«Пекін адправіў свайго прадстаўніка ў Мінск, каб той патлумачыў хлопцам, чаму не трэба ствараць праблемы»

Прэм'ер Дзяржсавета КНР Лі Цян напярэдадні сустрэўся ў Мінску з Аляксандрам Лукашэнкам і Раманам Галоўчанкам. Афіцыйныя вынікі сустрэчы выглядаюць дзяжурна і скупа.

Пра тое, што маглі абмяркоўваць з высокім госцем за зачыненымі дзвярыма, «Филин» паразмаўляў з палітычным аналітыкам, каардынатарам «Нашай Візіі» Вадзімам Мажэйкам.

— Дыпламатычная частка — гэта адно, а неафіцыйная — іншае, — кажа Вадзім Мажэйка. — На мой погляд, дыпламатыя такіх краін, як Беларусь, у першую чаргу накіраваная на тое, каб заваяваць любую, хоць сімвалічную падтрымку. А дыпламатыя такіх сур'ёзных краін, як Кітай, займаецца тым, што абараняе інтарэсы сваёй краіны.

У гэтым сэнсе, гледзячы на Беларусь, дастаткова відавочна, што з'яўляецца асноўнай кітайскай цікавасцю. Гэта свабодны і надзейны транзіт грузаў, які стаў яшчэ важнейшым у кантэксце вайны, у кантэксце абвастрэння адносін Расіі на поўначы.

Гэта значыць, каштоўнасць беларускага транзіту яшчэ больш узрастае. І, зразумела, гэта самы відавочны прыярытэт для Кітая.

Астатняе — эканамічныя інтарэсы, перспектывы «Вялікага каменя», інвестыцыі, футбольны стадыён і іншае — усё гэта пытанні нават не другога, а наступных узроўняў. Першачарговая задача — вядома, транзіт.

Палітычны аналітык нагадаў, што ў канцы чэрвеня пытанне транзіту кітайскіх грузаў праз Беларусь абмяркоўвалі падчас сустрэчы прэзідэнт Польшчы Анджэй Дуда і старшыня КНР Сі Цзіньпін.

— І тады польскі прэзідэнт досыць адкрыта казаў пра праблемы, якія стварае ім на мяжы Беларусь. Гэта і міграцыйны крызіс, і палітвязні, сярод якіх ёсць і тыя, хто асабліва хвалюе палякаў.

Зразумела, усе зацікаўленыя ў нармальных стасунках з Кітаем і, не абмеркаваўшы, проста так секчы Кітайскі транзіт палякі не стануць. Але сітуацыя выглядае так, што яны выкарысталі гэты кітайскі дыпламатычны інструмент для таго, каб уздзейнічаць на афіцыйны Мінск.

І мы ўбачылі, як з аднаго боку значна сціх мігранцкі крызіс пасля гэтай сустрэчы, у дачыненні да палітвязняў пачаўся нейкі рух па вызваленні. Але Анджэй Пачобут, вызвалення якога патрабуе Польшча, усё яшчэ не на волі.

І тут 3%. Чаму з Беларусі сыходзяць кітайскія інвестары

Атрымліваецца, што Польшча атрымала не ўсё, што хоча. Адпаведна, кітайскі транзіт у Еўропу працягвае заставацца пад пагрозай. Прычым пад пагрозай, з пункту гледжання КНР, нейкага даволі выпадковага фактару.

Таму што для Кітая і Беларусь, і Польшча — даволі далёкія краіны. Наўрад ці яму падабаецца, што праз тое, што гэтыя краіны паміж сабой не магу парашаць нейкія пытанні, могуць пацярпець інтарэсы Кітая.

Яго відавочнае жаданне праглядаецца: вы там дамовіцеся ўжо, усіх, каго трэба, выпусціце, міграцыйны крызіс спыніце, і не падвяргайце пагрозам наш транзіт.

Польшча прад'явіла Беларусі гэтыя ўмовы ў выглядзе ультыматуму, практычна пагрозы. Але пакуль да канца як бы не спрацавала.

І вось Кітай зрабіў спробу яшчэ раз давесці інфармацыю, верагодна, больш дыпламатычна.

Мне здаецца, гэта добры прыклад спалучэння: з аднаго боку, відавочны ціск Польшчы, з другога, гнуткая дыпламатыя пасярэдніка, якога слухаюць абодва бакі, з якім абодвум незазорна сустрэцца і які можа дапамагчы. Хочацца паглядзець, да чаго гэта прывядзе.

— Гэта значыць, гэты візіт кітайскага прэм'ера ў Мінск, на вашу думку, ідзе ў кантэксце сустрэчы лідараў Польшчы і КНР?

— Для мяне гэта выглядае абсалютна так. Дуда ў Пекіне пазначыў пагрозу для інтарэсаў Кітая ў рэгіёне. Пагроза за гэты час не была ліквідаваная цалкам. Вось Кітай адправіў свайго прадстаўніка, каб той патлумачыў хлопцам, якія праблемы і чаму не трэба іх ствараць.

— Ці прыслухаюцца «хлопцы»?

— Не будзем забываць, што сёння Кітай — другая краіна пасля Расіі, якая можа відавочным чынам і ціснуць на Лукашэнку, бо ім ёсць чым прыстрашыць, і ў той жа час у самога беларускага кіраўніка з імі нармальныя стасункі і ён не зацікаўлены іх абвастраць.

У гэтым сэнсе Кітай нават цікавей Расіі, таму што з Расіяй перыядычна ўзнікаюць нейкія рознагалоссі. З Кітаем канфліктаў у афіцыйнага Мінска няма, выключна сяброўства і любоў.

І, нарэшце, трэці момант, чаму Пекін лепш падыходзіць на ролю пасярэдніка ў дадзеным выпадку. З Сі Цзіньпінам сустрэцца не сорамна не толькі Лукашэнку, але і Дудзе. Да Пуціна ён так не паляціць. 

Ды і Кітаю, наколькі я разумею, прыемна ўсведамляць, што ён адыгрывае такую вялікую дыпламатычную ролю. Гэта значыць, атрымліваецца, што ўсім бакам лепш. Таму чакаем вынік.