былі супраць уступлення ў вайну на баку Расіі». Акрамя гэтай публічнай апазіцыі, некалькі беларускіх вайсковых чыноўнікаў таксама выказаліся супраць вайны. Некаторыя з гэтых афіцэраў падалі ў адстаўку, пратэстуючы супраць рашэння Лукашэнкі. Іншыя пакінулі беларускае войска, каб ваяваць добраахвотнікамі ва Украіне разам з украінскімі Узброенымі сіламі.
Глядзіце таксама
Раней Лукашэнка прыгразіў смяротным пакараннем тым, хто паспрабуе здзейсніць у Беларусі «тэрарыстычныя акты», якія разглядаюцца як спробы сабатаваць намаганні Расіі. Аднак беларуская грамадзянская супольнасць працягвае выступаць супраць.
За ўдзелам Лукашэнкі ў вайне з Расіяй стаіць іншая гісторыя. Беларуская апазіцыя прыкладае вялікія намаганні, каб аказваць ціск на нелегітымны ўрад. Напрыклад, калі Лукашэнка абвясціў пра сваё рашэнне падтрымаць Расію падчас вайны, сотні беларускіх грамадзян апратэставалі гэтае рашэнне. Паводле звестак «Радыё Свабода», больш за 800 чалавек былі затрыманы за ўдзел у акцыях пратэсту. Некалькі лідараў дэмакратычных сіл, а таксама іншыя асобы, якія выступалі супраць урада, таксама былі змешчаны ў турму. Лукашэнка нават спрабаваў праводзіць палітыку, накіраваную на тое, каб прымусіць выгнаных лідараў апазіцыі вярнуцца ў Беларусь. Нягледзячы на спробы дзяржавы здушыць іншадумства ў Беларусі, апазіцыя застаецца актыўнай.
За апошнія некалькі гадоў дэмакратычная лідарка Беларусі Святлана Ціханоўская сустракалася з многімі афіцыйнымі асобамі з заходніх краін. Падчас сесій яны абмяркоўвалі дзейнасць у Беларусі і тое, як краіна можа стаць больш дэмакратычнай. Захад таксама выказваецца супраць рэжыму Лукашэнкі. Дадатковыя санкцыі ў дачыненні да беларускіх чыноўнікаў за іх аўтакратычнае кіраванне — гэта таксама вынік працы дэмакратычных сіл і еўрапейскіх афіцыйных асоб.
Глядзіце таксама
Па-за рамкамі гэтых сустрэч апазіцыйны рух таксама працягвае аказваць ціск на рэжым Лукашэнкі праз міжнародную прэсу. Беларусы пішуць артыкулы і робяць рэпартажы, якія асвятляюць парушэнні правоў чалавека ўрадам Лукашэнкі. Асабліва гэта мела месца летам 2020 года, калі тысячы беларускіх пратэстоўцаў былі арыштаваны і збіты пасля таго, як Лукашэнка сфальсіфікаваў выбары. Зусім нядаўна апазіцыя заклікала Міжнародны крымінальны суд выдаць ордэр на арышт Лукашэнкі, улічваючы парушэнні яго ўрадам правоў чалавека, а таксама яго рашэнне падтрымаць Расію ў вайне супраць Украіны.
Таксама нядаўна дэмсілы пачалі працаваць з Еўрапейскім саюзам над тым, каб выдаваць пашпарты і іншыя формы сведчання асобы беларусам, якія знаходзяцца ў выгнанні. Раней Лукашэнка выпусціў указ, сутнасць якога заключаецца ў тым, што усе беларусы, якія знаходзяцца па-за межамі краіны, пры неабходнасці павінны вярнуцца ў Беларусь для пераафармлення сваіх дакументаў: беларускія консульствы пасля гэтага ўказа не будуць пераафармляць дакументы. Гэта спроба прымусіць апазіцыю вярнуцца ў Беларусь, каб затым іх можна было арыштаваць і кінуць у турму.
Паводле звестак «Голасу Амерыкі», многія краіны «праявілі цікавасць да ідэі новага пашпарта» для беларусаў у выгнанні. Аднак складанасць гэтага пытання заключаецца ў тым, што беларускі ўрад у выгнанні не прызнаны ў якасці афіцыйнага ўтварэння.
Глядзіце таксама
Праца беларускіх дэмакратычных сіл вельмі складаная. Палітычныя актары разыходзяцца ў меркаваннях адносна таго, як дзейнічаць далей. Цяперашні беларускі ўрад пагражае жыццю людзей, якія знаходзяцца ўнутры краіны і змешчаны ў турмы. Нягледзячы на цяжкасці, прадстаўнікі апазіцыі ўпарта працуюць над тым, каб трымаць сваю краіну ў цэнтры ўвагі. Яны поўныя рашучасці зрабіць сваю краіну лепшай і настойваюць на тым, каб міжнародная супольнасць пакарала Лукашэнку і яго чыноўнікаў за іх аўтарытарнае кіраванне.
Прайшло тры гады, а беларускі апазіцыйны рух не перастае змагацца. Ён ператварыўся ў моцную арганізацыю і працягвае шукаць лепшай будучыні для Беларусі.