Пётр Кузняцоў: Рэальнасць бярэ сваё — бар'еры растуць
Прызначэнне такога кабінета Святланы Ціханоўскай — гэта прарыў. Але ёсць і пара падводных камянёў. Пётр Кузняцоў у сваім тэлеграме разважае пра канферэнцыю «Новая Беларусь», што адбылася днямі ў Вільні.
Хай і з некаторым спазненнем (ужо з'явіліся іншыя надзённыя пытанні, хоць гэта ўсё яшчэ актыўна абмяркоўваецца), хачу ўставіць свае «5 капеек» у хор каментатараў канферэнцыі дэмакратычных сіл, якая прайшла ў Вільні.
Наогул жа, нешта мне падказвае, што можна было абысціся і без гэтага. Па той простай прычыне, што і сама падзея, і яе наступны інфармацыйны фон пакінулі такое адчуванне, што да Беларусі гэта мела ўжо не самае прамое дачыненне. Ну, не да Беларусі наогул, а да той Беларусі, якая непасрэдна знаходзіцца ў Беларусі.
Калі знаходзіцца ў эміграцыі — дык усё цяжэй робіцца ўлоўліваць адценні таго, што адбываецца там, за мяжой. Мяркуючы па выступах спікераў, агульных меседжах і пасылах — карціна люстраная.
Сфарміраваны кабінет дэкларуе намеры вельмі практычных крокаў і выглядае гэта прыкладна як «вярнуцца», «вызваляць» — ну, увогуле, яно не толькі так выглядае, гэта так наўпрост і гаворыцца: «дэакупаваць». На здароўе, што называецца, але проста рэжа вочы — усё гэта паказваецца выключна як знешняе ўздзеянне. Не ацэньваю, ці добра, ці дрэнна, проста канстатую: так ляглі карты і, у цэлым, на сённяшні дзень так склалася.
Напярэдадні мерапрыемства ў Фэйсбуку вока зачапілася за допіс пенсіянеркі Таццяны Зялко, якая застаецца ў Беларусі і даслала заяўку на ўдзел у рамках механізму самавылучэння. Ёй адмовілі, прытым, як я зразумеў, без тлумачэння прычын. Жанчына пакрыўдзілася — і я прыкладна разумею прыроду гэтых пачуццяў. Яна ў грамадскім руху ўжо, напэўна, гадоў 20. Яшчэ ў тыя часы, калі хто-небудзь з цяперашніх лідараў у сістэме працаваў, а хтосьці ў Крыме адпачываў, яна была лідарам арганізацыі пенсіянераў і актыўна ўдзельнічала ў Еўрапейскім «Усходнім партнёрстве» ў рамках Нацплатформы. Стаўленне да яе можа быць у кожнага сваё, гэта зразумела, ну а ў яе могуць быць свае эмоцыі — гэта таксама зразумела. Я крыху не пра гэта.
Там ёй у каментарах, як суцяшэнне, напісалі, маўляў, не хвалюйцеся вы так, апошнім часам на замежныя мерапрыемствы эміграцыі ўдзельнікаў з Беларусі не запрашаюць — гэта, маўляў, нармальна. Прычына — меркаванні бяспекі. Вось тут мне ўжо стала цікава.
Фішка ў тым, што не запрашаць беларусаў з краіны «па меркаваннях бяспекі» на мерапрыемства, якое наўпрост транслюецца на Youtube — ну, гэта прыклад такой добрай, якаснай «адмазкі». Таму што здаровы сэнс і логіка тут адсутнічаюць. Калі транслюецца не толькі сцэна, але і кулуары, можна было наўпрост Тэртэля ў залу запрашаць — гэта нічога не змяніла б. Але, як бачым, як бы мы ні стараліся быць стрыманымі, залагоджваць тыя ці іншыя вострыя месцы, а рэальнасць бярэ сваё — бар'еры растуць. Час і розніца ва ўкладах робяць сваю справу.
Ну ды Бог з ім. Я на канферэнцыі таксама не быў, таму мае ацэнкі вынікаў будуць дастаткова павярхоўнымі.
Сам вынік у выглядзе прызначэння кабінета ў агучаным складзе выглядае, не пабаюся гэтага слова, прарывам. Таму што ўпершыню ў выканаўчых органах апазіцыі ладзяць баль не актывісты, а людзі з сур'ёзным жыццёвым досведам і бэкграўндам. Практыкі ва ўсіх сэнсах. І, як бы не выглядалі працэдурныя моманты, для дэмсілаў гэта выглядае поспехам.
Ёсць, праўда, у многіх некаторыя сумневы: гісторыя і вопыт кажуць, што «кабінеты» і «ўрады» ў выгнанні, як правіла, вельмі мала чаго дамагаюцца. З гэтымі аргументамі можна пагадзіцца, але ёсць паправачка, — і яна ў тым, што «офісы» ў эміграцыі дамагаліся не большага. Гэта ў прынцыпе вельмі няўдзячная задача — спрабаваць нешта змяніць у такой сітуацыі, ды яшчэ і звонку. А вось кансалідацыя рэсурсаў розных плыняў у выглядзе кабінета — гэта ў любым выпадку лепш, чым канкурэнцыя «офісаў» і «ўпраўленняў».
Таму, на першы погляд, перспектывы сталі лепшымі. Але ёсць некалькі падводных камянёў, якія могуць, з цягам невялікага прамежку часу, кадушку мёду папсаваць .
Пры прызначэнні было сказана, што гэтыя людзі — «першыя», і што яны прызначаныя на 6 месяцаў.
Дык вось, калі яны — «першыя», то вялікае пытанне застаецца ў тым, хто і з якімі мэтамі стане наступнымі. Таму што, прабачце за шчырасць, калі там зараз пачнуць з'яўляцца прадстаўнікі па культуры, правах жанчын і меншасцяў, сацыяльных пытаннях і гэтак далей — гэта будзе значыць, што мэта размываецца. Гэта будзе значыць, што Кабінет ператвараецца ў класічны «ўрад у выгнанні», гэта значыць — віртуальную структуру. Дзе той жа Сахашчык са сваёй нацбяспекай і Латушка са сваім транзітам будуць сядзець у чарзе і чакаць, пакуль іх пытанні на парадку дачакаюцца сваёй чаргі пасля таго, як выступяць усе астатнія ўпаўнаважаныя.
Таму што праблемы сацыяльных груп, інфраструктуры і іншага павінна вырашаць рэальны ўрад пасля таго, як прыйдзе да ўлады.
Гэта — першая небяспека.
Другая — шэсць месяцаў і пакуль незразумелы механізм ацэнкі эфектыўнасці і рашэнне аб прадаўжэнні тэрміну або яго спыненні. Паўгода — першапачаткова вельмі кароткі тэрмін. Незразумелыя працэдуры — прастора для неэфектыўных кадравых рашэнняў. Гэта стварае глебу для, напрыклад, кадравай чахарды, паскоранай «ратацыі». Груба кажучы, калі «прадстаўнік па транзіце» будзе мяняцца кожныя паўгода, то ніякага транзіту ніколі не будзе.
Неяк так, калі сцісла, гэта выглядае з мясцовай званіцы на сённяшні дзень і нейкія такія тут ёсць магчымыя праблемы.
Пажывём-пабачым.